Suç Davranışı ile İlişkili Bilişsel Mekanizmaların Yetişkin ve Genç Erkek Mahkumlar Örneklemlerinde Araştırılması: Rehabilitasyon Çalışmaları İçin Öneriler

TEZ

Suç Davranışı ile İlişkili Bilişsel Mekanizmaların Yetişkin ve Genç Erkek Mahkumlar Örneklemlerinde Araştırılması: Rehabilitasyon Çalışmaları İçin Öneriler

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
377820
Sayfa Sayısı
432
Tez Türü
Doktora
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bu çalışmada, genel olarak, teoriler üstü model çerçevesinde suçu destekleyen bilişsel mekanizmaların farklı değişim basamaklarında nasıl etkili oldukları incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda, terapötik müdahaleler için öneriler sunulması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda dört çalışma uygulanmıştır. İlk olarak, yetişkin örnekleminde ölçeklerin Türkçe'ye adaptasyon çalışması gerçekleştirilmiştir. İkinci çalışmada ise, suçu destekleyen varsayımları, suçu savunucu stratejileri, suça yönelik olumlu ve olumsuz atıfları ve değişim basamaklarını açıklayan faktörler belirlenmiştir. Üçüncü çalışmada ölçeklerin genç mahkumlar örnekleminde psikometrik özellikleri belirlenmiş, son çalışmada ise gelişimsel dönemler dikkate alınarak ergen, genç yetişkin ve yetişkin katılımcılar arasında karşılaştırmalar yapılmıştır. Adaptasyon çalışmaları ölçeklere dair genel olarak kabul edilebilir psikometrik özellikler ortaya koymuştur. Ancak, suçu destekleyen düşünceler ölçeği, genç mahkumlar örnekleminde bir takım eksik sonuçlar vermiştir. Bu bulgu, gençlerin bilişsel yapılarının esnekliği çerçevesinde tartışılmıştır. Hipotez testi bulguları, suçu destekleyen varsayımlar ve suçu savunucu stratejiler arasında ayrım yapmayı destekler niteliktedir. Ayrıca, katılımcıların farklı motivasyonel basamaklarda farklı kararsal denge süreçlerine girdikleri gözlemlenmiştir. Suça dair olumsuz atıflar genelde değişmemekle birlikte, suça dair olumlu atıfların katılımcıların duygu durumlarıyla birlikte değişkenlik göstermesi dikkat çekicidir. Değişim basamakları dikkate alındığında, bulgular, "niyet" ve "harekete geçme" basamaklarının genelde ortak özellikler sergiledikleri fakat her iki basamağın da "niyet öncesi" basamaktan önemli derecede ayrıştığı ortaya konulmuştur. Her bir basamağı açıklayan faktörler dikkate alınarak, çalışmanın sonunda bir klinik müdahale planı sunulmuştur. Son olarak, altta yatan psikolojik mekanizmaların yetişkinler ve gençler için ortak olduğu, ancak gelişimsel dönemlerin gerektirdiği ihtiyaçlar çerçevesinde bilişsel yapıların sergileniş biçimlerinde farklılıklar olduğu belirlenmiştir.

Öncül, Öznur, Suç Davranışı ile İlişkili Bilişsel Mekanizmaların Yetişkin ve Genç Erkek Mahkumlar Örneklemlerinde Araştırılması: Rehabilitasyon Çalışmaları İçin Öneriler, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014, Doktora, pdf.