DEHB’li Çocuk ve Ergenlerin Elektronik Medya Kullanımı Açısından Değerlendirilmesi

MAKALE

DEHB’li Çocuk ve Ergenlerin Elektronik Medya Kullanımı Açısından Değerlendirilmesi

Yazar/Hazırlayan
Makale Türü
Dergi Bölümü
Dergi Adı
Sayı No
5
Yıl
Yer
Sayfa Aralığı
495-502
Tam Metin (PDF)
Kategori
Makale Özeti
Amaç: Elektronik medya kullanımı son zamanlarda yoğun ilgi çeken bir akademik araştırma alanı olsa da, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ile ilişkisi ülkemizde yeterince çalışılmamıştır. Çalışmamızda DEHB’li çocuk ve ergenlerde elektronik medya kullanımının DEHB alt tipleri ve çeşitli değişkenlerle ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmanın örneklemini Ocak 2016-Ekim 2016 tarihleri arasında Bezmialem Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Kliniği’ne başvuran 6-18 yaşları arasındaki 360 çocuk ve ergen oluşturmuştur. Olgular, Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi (ÇGDŞ-ŞY-T) kullanılarak DEHB tanısı ve eştanılar için değerlendirilmiş ve anne-babaların doldurduğu bir sosyodemografik bilgi formu kullanılmıştır. Sonuç: Ortalama yaşı 9.47±2.67 yıl olan örneklemin %81.9’u erkeklerden oluşmuştur. Çocukların %20,6’sının günlük ortalama 2-4 saat arası süreyi elektronik medya gereçleri (TV izleme, cep telefonu ve tablet/bilgisayar kullanma) kullanarak geçirdikleri bildirilmiştir. Bu süre, örneklemin %15.8’inde 4-6 saat arası, %11.4’ünde 6-8 saat arası, %9.4’ünde 8-10 saat arası ve %18.2’sinde 10 saat ve üzeri olarak bildirilmiştir. Toplam elektronik medya gereçleri kullanım süresi yüksek (>6 saat/gün) olan çocukların okul başarıları ve ailelerinin sosyoekonomik düzeyleri, kullanım süresi orta (2-6 saat/gün) ve düşük (<2 saat/gün) olanlara göre anlamlı düzeyde düşük bulunmuştur. Ayrıca yaş, izlenilen TV programlarının içeriği ve evde (tüm aile bireyleri) günlük en az 6 saat TV izlenme oranı gruplar arasında anlamlı düzeyde farklılık göstermiştir. Regresyon analizleri, günde 10 saat ve üzeri toplam elektronik medya kullanımının ailede ruhsal bozukluk bildirimi ve çocuğun düşük akademik başarısı ile anlamlı ilişkisi olduğu ortaya çıkmıştır. Tartışma: Bu çalışma, bildiğimiz kadarıyla, Türkiye’de DEHB’li çocuk ve ergenlerden oluşan bir klinik örneklemde elektronik medya kullanımı üzerine yapılmış ilk çalışmadır. Sonuçlar genel olarak yazın bilgileri ile uyumluluk göstermekte ve bu klinik grupta aşırı elektronik medya kullanımına dikkat çekmektedir. Bu verilere göre, DEHB’li çocuklarda elektronik medya kullanımı klinik değerlendirmede rutin olarak taranmalı, çocuklar bu konuda bilinçlendirilmeli ve özellikle aile ve okullara yönelik farkındalık oluşturmak amaçlı eğitici çalışmalar yapılmalıdır. Neden-sonuç ilişkisinin ortaya çıkarılması için uzunlamasına ve metodolojik olarak daha güçlü çalışmalara gerek vardır.

Görmez, Vahdet - Örengül, Abdurrahman Cahid, DEHB’li Çocuk ve Ergenlerin Elektronik Medya Kullanımı Açısından Değerlendirilmesi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, Sivas, 5, 2017, 495-502, pdf.