Üniversite Öğrencilerinde Enerji İçeceği Tüketiminin Alkol-Madde Kullanımına Etkisi ve Dürtüsellikle İlişkisi

TEZ

Üniversite Öğrencilerinde Enerji İçeceği Tüketiminin Alkol-Madde Kullanımına Etkisi ve Dürtüsellikle İlişkisi

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
351197
Sayfa Sayısı
102
Tez Türü
Tıpta Uzmanlık
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencileri arasında enerji içeceği, alkol-madde kullanımının yaygınlığını araştırmak ve enerji içeceği tüketimiyle alkol-madde kullanımı arasında bir ilişki olup olmadığını incelemek, dürtüsellik ve heyecan aramanın bu ilişkiye etkisini değerlendirmektir. Çalışmaya, 2012- 2013 ikinci yarıyılda Trakya Üniversitesi' nde eğitim görmekte olan 2642 öğrenci katıldı. Örneklem grubu; cinsiyet, öğrenim görülen fakülte, sınıf ve birinci veya ikinci öğretim oluşuna göre ağırlıklı örnekleme yöntemi ile seçildi. İnternete dayalı uzaktan eğitim sistemine sahip Tunca Meslek Yüksekokulu dışında, Trakya Üniversitesi bünyesinde bulunan tüm fakülteler, enstitüler ve meslek yüksekokulları çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışmanın verileri katılımcıların doldurduğu; Bağımlılık Profil İndeksi, Alkol Kullanım Bozuklukları Tanıma Testi, Barratt Dürtüsellik Ölçeği, Zuckerman Heyecan Arama Ölçeği ve enerji içeceği tüketimi veri formundan elde edilmiştir. Üniversite öğrencileri arasında son bir yıl içerisinde alkol-madde kullanımının yaygınlığı sırasıyla; alkol %65.1, esrar %10.5, bonzai %6.1, ekstazi %3.2, eroin %0.6, kokain %0.9, krak kokain %0.8, rohipnol-rivotril gibi haplar %1.1, uçucu maddeler %3.1, akineton-tantum-xanax gibi çeşitli haplar %3.3, amfetamin türevi maddeler %0.8, LSD- GHB gibi diğer maddeler % 0.6 olarak belirlenmiştir. Son bir yıl içerisinde alkol haricinde herhangi bir maddenin kullanılma oranı %13.6 olarak saptanmıştır. Enerji içeceği tüketim özellikleri değerlendirildiğinde; son bir yıl içerisinde üniversite öğrencilerinin %59.9?unun, son 30 gün içerisinde ise %26.4?ü enerji içeceği tükettiği görülmüştür. Alkol ve enerji içeceğini karıştırarak tüketme oranları ise son bir yıl için %29.2, son bir ay için %13.8?dir. Son bir yıl içerisinde enerji içeği tüketimi olan öğrencilerde alkol tüketimi (%78.8), enerji içeceği tüketimi olmayanlardaki alkol tüketimine (%44.6) göre anlamlı oranda fazla bulunmuştur (p< 0.001). Benzer şekilde son bir yıl içerisinde enerji içeği tüketimi olan öğrencilerde alkol dışında herhangi bir madde tüketimi (%19.6), enerji içeceği tüketimi olmayanlardaki madde tüketimine (%4.5) göre anlamlı oranda fazladır (p< 0.001). Enerji içeceği içen öğrencilerde alkol, esrar ve bonzai kullanım sıklığı, içmeyenlere göre anlamlı oranda yüksektir (p< 0.001). Alkol ve enerji içeceklerini karıştırarak tüketen öğrencilerde alkol tüketim miktarı ve riskli alkol tüketimi enerji içeceği tüketmeyen ve enerji içeceği ile alkolü karıştırmadan tüketen gruba göre anlamlı oranda yüksek bulunmuştur (p< 0.001). Alkolle beraber tüketilen enerji içeceği, tüketilen alkol miktarını arttırmaktadır. Enerji içeceği tüketimi ile alkol-madde kullanımı arasındaki pozitif ilişkinin dürtüsellik ve heyecan arama gibi kişilik özelliklerinden kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için regresyon analizi yapılmıştır. Analiz sonucuna göre; yaş, cinsiyet, daha önce herhangi bir psikiyatrik veya ruhsal tedavi görme öyküsü, dürtüsellik, heyecan arama ve madde kullanımı değişkenleri kontrol edildiğinde enerji içeceği tüketimi ile alkol kullanımı arasında anlamlı bir ilişki mevcuttur. Enerji içeceği tüketimi, dürtüsellik, heyecan arama ve madde kullanımından bağımsız olarak alkol kullanım riskini 3 kat arttırmaktadır. Çalışma bulgularımız, üniversite öğrencilerinde enerji içeceği tüketimi ile alkol ve madde kullanımı arasında önemli bir ilişki olduğunu göstermektedir. Enerji içeceklerini sık olarak tüketen üniversite öğrencileri, alkol-madde kulanım bozukluklarını önleme çalışmalarında önemli bir hedef kitleyi temsil etmektedirler.

Bahadırlı, Nil Banu, Üniversite Öğrencilerinde Enerji İçeceği Tüketiminin Alkol-Madde Kullanımına Etkisi ve Dürtüsellikle İlişkisi, Trakya Üniversitesi, Tıp Fakültesi, 2013, Tıpta Uzmanlık, pdf.