Gençlerin ve Yaşlıların Otobiyografik Bellek Özellikleri Açısından Karşılaştırılması: Betimsel Bir Çalışma

MAKALE

Gençlerin ve Yaşlıların Otobiyografik Bellek Özellikleri Açısından Karşılaştırılması: Betimsel Bir Çalışma

Yazar/Hazırlayan
Makale Türü
Dergi Bölümü
Dergi Adı
Sayı No
1
Yıl
Yer
Sayfa Aralığı
1-16
Tam Metin (PDF)
Kategori
Makale Özeti
Bu araştırmada otobiyografik anı özellikleri (içeriği, bakış açısı ve zamanı) ergen, erken yetişkin ve yaşlı gruplar açısından betimsel olarak incelenmiştir. Araştırmaya 80 ergen, 80 erken yetişkin ve 80 yaşlı olmak üzere toplam 240 gönüllü katılmıştır. Katılımcılara İpuçlu Hatırlama Tekniğine dayanan bir otobiyografik bellek testi uygulanmış ve verilerin betimsel analizi yapılmıştır. Buna göre, yaşlılar olumlu kelimelerle ilgili olarak diğer gruplara göre en fazla sosyal takdirle ilgili anı anlatmıştır. Olumsuz kelimelerde ise, ergenlerin en çok arkadaş anlaşmazlıklarıyla, erken yetişkinlerin en çok aile ve özel ilişkilerle, yaşlıların ise hem aile içi ve özel ilişkilerle hem de hastalıklarla ilgili olumsuzlukları anlatmayı tercih ettikleri gözlenmiştir. Anıların bakış açısına bakıldığında, olumlu kelimelerde, alan bakış açısını en fazla erken yetişkinler, gözlemci bakış açısını ise en fazla yaşlılar kullanırken; olumsuz kelimelerde alan bakış açısını en fazla yaşlılar, gözlemci bakış açısını ise en fazla ergenler kullanmıştır. Bu sonuç yaşlılardaki “bilgelik eğilimiyle” açıklanmıştır. Anıların zamanı incelendiğinde, hem olumlu hem de olumsuz kelimeler için, son 5 yıla ait anılarını daha çok ergenler, son 5 yıldan önceki anılarını ise daha çok yaşlılar anlatmıştır. Ayrıca, araştırmada kullanılan kelimeler semantik açıdan değerlendirildiğinde ise, tüm grupların olumlu kelimelerdeki değerlendirmeleri olumsuzlara göre daha yüksekken, yaşlılar olumsuz kelimeleri de daha fazla olumlu olarak değerlendirerek bir tür “olumluluk yanlılığı” göstermiştir.

Sayar, Filiz, Gençlerin ve Yaşlıların Otobiyografik Bellek Özellikleri Açısından Karşılaştırılması: Betimsel Bir Çalışma, Psikoloji Çalışmaları Dergisi, İstanbul, 1, 2013, 1-16, pdf.