Bu çalışmada hem sosyal bilimlerin, hem de günlük bilginin bir parçası olan modernlik ve laiklik kavramlarının, eğitimli gençler tarafından nasıl inşa edildiği, diğer bir ifadeyle bu kavramların içinin nasıl doldurulduğu ele alınmıştır. Çalışmanın kuram arka planı, gerçekliğin sosyal inşası kuramı (Berger ve Luckmann, 1967) ile sosyal temsiller kuramına (Moscovici, 1984) bağlı olarak geliştirilen bir sentez girişimine dayandırılmıştır. Kuramsal çerçevenin temel önermeleri şunlardır: (a) nesneleşmiş kurumlar/kavramlar günlük bilgide anlam matrisinin bir parçası olarak temsil düzeyinde bulunur; (b) bu temsiller, gerçeğin zihinde bir yanılsaması değil, gerçeği inşa eden zihinsel formasyonlardır, (c) Gündelik bilgiyle ilgili üç bilgi evreni tanımlamak mümkündür: Gündelik bilginin (ve onu inşa eden temsillerin) içinde yer aldığı, sıradan insanın gündelik bilgi evreni olan söz birliği evreni (consensual universe); bilimsel bilginin hakim olduğu, uzmanların kontrol ve denetiminde olan şeyleşmiş evren (reified universe) ve ilahiyatçıların, dinler tarihçileri vb. alanlarda uzmanların kontrol ve denetiminde olan dinî nomos evreni. Sosyal temsiller, diğer bilgi evrenlerinden gelen veya söz birliği içinde yeni olan bir bilginin söz birliği evreninde popülerleşmesi sırasında; diğer bir ifadeyle yeni olanın/aşina olmayanın, söz birliği evreninde aşina hale getirilmesi aşamasında ortaya çıkar. Ancak bu üç bilgi evreni arasında etkileşim tek yönlü değildir. Şeyleşmiş evren veya dinî nomos evreninden kaynaklanan bilgi, gündelik bilgiyi dönüştürürken, söz birliği evreni de söz konusu uzmanlık evrenleri üzerinde etkili olmaktadır. Araştırma problemi, toplumumuzda modernlik ve laikliğin söz birliği evreninde dönüşüm yaratan süreçler olduğu varsayımına dayalı olarak geliştirilmiştir. Araştırmanın temel sorusu şudur: "Modernlik ve laiklik, üniversite gençleri arasında hangi sosyal temsiller yoluyla inşa edilmektedir? Ayrıca, dinî nomos'un gündelik bilginin bir parçası olup olmadığı sorusu araştırmanın bir diğer problemi olarak ele alınmıştır. Çalışmada, her biri 5 ile 7 kişilik toplam 12 grup ile görüşmeler yapılmıştır. Katılımcılar Ege Üniversitesinin farklı fakültelerinde, değişik bölümlerde okuyan 77 III(34 K +43 E; yaş ortalaması 22;5) üniversite öğrencisidir. Görüşmeler banda alınmış, transkripsiyonları çıkartılarak, metin haline getirilmiştir. Metinlerin analizi, Harre'nîn (1997) ortaya attığı ifade analizine (account analysis) ve Hayes'in (1997) örneğini sunduğu tematik analize uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada üç sonuç ön plana çıkmaktadır: (a) Modernlik ile ilgili yaygın olarak paylaşılan hegemonik bir temsil çıkartılmıştır. Bu temsile göre modernlik, demokratik bir zihniyete sahip olmak, diğerinin fikrine hoşgörü ve saygı göstermekle ve çağın gereklerine uyum sağlamakla karakterize olmaktadır. Öte yandan laiklikle ilgili üç temsil çıkartılmıştır: 'Günlük yaşamın dünyevîleşmesi olarak laiklik', 'demokrasinin gereği olarak laiklik' ve 'dini, modern yaşamla uzlaştırma projesi olarak laiklik', (b) Dinin ve geleneğin, modernlik ve laiklik ile ilişkisi üzerine farklı argümanlarda, farklı din ve gelenek temsillerinin etkili olduğu gözlenmiştir. Bu sonuç, sosyal temsillerin, gerçekliğin inşa edilişinde birbiriyle girift bir ilişkide etkili olduklarına işaret eder. (c) Dinî nomos kaynaklı bilgi, bilimsel bilgi ve akla uygun açıklamalar ile bir arada kullanılmaktadır. Bu sonuç, rasyonel-irrasyonel çelişkisine değil; söz birliği evreni içinde belli grupların gündelik olayları açıklamada kabul ettikleri bilgi evrenlerinin, o grupların zihninde birbirini meşru kılacak şekilde dönüştüğüne işaret eder.