Akran Zorbalığında Ergenlerin Nedenlere, Duygusal Tepkilere ve Baş Etme Yöntemlerine İlişkin Açıklamalarının İncelenmesi
Yazar/Hazırlayan
|
|
Üniversite
|
|
Enstitü/Fakülte
|
|
Anabilim Dalı
|
|
Tez Danışmanı
|
|
Tez Yılı
|
|
YÖK Tez No
|
314931
|
Sayfa Sayısı
|
130
|
Tez Türü
|
Yüksek Lisans
|
Tam Metin (PDF)
|
|
Kategori
|
|
Tez Özeti
|
Bu araştırmada ergenlerin kendi bildirimlerine dayanarak akran zorbalığının nedenlerine ilişkin algıları, duygusal tepkileri ve baş etme yöntemleri ile ilgili modeller oluşturulması hedeflenmiştir. Araştırma ilköğretim ikinci kademe ve liseye devam etmekte olan öğrencilerle gerçekleştirilmiştir. Örneklem 1274'ü (% 47.9) erkek, 1384'ü (% 52.1) kız olmak üzere toplam 2658 ergenden oluşmakta ve yaşları 12-18 arasında değişmektedir (Ort.= 14.44, S= 2.08). Araştırmada ergenlere demografik bilgi formu, Akran Zorbalığı Ölçeği uygulanmış, zorbaca davranışların nedenlerine ilişkin düşünceleri, bu durum karşısında gösterdikleri duygusal tepkileri ve baş etme yöntemlerini belirlemeye yönelik üç açık uçlu soru sorulmuştur. Zorbalığın yaygınlığına ilişkin bulgular, ergenlerin % 19.5'inin zorbalığa dahil olduğunu, erkeklerin de kızlara göre zorba ve zorba-kurban olarak daha fazla dahil olduğunu göstermektedir. Erkeklerin kızlara göre fiziksel, sözel, korkutma/sindirme ve kişisel eşyalara saldırı yoluyla zorbalığa daha fazla maruz kaldığı buna karşılık kızların ilişkisel zorbalığa erkeklere göre daha fazla maruz kaldıkları görülmektedir. Bunun yanı sıra erkeklerin tüm zorbalık davranışlarını kızlara daha fazla uyguladığı ortaya konmuştur. Ergenlerin verdikleri yanıtlardan yola çıkarak MAXQDA programı ile üç ayrı model oluşturulmuştur. Ergenlerin akran zorbalığının nedenlerine ilişkin algıları zorbaya bağlı nedenler, kurbana bağlı nedenler, zorba-kurban ilişkisi, belirgin bir nedenin olmaması ve kız-erkek ilişkisi olmak üzere beş temel kategoride toplanmıştır. Araştırmada akran zorbalığının nedeni olarak ergenlerin yaklaşık yarısı zorbanın birtakım özelliklerini, duygusal, sosyal ve fiziksel kazanımlarını, bununla birlikte bazı deneyimlerini belirtmiştir. Ergenlerin akran zorbalığına verdikleri duygusal tepkiler negatif, pozitif, nötr duygular, duygu yerine davranış bildirme ve belirgin bir duygunun olmaması şeklinde beş temel kategoriye kodlanmıştır. Ergenlerin yarısından fazlası üzüntü, öfke, korku, utanç ve diğer bazı negatif duygulardan söz etmişlerdir. Ergenlerin akran zorbalığı ile baş etmeye ilişkin yanıtları yapıcı yöntemler, yapıcı olmayan yöntemler, kendisinin dahil olmadığı çözümler, engellemeye gerek yok, çözümü yok-durdurulamaz ve belirgin bir çözüm yolu olmaması şeklinde altı kategoride toplanmıştır. Ergenlerin yaklaşık yarısı yüzleşme ve uzaklaşma davranışları olmak üzere yapıcı baş etme yöntemleri tercih etmişlerdir.
|
Özen, Ceren, Akran Zorbalığında Ergenlerin Nedenlere, Duygusal Tepkilere ve Baş Etme Yöntemlerine İlişkin Açıklamalarının İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012, Yüksek Lisans, pdf.