Akran Zorbalığına Uğrayan Ergenlerin Mağduriyet Algılamaları ve Başa Çıkma Stratejilerine Grupla Psikolojik Danışmanın Etkisi

TEZ

Akran Zorbalığına Uğrayan Ergenlerin Mağduriyet Algılamaları ve Başa Çıkma Stratejilerine Grupla Psikolojik Danışmanın Etkisi

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
366525
Sayfa Sayısı
302
Tez Türü
Doktora
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bu araştırmada grupla psikolojik danışmanın ilköğretim 7 ve 8. Sınıfta öğrenim görmekte olan ve akran zorbalığına uğradığı belirlenen öğrencilerin mağduriyet algılamaları ve zorbalıkla başa çıkmak için kullandıkları başa çıkma stratejileri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırmanın modeli Solomon Dört Gruplu Deneysel modeldir. Bu modelde yansız atama yoluyla oluşturulmuş dört grup bulunmaktadır. Gruplardan ikisi deney grubu olarak diğer ikisi de kontrol grubu olarak kullanılmaktadır. Solomon modeli, gerçek deneysel model olarak tanımlanmaktadır. Gerçek deneysel modellerde birbirine yakın özellikler gösteren deneklerden oluşan birden çok grup yer almakta ve gruplara deneklerin seçimi yansız (seçkisiz) atama ile oluşturulmaktadır. Seçkisiz atama yönteminde evrendeki tüm bireylerin örnekleme seçilme olasılığı aynıdır. Bu amaçla 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Erzurum şehir merkezinde yer alan Kültür Kurumu İlköğretim Okulunda öğrenim görmekte olan 230 öğrenciye Ergen Akran İlişkileri Mağdur Formu uygulandı. Mağduriyet puanı yüksek olan ve zorbalığa uğradığı belirlenen 100 öğrenci ile yüz yüze görüşülerek yapılacak olan çalışma hakkında bilgi verildi ve çalışmaya katılmak için gönüllü olup olmadıkları soruldu. Yüz yüze görüşmeler sonucunda deneysel çalışmaya katılmaya gönüllü olan 60 öğrenci belirlenerek basit rastgele tesadüfi örnekleme yöntemi ile 15'er kişilik dört grup oluşturuldu. Gruplar oluşturulduktan sonra kura ile deney ve kontrol grupları belirlendi. Deney ve kontrol grupları belirlendikten araştırmacı tarafından ilgili literatür doğrultusunda hazırlanan 11 oturumluk grupla psikolojik danışma etkinliği uygulandı. Grupla psikolojik danışma uygulamasının amacı katılımcıların mağduriyet algılamalarını ve zorbalıkla başa çıkmak için kullandıkları etkisiz başa çıkma stratejilerini değiştirmektir. Her bir oturum yaklaşık olarak 75 dakika olarak planlanmış ve uygulanmıştır. Kontrol gruplarında ise, İlköğretim Rehberlik Müfredatı içerisinde yer alan rehberlik etkinlikleri 11 hafta boyunca uygulanmıştır. Araştırma sürecinde elde edilen verilerin analiz edilmesi için Tek faktörlü ve İki Faktörlü Kovaryans Analizi (ANCOVA) kullanılmıştır. ANCOVA analizi ön test son test deneysel desenlerde en etkili analiz tekniğidir ve bağımlı değişken üzerinde etkisi olması muhtemel diğer değişkenlerin kontrol altında tutulmasına imkan vermektedir. Araştırma sonucunda deney gruplarında yer alan katılımcıların fiziksel, duygusal ve sözel mağduriyet algılamalarının hem deney öncesine göre hem de kontrol grubunda yer alan katılımcılara göre anlamlı olarak azaldığı bulunmuştur. Ayrıca deney grubunun mağduriyet algılamalarında gözlenen bu değişimin cinsiyet, yaş ve akademik başarı değişkenlerinin etkisinden bağımsız olarak gerçekleştiği belirlenmiştir. Başa çıkma stratejilerine ilişkin olarak araştırmanın ilk bulgusu deney grubunda yer alan katılımcıların etkisiz başa çıkma stratejileri olan çaresizlik ve kaçınma stratejilerine ilişkin puanlarının deney öncesine göre ve kontrol grubunda yer alan katılımcılara göre anlamlı düzeyde azaldığıdır. Başa çıkma stratejilerine ilişkin ikinci bulgu ise, deney grubunda yer alan katılımcıların etkili başa çıkma stratejileri olan yardım arama, sosyal desteğe başvurma, direnme ve iyimserlik stratejilerine ilişkin puanlarının deney öncesine göre ve kontrol grubunda yer alan katılımcılara göre anlamlı düzeyde yükseldiği bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda grupla psikolojik danışma uygulamasının zorbalığa uğrayan bireylerin mağduriyet algılamalarını ve başa çıkma stratejilerini değiştirme konusunda etkili bir yaklaşım olduğu söylenebilir.

Seçer, Ismail, Akran Zorbalığına Uğrayan Ergenlerin Mağduriyet Algılamaları ve Başa Çıkma Stratejilerine Grupla Psikolojik Danışmanın Etkisi , Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2014, Doktora, pdf.