Göstergebilimsel Çözümlemeye Dayalı Yazma Etkinliğinin Öğrencilerin Yazma Becerilerine Etkisi

MAKALE

Göstergebilimsel Çözümlemeye Dayalı Yazma Etkinliğinin Öğrencilerin Yazma Becerilerine Etkisi

Yazar/Hazırlayan
Makale Türü
Dergi Bölümü
Dergi Adı
Sayı No
63
Yıl
Yer
Sayfa Aralığı
37-54
Kategori
Makale Özeti
Problem Durumu: Düşünsel ve duyuşsal açıdan donanımlı olarak dünyaya gelen insanın gelişimi, dil, düşünce ve sanat eğitimini de kapsayan bir dizgesellik içinde gerçekleşir. Anadili öğretimi yazma ediminin de içinde olduğu birden çok becerinin bütünleşik bir yaklaşımla kazandırılmasını içerir. Yazma analitik olma özelliği ile bilişsel süreçleri geliştiricidir. Değerlendirme ve problem çözmeyi gerektirdiği için analize, aynı zamanda yeni bileşimler ve oluşumlar gerektirdiği için de senteze dayalı, üretici bir süreçtir. Yazma eğitimi sürecinde yazılı, sözlü ya da görsel metinler önemli araçlardır. Görsel okuma, yazılı metinlerin dışında kalan resim, sembol, şekil, renk vb. görsel unsurları yorumlama anlamına gelmekte ve çok sayıda uyaran aracılığıyla öğrenmenin önemini vurgulayan yeni öğrenme yaklaşımları ile ön plana çıkmış bulunmaktadır. Sözel ya da görsel, her metin bir anlam ve ileti içerir. Bu iletiye ulaşmak ise metni çözümlemeyi gerektirir. Farklı türden metinleri çözümleyecek farklı kuramlar ve yöntemler mevcuttur. Bunlardan biri olan göstergebilimsel çözümleme kuramı, anlatı ve söylem boyutunda metin çözümlemek için araçlar sunar. Dil öğretimi derslerinde, dilbilimsel bir kurama dayalı bu çözümleme yönteminin, sözel ya da görsel çeşitli metinlerin anlamlandırılması amacıyla kullanılmasının, öğretimin bilimselliği ve etkinliği açısından yararlı olacağı öngörülmüştür. Araştırmanın Amacı: Eğitimin çağdaşlaşması amacıyla alanla ilgili bilimsel ve kuramsal bilginin eğitim ortamlarındaki uygulama ve etkinliklere taşınması gerekmektedir. Bu çalışmada, göstergebilimsel çözümleme kuramına dayalı bir yazma dersi etkinliğinin, öğrencilerin yazma becerilerinde etkili olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, çözümleme metni olarak görsel bir metin olan karikatür seçilmiştir. Araştırmanın Yöntemi: Araştırma, bağımlı grupla yapılan ön test-son test modelli bir deneysel çalışma olarak planlanmıştır. Bu yöntem uyarınca her bir öğrenciden, deney öncesinde geleneksel yöntemle, deney sonrasında ise göstergebilimsel yöntemle çözülen bir karikatürün iletisini geliştiren iki ayrı kompozisyon yazmaları istenmiş ve bu iki metindeki başarı puanları farkına bakılmıştır. Öğrencilerin ön test ve son test puanları arasında anlamlı fark olup olmadığını belirlemek için ilişkili örneklemler t-testi kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini bir MEB okulunun 7. sınıfında okuyan 40 öğrenci oluşturmuştur. Öğrenci kompozisyonlarının iki farklı uzman tarafından değerlendirilmesi sonucunda konu, ileti ve konuyu boyutlandırma ön test ve son test puanları elde edilmiştir. Çalışma üç aşamada yürütülmüştür. İlk aşamada, öğrencilere bir sözsüz karikatür verilerek kendilerinde ne çağrıştırdığını (MEB 2015 programında yer aldığı şekilde) bir kompozisyon ile açıklamaları istenmiştir. Bu aşamada konu, ana ileti ve konuyu yardımcı iletiler kullanarak boyutlandırmaları gerektiği konusunda gerekli hatırlatmalar yapılmıştır. Bu ölçüm ile ön test verileri elde edilmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasındaki manipülasyon sürecinde aynı çalışma grubuna göstergebilimsel çözümleme eğitimi verilmiştir. Uygulama, toplumsal içerikli toplam dokuz karikatür üzerinden tekrarlanmış ve toplam sekiz ders saati içerisinde konu ile ilgili yeterli öğrenmenin gerçekleşmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın üçüncü aşamasında ise son test yer almıştır. Öğrencilerden ön test için seçilen karikatür üzerinden yeniden kompozisyon yazmaları istenmiştir. Her iki veri grubu (ön test ve son test ölçümleri) iki uzman tarafından ölçmeye tabi tutulmuş ve böylece ön test ve son test puanları oluşturulmuştur. Puanlama; konu:30 puan, ana ileti:30 puan, konuyu boyutlandırma:40 puan olmak üzere toplam 100 puan üzerinden yapılmıştır. Araştırmanın Bulguları: Ölçme sonucunda; hem genel başarı hem de konuyu anlama, iletiye ulaşma ve çok boyutlu yorumlamadan oluşan üç inceleme alanı açısından öğrenci kompozisyonları ön test ve son test puanları arasında anlamlı bir fark olduğu görülmüştür. Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Çalışmanın bulguları, çalışmada uygulanan göstergebilimsel çözümleme yönteminin yazma becerisini geliştirme konusunda etkin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Karikatürün söz konusu yönteme dayanarak anlamlandırılması suretiyle yazılan kompozisyonlarda öğrencilerin karikatürün konusuna, iletisine ve özellikle içeriğine ulaştıklarının görülmesi, diğer bir deyişle çalışmanın söz konusu yöntem lehine sonuç vermesi yöntemin etkililiğini göstermektedir. Öğrenciler yeni ve farklı olan bu etkinliğe olumlu tepki vermişlerdir. Yani, araştırmanın olumlu sonuç vermesindeki temel etkenin, yöntemin yeni ve etkili bir yöntem oluğu ve buna paralel olarak göstergeleri anlamlandırabilmenin öğrencilerde yarattığı olumlu duygular olduğu söylenebilir. Uygulama çalışmalarının, diğer bir deyişle göstergebilimsel çözümleme yönteminin yarattığı en büyük fark, konuyu çok boyutlu görme açısından olmuştur. Son testi oluşturan yazılarında öğrenciler, karikatürde yer alan her bir gösterenin gösterileniyle, yani kavramsal boyutuyla ilgili çok sayıda yoruma yer vermişlerdir. Bu da toplumsal konulardaki farkındalıklarının artmasının yanı sıra derse ve yazma etkinliklerine olan ilgilerinin de artmasına neden olmuştur. Bu durum alandaki bazı çalışmalarla ortaya konulan, karikatür çözümlemenin öğrencilerin derse ve yazma etkinliğine karşı olumlu tutum geliştirdikleri bulgusuyla örtüşmektedir. Ayrıca, çözümlemeler sırasında akademik yönden zayıf öğrencilerin de çalışmaya aktif olarak katılması ve öğrencilerin birbirleriyle etkili iletişim içinde olması çalışma sırasındaki değerli gözlemlerden bir diğeridir. Yöntemin etkililiği konusundaki öngörümüz ve uygulama sırasındaki gözlemler çalışmanın bulgularıyla doğrulanmıştır. Buna dayalı bir sonuç olarak, karikatür üzerinden yazma çalışmasında kullanılan göstergebilimsel çözümleme yönteminin Fransa'daki dil öğretimi örneğinde olduğu gibi Türkçe derslerinde de kullanılabileceği, yöntemin geleneksel yönteme alternatif oluşturabileceği ve öğrencilerin yaratıcı yazma becerilerini olumlu yönde etkileyeceği söylenebilir.

Kuzu, Tülay Sarar, Göstergebilimsel Çözümlemeye Dayalı Yazma Etkinliğinin Öğrencilerin Yazma Becerilerine Etkisi, Eurasian Journal of Educational Research (EJER), Ankara, 63, 2016, 37-54, .