Öğrencilerin Resimlerinde Barış Algısı

MAKALE

Öğrencilerin Resimlerinde Barış Algısı

Yazar/Hazırlayan
Makale Türü
Dergi Bölümü
Dergi Adı
Sayı No
65
Yıl
Yer
Sayfa Aralığı
181-198
Tam Metin (PDF)
Kategori
Makale Özeti
Problem Durumu: Nitelikli toplumların oluşması bireylerin birbirine saygılı olması, birbirlerini anlaması, toplum için üretimde bulunması, kültürel değerlere sahip çıkması ile yakından ilişkilidir. Bunun için bu toplumlarda bireylerin barış, sevgi, saygı, hoşgörü, eşitlik gibi değerlere; empati, etkili iletişim, çatışma çözme, işbirliği yapabilme, problem çözme gibi becerilere sahip olması gerekmektedir. Bu değer ve becerilerle donanık bireyler yaşadıkları toplumun çağdaşlaşmasını, huzur ve barış içerisinde yaşamasını sağlayacaktır. Bu nedenle, toplumlar bireylerini bu yönde yetiştirmek istemektedirler. Özellikle barış tüm toplumlarda istenen bir değerdir. Barış uyum ve karşılıklı anlayışı içeren bir değerdir. Toplumlarda barış kültürünün oluşturulabilmesi için okullarda çocuklara bu eğitimin verilmesi ile olanaklı olacaktır. Barış eğitimi dinleme, yansıtma, problem çözme, işbirliği ve çatışma çözme becerileri ile güvenli bir dünyada yaşamak için gerekli bilgi, tutum ve değerleri kapsayan çok boyutlu bir süreçtir. Alanyazında barış eğitimi ile ilgili yapılan çalışmaların çeşitli konulara odaklandığı görülmektedir. Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının barış ve barış eğitimine ilişkin görüşlerini inceleyen, barış kültürünün nasıl bir eğitim ortamında olması gerektiğini ele alan, öğretim programları ve ders kitaplarını barış eğitimi bakımından değerlendiren, barış eğitimi programlarının öğrencilerin çatışma çözme stratejilerine, kültürlerarası yeterliliğine ve çatışma çözme becerilerine etkisini ele alan çalışmalar barış eğitimine ilişkin çalışılan belli başlı konulardır. Ancak alanyazında öğrencilerin barışa ilişkin algılarını resimler yoluyla belirleyen çalışmaya rastlanmamıştır. Bu nedenle çocukların yaptıkları resimlerle dünyayı algılayış biçimlerini yorumladıkları düşünüldüğünde barışa ilişkin algılarının bu yolla ortaya konulması önemli görülmüştür. Araştırmanın Amacı: Araştırmanın amacı, beşinci sınıf öğrencilerinin barış değerine ilişkin algılarını çizdikleri resimler aracılığıyla incelemektir. Bu genel amaç doğrultusunda öğrencilerin barış algılarını resimlerine ve yazılı görüşlerine nasıl yansıttığı incelenmiştir. Araştırmanın Yöntemi: Araştırma nitel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma ,desenlerinden olgu bilim deseni kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını 2011-2012 öğretim yılı bahar döneminde Eskişehir il merkezinde bulunan bir ilköğretim okulunun 5. sınıfına devam eden 11’i erkek 12’si kız toplam 23 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri farklı veri toplama araçları bir arada kullanılarak toplanmıştır. Araştırma kapsamında öğrencilere iki açık uçlu sorudan oluşan bir form verilmiş ve bu formu doldurmaları istenmiştir. Formda yer alan sorular “Size göre barış ne anlam ifade etmektedir?” ve “Barış …………………… benziyor. Çünkü……..” biçimindedir. Öğrencilerden kendilerine verilen resim kâğıdına barışla ilgili duygu ve düşüncelerini ifade eden bir resim çizmeleri istenmiştir. Öğrenciler resimlerini tamamladıktan sonra resimlerinde dile getirmek istedikleri duygu ve düşünceleriyle ilgili görüşlerini öğrenmek amacıyla onlarla yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Özetle araştırmanın verileri öğrenci yazıları, öğrenci resimleri ve yarı-yapılandırılmış görüşme yoluyla toplanmıştır. Araştırmanın verileri tümevarım analizi ile analiz edilmiştir. Araştırmada öncelikle öğrenci resimleri ve buna ilişkin yapılan görüşmeler kodlanmış ve bu kodlardan ilgili olanlar bir araya getirilerek temalara ulaşılmıştır. Örneğin resminde farklı takımları tutan balıkların bir arada maç izlemesi sporda barış teması altına alınmıştır. Öğrencilerin açık uçlu sorulara verdikleri yanıtlar da benzer biçimde analiz edilmiştir. Örneğin öğrencilere barışa ilişkin yaptıkları güvercin gibi benzetmeler simgesel olarak barış teması altında ele alınmıştır. Bu işlemden sonra verilerin uygun eşleştirilip eşleştirilmediği kontrol edilmiştir. Daha sonra yapılan bu analizler sonucunda belli temalar altında yer alan resimler ve yazılı görüşler ilişkilendirilerek yorumlanmıştır. Analiz sürecinde iki araştırmacı ile birlikte bir de alan uzmanı görev almıştır. Araştırmanın geçerliliğini sağlamak amacıyla farklı veri toplama araçlarını bir arada kullanılmıştır. Araştırmanın güvenirliğini sağlamak amacıyla araştırmacılar analizlerini ayrı ayrı yapmışlardır. Araştırmacılar bireysel olarak temalar oluşturduktan sonra temalar üzerinde tartışarak görüş birliği ve görüş ayrılığı olan temaları belirlemişlerdir. Araştırma bulgularının sunumunda öğrencilere verilen kod isimler kullanılmış; öğrencilerin yazılı ve sözlü görüşlerinden doğrudan alıntılar yapılmıştır. Araştırmanın Bulguları: Araştırmadan elde edilen bulgular “öğrencilerin resimlerinde barış algısına ilişkin bulgular” ile “öğrencilerin yazılı görüşlerinde barış algısına ilişkin bulgular” olmak üzere iki başlık altında sunulmuştur. Öğrencilerin resimleri incelendiğinde sporda barış, ailede barış, doğada barış, sembollerle barış, kişiler arasında barış ve ülkeler arasında barış olmak üzere beş temaya ulaşılmıştır. Öğrencilerin yazılı görüşlerinde barış algısına ilişkin bulgular kavramsal olarak barış ile simgesel olarak barış olmak üzere iki tema altında sunulmuştur. Kavramsal olarak barış altında öğrenciler yazılı ifadelerinde barışı kavga etmemek, savaşmamak, anlaşma, dostluk, evrensel değerlerin gelişmesi (sevgi, saygı, hoşgörü, yardımlaşma), kardeşlik, dayanışma, mutluluk, huzur, özgürlük ve iyi geçinme olarak ortaya koymuşlardır. Simgesel olarak barış ise güvercin, kuş, kelebek, ip, aile, eldiven, arkadaş, kardeş, toprak, dünya, Türkiye ve çocuk olarak belirtilmiştir. Araştırmanın Sonuç ve Önerileri: Araştırmada elde edilen sonuçlar öğrencilerin kavramsal olarak olumlu barışla ilgili ifadeler kullandıklarını, ancak resimlerinde ve simgesel ifadelerinde barışı yalnızca «savaşmamak» ya da «şiddetin azalması» biçiminde ele aldıklarını göstermektedir. Bu bağlamda öğrencilerde olumlu barış algısının geliştirilmesi, öğrencilere planlı ve sistemli biçimde barış eğitiminin verilmesi gerekliliğinden söz edilebilir. Araştırmada elde edilen sonuçlar ışığında şu öneriler getirilebilir: Öğrencilerde olumlu barış algısı geliştirmek için disiplinlerarası etkinlikler düzenlenebilir. Barış eğitimi kapsamında kazandırılması gereken bilgi, beceri ve değerler öğretim programlarında daha fazla vurgulanabilir. Öğretmenlere, öğretmen adaylarına ve ailelere barış eğitimi konusunda bilgilendirici seminerler verilebilir. Öğrencilerin olumlu barış algısını geliştirmek için uygulamalı araştırmalar yapılmalıdır.

Köse, Tuba Çengelci - Bayır, Ömür Gürdoğan, Öğrencilerin Resimlerinde Barış Algısı, Eurasian Journal of Educational Research, Ankara, 65, 2016, 181-198, pdf.