Manisa İli Kent Merkezindeki İlköğretim Öğrencileri Arasında Sigara Kullanımının Yaygınlığı ve İlişkili Etmenlerin Belirlenmesi

MAKALE

Manisa İli Kent Merkezindeki İlköğretim Öğrencileri Arasında Sigara Kullanımının Yaygınlığı ve İlişkili Etmenlerin Belirlenmesi

Yazar/Hazırlayan
Makale Türü
Kitap Bölümü
Kitap Adı
II. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi Program ve Özet Kitabı
Yazar/Editör
Yıl
Yer
Sayfa Aralığı
98-101
Tam Metin (PDF)
Kategori
Makale Özeti
Öğrenciler  arasında sigara  kullanım  yaygınlığını belirlemeye  yönelik  araştırmalar  genellikle lise öğrencileri yürütülmüş ve sigara  bu yaş  grubunda sigara  kullanma yaygınlığı % 15,7­ 63,9 olarak bulunmuştur. Son yıllarda sigara kullanma  yaşının düştüğüne ilişkin görüşler bu alandaki araştırmalar da ilköğretim öğrencilerinin de örneklem olarak  alınması gerekliliğini doğurmuştur. Ögel ve  ark. yürüttükleri çok  merkezli bir  araştırmada ilköğretim  öğrencileri arasında yaşam  boyu en az  bir  kez  sigara kullanım öyküsü tüm merkezlerde genel olarak % 16,1 olarak belirlemişlerdir. Mersin,  Diyarbakır,  Eskişehir,  ve Denizli’de yapılan araştırmalarda ortaöğretim  öğrencileri arasında sigara içme oranı sırası ile %10.1, %14.8, %16.8 ve % 30 olarak  bildirilmiş,  erkek olma, alkol ve madde denemiş olma, yaşının büyük olması, babanın sigara içiyor olması, babanın sekiz yıldan daha düşük eğitim almış olması, okulda küçük  düşürülme davranışına maruz kalması, Beck Depresyon Ölçeği’nde yüksek puan almış  olma, ana­baba arasında sorun öyküsü olması,  sınıfta  kalma öyküsü olması,  evde  cezalandırılma öyküsü olması,  yakın arkadaşları arasında sigara içenlerin bulunması sigara  içme  oranını arttıran olası risk  etmenleri olarak  belirlenmiştir  (5,6,7,8).  İlköğretim öğrencileri arasında sigaraya  başlama  yaşı ise  12.6 olarak  bulunmuştur  (6,9).  Ülkemizde  yapılan bu araştırmalarda  belirlenen sigara  kullanım  oranları ve  ilk deneme  yaşının düşük  sayılabilecek  yaş  gruplarında olması sorunun önemsenmesi ve önlem  alınması gereken bir  sorun olduğu gerçeğini  yansıtmaktadır. Bu noktadan yola çıkılarak  tasarlanan bu araştırmada sigara kullanım  yaygınlığının ve  ilişkili risk  etmenlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.Araştırma evreni Manisa  ili kent merkezinde bulunan ilköğretim okullarında okuyan tüm öğrenicilerdir. Araştırma  ilköğretim okulları 2. kısımda okuyan 6,7 ve 8 sınıf öğrencilerini temsil ettiği düşünülen 7. sınıf öğrencileri üzerinde yürütülmüştür.. Yerleşim yeri farklılıkları göz önüne alınarak  uygulanan  tabakalandırma  işlemi sonucu kentsel yerleşimli 16 ilköğretim  okulunda bulunan 26 şubede okuyan 819, gecekondu kesiminde bulunan 12 ilköğretim okulunda okuyan 359 olmak üzere toplam 1178 öğrenciye anket uygulanması planlanmıştır. 304 öğrenci anket uygulaması sırasında okulda bulunmadığı için, 34’ü bir okul yöneticisi anket uygulanmasını reddettiği için anket uygulanamamıştır.  43 öğrencinin anketi de  yeterli ve  düzgün şekilde  doldurulmadığı için değerlendirilme  dışı bırakılmıştır.  Anket uygulaması yapılan 797  öğrenci çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Anket formları ve  optik  okuyucu yanıt kartları örnekleme  giren şube  ve  şubede  okuyan öğrencilerin sayısına göre rehber öğretmenlere dağıtılmış, uygulama ardından bu araştırma ekibinde  olan  rehberlik  araştırma  merkezi yöneticileri tarafından teslim  alınmıştır.  Uygulama  sırasında anketin amacı öğrencilere ankete dahil olan bir yönerge ile belirtilmiş, öğrenci beyanlarının güvenilirliği açısından uygulama  sırasında okul idarecileri ve  sınıf öğretmenlerinden herhangi bir  kişinin sınıfta  bulunmaması sağlanmıştır.  Araştırmada uygulanan anket Ögel  ve  ark.  tarafından benzer  bir  çalışmada uygulanmak  üzere  hazırlanmış  anketin büyük  oranda  temel alındığı bir  anket olup  demografik  bilgiler, sigara, alkol ve madde kullanımına ilişkin bilgiler, söz konusu maddelerin kullanımında risk  etmeni oluşturabilecek  okul,  aile  ve  bireysel bilgilerin sorgulandığı maddeleri içermektedir. Veriler SPSS 10.0  veri tabanı programında analiz edilmiştir. Tanımlayıcı istatistikler, tek değişkenli risk  analizi ve çok değişkenli risk analizi olarak da lojistik  regresyon analizi uygulanmıştır.

Demet, Mehmet Murat - Dündar, Pınar Erbay - Mızrak, Selin - Kaya, Ender - Özyurt, Beyhan Cengiz - Gökmen, Oğuz - Demir, Teoman, Manisa İli Kent Merkezindeki İlköğretim Öğrencileri Arasında Sigara Kullanımının Yaygınlığı ve İlişkili Etmenlerin Belirlenmesi, Bodrum, , II. Ulusal Alkol ve Madde Bağımlılığı Kongresi Program ve Özet Kitabı, 2005, 98-101, pdf.