Problem Durumu: Öğrenciler mezun olduklarında çalışmaya başlarlar ve okul dışındaki gerçek ve zor hayatla yüzleşirler. Ayrıca hem kendi ayakları üzerinde durmak, hem de yaşadıkları toplumda iyi birer birey olmak zorundadırlar. Dahası eğitim fakültesi öğrencileri geleceğin eğitimcileri olacaklar ve sınıflarında okuyacak birçok insanı etkileme şansına sahip olacaklardır. Bu yüzdendir ki üniversite öğrencilerinin özellikle de eğitim fakültesi öğrencilerinin ahlaki gelişimi üzerine bir çalışma yapmak çok önemlidir. Ayrıca Maslow'un ihtiyaçlar hiyerarşisinin en üst düzeyinde bulunan kendini gerçekleştirme konusu da insanın güdülenmesinde bir güç olduğu için önemli bir konudur. Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın esas amaçlarından bir tanesi eğitim fakültesinde okuyan öğrencilerin yaşları, cinsiyetleri, okudukları yıl, ailelerinin eğitim düzeyleri, mezun oldukları okul türü, geldikleri şehir ve kendini gerçekleştirme düzeyleri gibi değişkenlerin ahlaki gelişim düzeyleri üzerinde etkisi olup olmadığını araştırmaktır. Ayrıca üniversite öğrencilerinin ahlaki gelişim düzeyleri ile kendilerini gerçekleştirme düzeyleri arasında belirgin bir farklılık olup olmadığını araştırmak çalışmanın amaçları arasında yer almaktadır. Bu amaçlar göz önünde bulundurularak araştırmacılar tarafından dört araştırma sorusu belirlenmiştir. 1. Yaş, cinsiyet, bölüm, bulundukları yıl, anne-babanın eğitim yılı, mezun olunan lise türü, geldikleri şehir ve kendilerini gerçekleştirme düzeyleri gibi değişkenlerin, üniversite öğrencilerinin ahlaki yargı düzeyleri üzerinde etkisi var mıdır? 2. Üniversite öğrencilerinin "Zamanı İyi Kullanma" puanları ile ahlaki değer yargıları arasında anlamlı bir fark var mıdır? 3. Üniversite öğrencilerinin "Desteği İçten Alma" puanları ile ahlaki değer yargıları arasında anlamlı bir fark var mıdır? 4. Öğrencilerin okudukları yıllar ile ahlaki değer yargıları arasında anlamlı bir fark var mıdır? Araştırmanın Yöntemi: Çalışmanın örneklemini 2011-2012 Bahar Döneminde Doğu Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nin farklı bölümlerinde okuyan ve araştırmacıların derslerine katılan 155'i kız ve 74'ü erkek toplam 229 eğitim fakültesi öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada Akkoyun tarafından 1987 yılında Türkçe'ye uyarlanan Ahlaki Yargılar Ölçeği (DIT) ve Kuzgun tarafından 1973 yılında Türkçe'ye uyarlanan Kişisel Yönelim Envanteri kullanılmıştır. Envanterlerle birlikte katılımcıların yaş, cinsiyet, ailelerin eğitim düzeyi gibi demografik bilgilerini toplamak amacıyla bir giriş bölümü araştırmacılar tarafından hazırlanmıştır. Kohlberg'in ahlak gelişimi modelindeki altı evreye dayandırılarak, objektif olarak ahlak yargısını ölçmek için James Rest (1979) tarafından geliştirilen DIT, ahlaki ikilem içeren altı öyküden oluşmaktadır. Ölçeğin Türkçe'ye uyarlaması, Akkoyun tarafından yapılmıştır. Orijinal envanterde altı hikâye bulunmasına rağmen bu çalışmada beş hikaye kullanılmış ve hikayelerden bir tanesi Türk öğrencilerin kültürlerine uygun olmadığı için çalışmadan çıkarılmıştır. Ahlaki Yargılar Ölçeği'nde her bir öykü ile ilgili, çeşitli yargıları temsil eden 12 düşünce yer almaktadır. Öğrencilerden, bu düşüncelerin her birini kendilerine uygunluk bakımından 5'li Likert ölçeği üzerinde önem sırasına göre (çok önemli, önemli, biraz önemli, az önemli, önemsiz) işaretlenmeleri istenmektedir. Daha sonra bu 12 düşünce içerisinde, öğrencinin en önemli bulduğu dört düşünceyi, yine önem sırasına göre (en önemli, ikinci önemli, üçüncü önemli, dördüncü önemli) sıralaması gerekmektedir. Teste göre belirlenen evre puanları, öğrencilerin en yüksek puanı topladığı evreye atanması yoluyla oluşturulmuştur. Her öğrencinin 5A, 5B ve 6. Evreye denk gelen puanlarının toplanması yoluyla P puanları elde edilmiştir. Kişisel Yönelim Envanteri (KYE) bireyin kendini gerçekleştirme düzeyini belirlemede kullanılmaktadır. KYE'de, 150 çift davranış ya da değer karşılaştırılmasına olanak veren ifadeden meydana gelmiştir ve katılımcıların bu iki ifadeden birini seçmeleri gerekmektedir. İfadeler "Zamanı İyi Kullanma" ve "Desteği İçten Alma" özelliklerini ölçmektedir. Bu iki ölçek çifti, envanterin temel ölçekleri olup, tamamen birbirlerinden farklı maddelerden meydana gelmiştir. Envanterin bu iki temel ölçeği dışında, 10 alt ölçek daha bulunmaktadır. Bu alt ölçekler; Kendini Gerçekleştirmeye Götüren Değerleri Benimseme, Varoluşsal Bir Hayat Sürme, Duygusal Bakımdan Açık Olma, İçten Geldiği Gibi Davranabilme, Kendine Saygı, Kendini Kabul Edebilme, İnsan Tabiatı Hakkında Olumlu Bir Görüşe Sahip Olabilme, Dünyaya Uzlaştırıcı Bir Gözle Bakabilme, Saldırganlık Eğilimlerini Kabul Edebilme ve Başkaları ile Yakınlık Kurma'dır. Çalışmada envanterin iki temel ölçeğinden alınan puanlar göz önünde bulundurulmuştur. Çalışmada kullanılan ölçme araçları uzun olduğu ve katılımcıların sıkılabilme ya da konsantrasyonlarını kaybedebilme riski olduğu için araştırmacılar, ölçekleri iki farklı zamanda vermeyi tercih etmişlerdir. Daha sonra toplanan veriler bilgisayar ortamına girilmiş ve PASW18 istatistik program kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırma Bulguları: araştırma soruları göz önünde bulundurularak ortaya çıkan sonuçlar şu şekilde ifade edilmiştir; 1. Yaş, cinsiyet, bölüm, bulundukları yıl, anne-babanın eğitim yılı, mezun olunan lise türü, geldikleri şehir ve kendilerini gerçekleştirme düzeyleri gibi değişkenlerin, üniversite öğrencilerinin ahlaki yargı düzeyleri üzerinde etkisi var mıdır? Çalışmanın sonucunda annenin eğitim düzeyinin katılımcıların ahlaki yargılarında çok önemli bir rol oynadığı ortaya çıkmıştır. Annenin eğitim düzeyi ile doğru orantılı, bir şekilde çalışmaya katılanların ahlaki değer yargılarının daha üst düzeyde olduğu görülmektedir. Ayrıca katılımcıların bölümlerinin de ahlaki değer yargı düzeylerinin belirlenmesinde etkili olduğu görülmüştür. 2. Üniversite öğrencilerinin "Zamanı İyi Kullanma" puanları ile ahlaki değer yargıları arasında anlamlı bir fark var mıdır? Çalışmaya başlarken 'Zamanı İyi Kullanma' ile ahlaki değer yargı puanları arasında anlamlı bir fark bulunması ve zamanı iyi kullanma puanları yüksek olan katılımcıların ahlaki değer yargı puanlarının da yüksek olması beklenmiştir çünkü zamanı iyi kullanma özelliği olan kişilerin hayatlarında değişikliklere ve yeniliklere açık oldukları bilinmektedir. Çalışma bu varsayımı destekleyecek sonuçlar içermektedir. Kısacası 'Zamanı İyi Kullanma' puanı yüksek kişilerin ahlaki değer yargılarının daha yüksek olduğu görülmüştür. 3. Üniversite öğrencilerinin "Desteği İçten Alma" puanları ile ahlaki değer yargıları arasında anlamlı bir fark var mıdır? Çalışmanın başında 'Desteği İçten Alma' puanları ile ahlaki değer yargı puanları arasında anlamlı bir fark bulunması öngörülmüştür çünkü desteği içten alan kişilerin daha bağımsız, demokratik, özerk ve öz-düzenlemeli oldukları bilinmektedir. Ancak çalışma sonuçları bu öngörüyü desteklememiş ve katılımcıların 'Desteği İçten Alma' puanları ile ahlaki değer yargı puanları arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. 4. Öğrencilerin okudukları yıllar ile ahlaki değer yargıları arasında anlamlı bir fark var mıdır? Üniversite eğitiminin öğrencilerin ahlaki yargı değerleri üzerinde olumlu etkisi olacağı düşünülmüş ve öğrencilerin bulundukları yıl ile ahlaki değer yargıları arasında anlamlı bir fark olacağı öngörülmüştür. Çalışmanın sonuçları öngörüyü desteklemiş ve üniversitenin son yılında olan öğrencilerin ahlaki yargılarının ilk yılında olanlara göre daha yüksek olduğu sonucuna da varılmıştır. Araştırmanın Önerileri: Çalışmanın sonuçları ışığında kişilerin değer yargılarını etkileyen kişisel ve kültürel nedenleri bulabilmek için daha fazla çalışmalar yapılmalı, farklı kişisel boyutların etkisini ortaya çıkaracak çalışmalar yapılarak bunlar ortaya konmalıdır. Ayrıca psikolojik seanslar yapılarak bu boyutların katılımcılar üzerindeki etkisini ve ahlaki değer yargılarındaki değişimi ortaya çıkarmak amacıyla deneysel çalışmaların da yapılması önerilmektedir.