Ergenler İçin Benlik Algıları Profili'nin Yapı Geçerliği, Güvenilirliği

MAKALE

Ergenler İçin Benlik Algıları Profili'nin Yapı Geçerliği, Güvenilirliği

Yazar/Hazırlayan
Makale Türü
Dergi Bölümü
Dergi Adı
Sayı No
39
Yıl
Yer
Sayfa Aralığı
127-144
Tam Metin (PDF)
Kategori
Makale Özeti
Problem Durumu: James ve Cooley'in tanımlarıyla tutarlı bir biçimde ilk geliştirilen ölçekler tek boyutlu genel bir benlik kavramını ölçmüşlerdir. Son geliştirilen ölçeklerde benlik kavramı duyuşsal olduğu kadar bilişsel bir temel üzerine geniş bir benlik sistemi olarak ele alınmış ve tek boyutluluğun spesifik özellikleri yansıtmadığı gerekçesi ile benlik kavramının farklı boyutlarını da ölçecek biçimde çok boyutlu yaklaşımlar benimsenmiştir. İlgili alan yazında sıklıkla kullanılan ölçeklerden biri olan Harter'ın 14-18 yaşları için geliştirdiği Ergenler İçin Benlik Algıları Profili (Self-Perception Profile for Adolescents-SPPA) okul yeterliliği, atletik yeterlilik, sosyal kabul, yakın arkadaşlık, romantik çekicilik, iş yeterliliği, fiziksel görünüş ve davranışsal uygunluk alt boyutlarının yanında genel benlik değerini de ölçen dokuz alt boyuttan oluşmuştur. Bu ölçek Harter'ın Çocuklar İçin Benlik Algıları Profili'nin (Self-Perception Profile for Children-SPPC) genişletilmiş hali olup SPPC ile altı alt boyutu paylaşmaktadır. Bu ölçeğe iş yeterliliği, yakın arkadaşlık ve romantik çekicilik alt boyutları da eklenerek 45 maddelik bir ölçek haline getirilmiştir. Harter araştırmaya dayalı kanıt göstermeksizin, SPPA'nın soru formatını sosyal beğenirlik yanlılığından etkilenme olasılığını büyük ölçüde azaltacağı beklentisiyle alışılmışın dışında bir biçimde oluşturmuştur. Ölçeğin orijinal soru versiyonunda her bir madde için neredeyse birbirine zıt içerikte iki ifade bulunmakta, önce bu ifadelerden ergen için daha uygun olan birini seçmesi, sonra da bu ifadeyi "benim için tamamıyla doğru", "benim için kısmen doğru" seçeneklerine göre değerlendirip kendisine en uygun olan seçeneği işaretlemesi istenmektedir. Alan yazındaki araştırma bulguları ise bu formatın sosyal beğenirlik yanlılığını azaltıcı etkisi olmadığını; zaman alıcı ve karmaşık bulunduğundan bıkkınlıkla karşılandığını ortaya koymuştur. Ayrıca ölçeğin değiştirilmiş versiyonunun Harter'ın işaret ettiği faktör yapısını daha çok doğruladığını ve daha güvenilir ve geçerli sonuçlar ürettiğini göstermiştir. Amaç: Orijinal ve değiştirilmiş versiyonuna ilişkin alan yazındaki bulgular dikkate alınarak bu araştırmada SPPA'nın orijinal versiyonu ile değiştirilmiş versiyonunun açıklayıcı faktör analizi sonuçları karşılaştırılarak daha yeterli sonuç veren versiyonunun diğer psikometrik özelliklerinin Türk kültüründe incelenmesi amaçlanmıştır. SPPA (Self- Perception Profile for Adolescents) Türkçe'ye Ergenler İçin Benlik Algıları Profili (EBAP) adıyla uyarlanmıştır.

Gümüş, Aynur Eren, Ergenler İçin Benlik Algıları Profili'nin Yapı Geçerliği, Güvenilirliği, Eğitim Araştırmaları Dergisi, Ankara, 39, 2010, 127-144, pdf.