Akademik Başarının Kestirilmesinde Yetenek, İlgi, Kişilik, Lise Başarısı ve ÖSYS Başarısının Etkisi

TEZ

Akademik Başarının Kestirilmesinde Yetenek, İlgi, Kişilik, Lise Başarısı ve ÖSYS Başarısının Etkisi

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
61891
Sayfa Sayısı
197
Tez Türü
Yüksek Lisans
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bu araştırma, yetenek, kişilik özelikleri, ilgi, ÖSYS Puanı ve lise başarısı değişkenlerine göre akademik başarının kestirilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada öncelikle, değişkenlerin ortalama ve standart sapmaları bulunmuş ve akademik başarı ile ilişkilerine bakılmıştır. Daha sonra, ilişkiler yüksek olandan düşüğe doğru sıralanmış ve sıra ile çoklu regresyon analizleri yapılmıştır. En son olarak, bölümlere göre en uygun çoklu regresyon değerleri ve eşitlikleri elde edilmiştir. Tarama modeline uygun olarak hazırlanan araştırmanın çalışma grubunu "Marmara Üniversitesi Göztepe Kampüsünde öğrenim gören Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü, Elektronik ve Bilgisayar Öğretmenliği Bölümü ve Makina Öğretmenliği Bölümü" oluşturmaktadır. Araştırmada, ömeklem alma yöntemine gidilmemiş, beş ayrı yeteneği temsil ettiği düşünülen dört bölüm seçilmiştir. Buna göre, araştırma kapsamına; Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümünden 30, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümünden 35, Bilgisayar ve Elektronik Öğretmenliği Bölümünden 34 ve Makina Öğretmenliği Bölümünden 42 olmak üzere toplam 141 öğrenci dahil edilmiştir. Uygulanan bütün istatistiksel analizler sadece adı geçen bölümlere genellenebilir. Araştırmanın veri toplama aşamasında üç ölçekten yararlanılmıştır. Yetenekleri ölçmek için Ayırıcı Yetenek Testleri (DAT), kişilik özelliklerini ölçmek için Sıfat Listesi (ACL), ilgileri ölçmek için Kendini Değerlendirme Envanteri (KDE) ilgi boyutu kullanılmıştır. ÖSYS Puanları ve lise not ortalaması, öğrencilerin kişisel dosyalarından elde edilmiştir. Akademik başarı ise, "öğrenci işlerinde" bulunan bilgisayar çıktılarından elde edilmiş ve alan dersleri ortalamaları alınarak oluşturulmuştur. Elde edilen verilerin istatistiksel çözümlemeleri, windows için SPSS programıyla yapılmıştır. Bölümlere göre yetenek, kişilik özelliği, ilgi, ÖSYS Puanı, lise not ortalaması ve akademik başarı puan dağılımlarına bakmak için ortalama ve standart sapmalar bulunmuştur. Bölümler bazında, akademik başarı ile yetenek, kişilik özellikleri, ilgi, ÖSYS Puanı ve lise not ortalamaları arasındaki ilişkiler Pearson Çarpım Moment Korelasyon Katsayısı ile bulunmuştur. En son olarak araştırmanın genel amacı doğrultusunda akademik başarının kestirilmesi, çoklu regresyon analizi tekniği ile kullanılarak yapılmıştır. Elde edilen istatistiklerin manidarlığı 05 düzeyinde test edilmiştir. Ayrıca.01 düzeyinde manidar olanlarda belirtilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular özetle aşağıda sunulmuştur: Yeteneklerden alınan puanların ortalamaları şöyledir: Dil yetenek testinden, en yüksek puanı 24.69 ortalama ile Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü toplamıştır. İkinci sırada 23.83 puan ortalaması ile Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü yer almaktadır. Üçüncü sırada 21.95 puan ortalaması ile Bilgisayar ve Elektronik Öğretmenliği Bölümü yer almaktadır. Makina Öğretmenliği Bölümü ise 18.31 puan ortalaması ile dördüncü ve en son sıradadır. Soyut yetenek testinden, en yüksek puanı 39.74 ortalaması ile Bilgisayar ve Elektronik Öğretmenliği Bölümü almıştır. İkinci sırada 34.89 puan ortalaması ile Makina Öğretmenliği Bölümü yer almaktadır. Üçüncü sırayı 31.65 puan ortalaması ile Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü alır. Dördüncü sırada ise 26.40 puan ortalaması ile Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü yer almaktadır. Sayısal yetenek testinden, en yüksek puanı 31.85 ortalama ile Bilgisayar ve Elektronik Öğretmenliği Bölümü almıştır. İkinci sırada 28.17 puan ortalaması ile Makina Öğretmenliği Bölümü yer almaktadır. Üçüncü sırada 23.04 puan ortalaması ile Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü yer almaktadır. Dördüncü sırayı ise 18.78 puan ortalaması ile Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü almıştır. Mekansal yetenek testinden, en yüksek puanı 63.79 ortalama ile Bilgisayar ve Elektronik Öğretmenliği Bölümü almıştır. İkinci sırada 53.86 puan ortalaması ile Makina Öğretmenliği Bölümü yer almaktadır. Üçüncü sırayı 46.36 puan ortalaması ile Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliği Bölümü almıştır. Dördüncü sırada ise 29.73 puan ortalaması ile Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü yer almaktadır. Mekanik yetenek testinden, en yüksek puanı 43.63 ortalama ile Bilgisayar ve Elektronik Öğretmenliği Bölümü almıştır. İkinci sırada 38.46 puan ortalaması ile Makina Öğretmenliği Bölümü yer almaktadır. Üçüncü sırayı 28.67 puan ortalaması ile Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü oluşturmaktadır. Dördüncü sırada ise 25.48 puan ortalaması ile Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü yer almaktadır. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü, ÖSYS Sosyal (S) puanı ile, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü, Türkçe-Sosyal (TS) puanı ile, Bilgisayar ve Elektronik Öğretmenliği Bölümü ve Makina Öğretmenliği Bölümü ise Matematik (M) puanı ile öğrenci yerleştirmektedir. Bu anlamda yetenek testlerinde ortaya çıkan sonuçlarla, dört bölümün puan türleri arasında örtüşme söz konusudur. Dört bölüm arasında, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü, birinci sırada en yüksek puan ortalamasını dil yetenek testinden, Bilgisayar ve Elektronik Öğretmenliği ve Makina Öğretmenliği Bölümleri, soyut, sayısal, mekanik ve mekansal yetenek testlerinden yüksek puan ortalamaları elde etmişlerdir. Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü dil yeteneğinden yüksek puan ortalaması almıştır. Fakat onun dışında belirgin bir yetenek gözlenmemiştir. Bu durumda, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü Öğrencileri seçilirken ÖSYS sınav sonuçlarının yanında, kişilik, ilgi, özel yetenek sınav sonuçlarının da dikkate alınması yararlı olabilir. Kişilik özelliklerine göre bakıldığında, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü öğrencilerinin yaratıcı kişilik, şefkat, bağımsızlık, saldırganlık ve duyguları anlama alt ölçeklerinden yüksek; danışmaya hazır oluş, başarı ve sebat ölçeklerinden düşük puanlar aldıkları görülmüştür. Bu bölüm öğrencilerinin sosyal bilim, ikna ve sosyal yardım ilgilerinin belirgin oldukları saptanmıştır. Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü öğrencilerinin ilgi görme, değişiklik, kendini suçlama, saldırganlık ve bağımsızlık alt ölçeklerinden yüksek; başarı, düzen ve duyguları anlama alt ölçeklerinden düşük puanlar aldıkları ortaya çıkmaktadır. Edebiyat, ikna ve sosyal bilim ilgilerinin belirgin olduğu görülmüştür. Bilgisayar ve Elektronik Öğretmenliği Bölümü öğrencilerinin, oto kontrol, değişiklik, ilgi görme, uyarlık ve kendini suçlama alt ölçeklerinden yüksek; başarı, duyguları anlama ve danışmaya hazır oluş alt ölçeklerinden düşük puanlar aldıkları bulunmuştur. Temel bilim, mekanik ve iş ayrıntıları ilgilerinin ise belirgin olduğu görülmüştür. Makina Öğretmenliği Bölümü öğrencilerinin, değişiklik, oto kontrol, yakınlık, kendini suçlama ve ilgi görme alt ölçeklerinden yüksek; danışmaya hazır oluş, başatlık ve başarı alt ölçeklerinden düşük puanlar aldıkları ortaya çıkmaktadır. Mekanik, ikna ve iş ayrıntıları ilgilerinin belirgin olduğu bulunmuştur. Araştırmada akademik başarı ile yetenek, kişilik özelliği, ilgi, ÖSYS Puanı ve lise not ortalaması arasındaki ilişkilere bakılmıştır. Buna göre sonuçlar şöyledir: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü öğrencilerinin akademik başarıları ile yetenekleri, ilgileri, ÖSYS Puanı ve lise not ortalamaları arasındaki ilişkilerde manidar sonuçlar elde edilememiştir. Akademik başarı ile kişilik özelliği arasındaki ilişkilerde ise; yakınlık, başatlık, başarı ve değişiklik alt ölçekleri.01 düzeyinde, ideal benlik alt ölçeği ise.05 düzeyinde manidar çıkmıştır. Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü öğrencilerinin akademik başarıları ile yetenekleri ve ÖSYS Puanı arasındaki ilişkilerde manidar ilişkiler gözlenmemiştir. Akademik başarı ile değişiklik alt ölçeğinden elde edilen ilişki ise .01 düzeyinde manidar bulunmuştur. Akademik başarı ile mekanik ilgi .01 düzeyinde, temel bilim ve sosyal yardım ilgileri .05 düzeyinde manidar ilişkiler ortaya koymuştur. Lise not ortalaması ile de .01 düzeyinde manidar ilişki çıkmıştır. Bilgisayar ve Elektronik Öğretmenliği Bölümü öğrencilerinin akademik başarısı ile dil yetenek testi (.01 düzeyinde), mekansal ve soyut yetenek testi (.05 düzeyinde) arasında manidar ilişkiler gözlenmiştir. Akademik başarı ile değişiklik kişilik özelliği, mekanik ilgi ve lise not ortalamasından.05 düzeyinde manidar ilişkiler elde edilmiştir. Makina Öğretmenliği Bölümü öğrencilerinin akademik başarıları ile ilgileri arasında manidar ilişkiler elde edilememiştir. Dil yeteneği ile .05 düzeyinde manidar ilişki gözlenmiştir. Akademik başarı ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkide; başarı, düzen ve başatlık alt ölçekleri .01 düzeyinde, değişiklik alt ölçeği .05 düzeyinde manidar çıkmıştır. ÖSYS Puanı ve lise not ortalaması ile akademik başarı arasındaki ilişkide.01 düzeyinde manidar bulunmuştur. Akademik başarının kestirilmesi ile ilgili çıkan sonuçlar ise şöyle özetlenebilir: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümünde, kişiliklere göre akademik başarının kestirilmesinde 92 R değerine ulaşılmış ve alt ölçeklerin hepsi manidar çıkmıştır. Buna karşın, R değerine en yüksek katkıyı yakınlık, başatlık ve değişiklik alt ölçekleri sağlamıştır. İlgilerde, en yüksek R değeri.71 olarak bulunmuştur. Mekanik, sosyal yardım, canlı varlık, temel bilim, ticaret, edebiyat, sosyal bilim ve güzel sanatlar ilgilerinden elde edilen regresyon katsayıları manidar çıkmıştır. Fakat regresyon katsayısına en yüksek katkıyı mekanik, sosyal yardım ve temel bilim ilgisi sağlamıştır. Akademik başarının kestirilmesinde; yetenek, ÖSYS Puanı ve lise not ortalamasının R değerleri manidar sonuçlar vermemiştir. Bu sonuçlar dikkate alınarak en uygun çoklu regresyon analizleri ve eşitlikleri oluşturulmuştur. Buna göre; en yüksek R değerine .69 ile ulaşılmıştır. Değişkenlerin hepsi .01 düzeyinde manidar olmasına karşın regresyona katkısı bakımından yakınlık alt ölçeği ve mekanik ilgi önem taşımaktadır. Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü öğrencilerinin kişilik özelliklerine göre akademik başarılarının kestirilmesinde en yüksek R değerine .86 ile ulaşılmıştır. Değişiklik, düzen, bağımsızlık, ilgi görme, uyarlık, duygulan anlama, kendini suçlama, danışmaya hazır oluş, başarı, şefkat gösterme, özgüven, başatlık, oto kontrol ve ideal benlik alt ölçekleri manidar sonuçlar vermişlerdir. Buna karşın regresyona en çok katkıyı değişiklik, duyguları anlama özgüven ve ilgi görme alt ölçekleri sağlamışlardır. İlgilerde en yüksek regresyon katsayısına .79 ulaşılmıştır. R değerlerinin bütünü .01 düzeyinde manidar çıkmıştır. Fakat regresyona katkısı bakımından en önemli ilgiler; mekanik, sosyal yardım ve iknadır. Lise not ortalaması R değeri .49 ve .01 düzeyinde manidar çıkmıştır. Yetenek ve ÖSYS Puanının R değerinin manidar olmadığı görülmüştür. Bu sonuçlara göre en uygun regresyon analizi oluşturulmuştur. En uygun regresyon analizine göre, R değeri .73 çıkmıştır. En büyük regresyon katkısını mekanik ilgi (.49) ve lise not ortalaması (.11) sağlamıştır. Bilgisayar ve Elektronik Öğretmenliği Bölümü Öğrencilerinin yeteneklere göre akademik başarılarının kestirilmesinde, bütün yetenekler manidar çıkmıştır. En yüksek R değeri .57 olarak bulunmuştur. Fakat regresyona katkısı bakımından dil yeteneği önemlidir. Kişilik özelliklerinde; değişiklik, danışmaya hazır oluş, düzen, kişisel uyum, sebat, yaratıcı kişilik ve ilgi görme alt ölçekleri .05 düzeyinde manidar bulunmuştur. Regresyona en çok katkıyı .38 R değeri ile değişiklik alt ölçeği sağlamıştır. Bunun dışında danışmaya hazır oluş, sebat, şefkat ve özgüven ölçekleri de azımsanmayacak ölçüde katkıda bulunmuşlardır. İlgilerde en yüksek R değeri .66 olarak saptanmıştır. Mekanik, müzik, iş ayrıntıları, sosyal yardım, temel bilim, canlı varlık ve güzel sanatlar manidar sonuçlar vermişlerdir. En yüksek katkıyı .37 R değeri ile mekanik ilgi sağlamıştır. Onu sosyal yardım ve müzik ilgisi izlemektedir. ÖSYS puanının regresyon katkısı manidar çıkmamıştır. Lise başarısının regresyona katkısı .39 ve .05 düzeyinde manidar bulunmuştur. Bu sonuçlara göre, en uygun regresyon analizi yapılmıştır. Buna göre, en büyük katkıyı .60 R değeri ile dil yeteneği sağlamıştır. Onu lise not ortalaması ve değişiklik alt ölçeği. 08 ve .07 regresyon katkı payları ile izlemektedir. Makina Öğretmenliği Bölümü öğrencilerinin yeteneklere göre akademik başarılarının kestirilmesinde dil yeteneği .36 R değeri ve .01 düzeyinde manidarlıkla önemli bir yere sahiptir. En yüksek R değeri ise 40'tır. Diğer yetenekler manidar sonuçlar vermemişlerdir. Kişilik özelliklerinde; başarı ve düzen alt ölçeklerinin manidar oldukları görülmektedir. Başarı alt ölçeği .38 R değeri ile önemli bir yere sahiptir. Düzen alt ölçeği .01 R katkısıyla önemli sayılamayacak bir katkıda bulunmuştur. İlgilerde, R değerleri manidar çıkmamıştır. Akademik başarının kestirilmesinde, ÖSYS puanı .37 R değeri ile .01 düzeyinde manidar çıkmıştır. Lise not ortalaması ise .43 R değeri ile .01 düzeyinde manidar bulunmuştur. Bu sonuçlara göre en uygun regresyon analizi yapılmıştır. Buna göre en büyük katkıyı .43 R değeri ile lise not ortalaması sağlamıştır. Burada en yüksek R değerine .61 ile ulaşılmıştır.

Begik, Şadıman, Akademik Başarının Kestirilmesinde Yetenek, İlgi, Kişilik, Lise Başarısı ve ÖSYS Başarısının Etkisi , Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 1997, Yüksek Lisans, pdf.