Akran Zorbalığını Belirleme Ölçeği Geliştirme Çalışması

TEZ

Akran Zorbalığını Belirleme Ölçeği Geliştirme Çalışması

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
132959
Sayfa Sayısı
104
Tez Türü
Yüksek Lisans
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bu araştırmanın birincil amacı, Türk örneklemi için akran zorbalığı kurbanlarını belirleme amacıyla bir ölçek geliştirmek ve bu ölçeği psikometrik açıdan sınamaktır. Araştırmanın diğer amaçlan ise sırasıyla, akran zorbalığının hangi türlerine hangi yaş ve cinsiyetten öğrencilerin ne oranda maruz kaldığını belirlemek ve kız ve erkek öğrencilerde akran zorbalığı ve benlik kavramının farklı boyutları arasındaki ilişkileri görmektir. Araştırmaya ilköğretim 5, 6, 7 ve 8. sınıflar ile lise 1 ve 2. sınıflara devam eden 731 kız ve erkek öğrenci katılmıştır. Araştırmada 'Akran Zorbalığına Maruz Kalanları Belirleme Ölçeği', ve 'Piers-Harris Çocuklar İçin Benlik Kavramı Ölçeği' kullanılmıştır. Akran zorbalığına maruz kalanları belirleme amacıyla geliştirilen Ölçeğin tüm örneklem üzerinden gerçekleştirilen faktör analizi sonucunda beş faktör elde edilmiştir. Bunlar: 'Terör', 'Açık Saldın', 'Alay', 'İlişkisel Saldın' ve 'Kişisel Eşyalara Saldın' alt ölçekleridir. Ölçeğin güvenirliğini belirlemek için Akran Zorbalığı Kurbanlarını Belirleme Ölçeğinin ve alt ölçeklerinin Cronbach Alfa iç tutarlık katsayılarına bakılmıştır. Geçerlik için de ölçekten elde edilen puanların öğrencilerin bildirimlerine göre akran zorbalığına maruz kalan ve kalmayan grupları ayırt edip etmediği incelenmiştir. Bulgular, ölçeğin güvenirlik ve geçerliğinin tatminkar bir düzeyde olduğunu göstermiştir. Akran zorbalığının farklı türlerine maruz kalan öğrencilerin sayısında yaş ve cinsiyet grupları açısından anlamlı farklılıklar olup olmadığına ilişkin bulgular; açık saldırılara 11 yaş grubundan, ilişkisel saldırılara ise 16 yaş grubundan daha çok öğrencinin hedef olduğunu göstermiştir. Cinsiyete bağlı karşılaştırmalar, açık saldırılara ve teröre hedef olan erkek öğrenci sayısının kız öğrencilerden, buna karşılık alaya ve ilişkisel saldırılara maruz kalan kız öğrenci sayısının de erkek öğrencilerden anlamlı olarak daha fazla olduğunu göstermiştir. Ayrıca, kız ve erkek öğrencilerin Akran Zorbalığı Kurbanlarını Belirleme Ölçeğinin alt ölçeklerinden aldıkları puanların ve yaşlarının, Piers-Harris Çocuklar İçin Benlik Kavramı Ölçeğinin alt ölçeklerinden aldıkları puanlan ne ölçüde yordadığını belirlemek için uygulanan Hiyerarşik Regresyon Analizi sonuçlan kız ve erkek öğrenciler için oldukça farklı sonuçlar vermiştir. Bulgular, erkek öğrencilerin, Piers-Harris Benlik Kavramı Ölçeğinin davranış ve uyma alt ölçeğinden aldıkları puanlan kişisel eşyalara saldırının; popülarite alt ölçeğinden alınan puanlan terör ve ilişkisel saldırının, fiziksel görünüm alt ölçeğinden alınan puanlan terör, alay, ilişkisel saldın ve yaşın anlamlı olarak yordadığını göstermiştir. Kız öğrencilerin davranış ve uyma alt ölçeğinden aldıkları puanlan ilişkisel saldın, kişisel eşyalara saldın ve yaşın; mutluluk alt Ölçeğinden alman puanlan ilişkisel saldın ile yaşın; kaygı alt ölçeğinden alman puanlan alayın; popülarite alt ölçeğinden alınan puanlan alay, kişisel eşyalara saldın ve yaşın; fiziksel görünüm alt ölçeğinden alman puanları da alay ve yaşın anlamlı olarak yordadığı bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgular, ilgili literatür çerçevesinde olası kültürel farklılıklar ve ileriki araştırmalar için doğurguları göz önünde bulundurularak tartışılmıştır.

Gültekin, Zeynep, Akran Zorbalığını Belirleme Ölçeği Geliştirme Çalışması, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003, Yüksek Lisans, pdf.