Çocuklar çok küçük yaşlardan itibaren sigara, alkol, kafein ve benzeri maddelerle tanışmakta ve ergenlik çağına girişle birlikte bu maddeleri denemeye veya düzenli olarak kullanmaya başlamaktadır. Bu maddelerin kullanılmaya başlaması maddenin kötüye kullanımı, entoksikasyon veya bağımlılık ile sonuçlanabilmektedir. Madde kullanımı merakla başlar. Daha sonra madde eğlence amacıyla veya arkadaşlar tarafından kabul görmek için kullanılabilir. Bir sonraki aşamada ise daha önce yaşanmış olan duyguları tekrar yakalayabilmek için madde kullanılmaya devam edilir ve giderek maddenin dozu üzerindeki kontrol kaybedilir. Artık madde bireyin kendini normal hissetmesi için gereklidir. Ergenlerin madde kullanmasına neden olan çok sayıda risk faktörü saptanmıştır. Bunlar; gelişimsel nedenler, ailesel faktörler, arkadaşların ve okulun etkisi, kişisel özellikler ve diğer riskli davranışların bulunması olarak sıralanabilir. Ergeni madde kullanımından koruyan başlıca faktörler ise dirençli karakter yapısı, destekleyici aile yapısı ve okul başarısı olarak sıralanabilir. Hekimlerin ergenlerin madde kullanımını önlemek üzere yapabilecekleri çalışmalar öngörme, sorma, öğütleme, yardım etme ve izleme çalışmaları olarak özetlenebilir. Hekime başvuru nedeni ne olursa olsun, bu görüşme, ergenin madde kullanımı ve diğer riskli davranışlar açısından değerlendirilmesi için bir fırsat olarak kullanılmalıdır.