Üniversite Öğrencilerinde Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Algılar ve Psikolojik İyi Oluş

TEZ

Üniversite Öğrencilerinde Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Algılar ve Psikolojik İyi Oluş

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Bölüm
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
308446
Sayfa Sayısı
148
Tez Türü
Yüksek Lisans
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algılarının ve psikolojik iyi oluş düzeylerinin incelenmesi amacıyla yapılan betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini 2009-2010 eğitim ve öğretim yılında Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler, Fen, Mühendislik, Eğitim ve Edebiyat Fakültelerinde öğrenim gören 690 öğrenci (442 kadın, 248 erkek) oluşturmuştur. Araştırmada öğrencilerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algılarını belirlemek amacıyla, Epstein (2008) tarafından geliştirilen Toplumsal Cinsiyet Oluşumu Ölçeği (TCOÖ) uyarlanarak kullanılmıştır. Öğrencilerin psikolojik iyi oluş düzeylerini belirlemek amacıyla Ryff (1986) tarafından geliştirilen ve Cenkseven (2004) tarafından uyarlanan Psikolojik İyi Oluş Ölçeği (PİOÖ) uygulanmıştır. Ayrıca öğrencilerin sosyo-demografik özelliklerine ilişkin bilgiler, araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu ile elde edilmiştir. TCOÖ'nün yapı geçerliliği çalışmaları, 2009-2010 eğitim ve öğretim yılında Hacettepe Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Gazi Üniversitesi ve Başkent Üniversitesi'nde öğrenim gören 660 öğrenciden (503 kadın, 157 erkek) toplanan veriler üzerinden yapılmıştır. Geçerlilik çalışmaları için doğrulayıcı ve açımlayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Analizler sonucunda, ölçeğin beş faktörlü orijinal yapısı değişmiş; uzman görüşleri ve kuramsal temel doğrultusunda ölçek, Geleneksel Cinsiyet Rolleri (GCR) ve Eşitlikçi Cinsiyet Rolleri olmak üzere iki faktörden oluşmuştur. TCOÖ'nün Cronbach Alfa ile değerlendirilen iç tutarlılık katsayısı ise GCR için .79, ECR için .63 bulunurken, üç haftalık ara ile belirlenen test tekrar test kararlılığı GCR açısından .80, ECR açısından ise .86'dır. Bu değerler doğrultusunda TCOÖ'nün kabul edilebilir düzeyde geçerlilik ve güvenilirliğe sahip olduğu görülmüştür. Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi oluş düzeylerinin, toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algılarına göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğine ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algılarının, sosyo-demografik özelliklerine bağlı olarak değişip değişmediğine ilişkin analizlerde bağımsız grupların karşılaştırılmasında kullanılan t testi, Pearson momentler çarpımı korelasyonu ya da tek yönlü varyans analizi (ANOVA) tekniklerinden yararlanılmıştır. Analizlerde Levene testinin manidarlık ölçütü, sonuçların hangi düzeyde anlamlı olduğuna bağlı olarak .01 ya da .05 olarak ele alınmıştır. Araştırma sonucunda, üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerini geleneksel algılama düzeyi düşük olanların yüksek olanlara göre kişisel gelişim boyutu dışında psikolojik iyi oluş düzeylerinin daha yüksek olduğu; söz konusu rolleri eşitlikçi algılama düzeyi yüksek olanların ise düşük olanlara göre tüm boyutlarıyla psikolojik iyi oluş düzeylerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Ayrıca, kadınların toplumsal cinsiyet rollerini eşitlikçi algılama düzeylerinin erkeklerinkinden, erkeklerin ise geleneksel algılama düzeylerinin kadınlarınkinden daha yüksek olduğu; öğrencilerin yaşları arttıkça rollerin geleneksel olarak algılanması boyutunda bir farklılık yok iken, rollerin eşitlikçi olarak algılanma düzeyinin azaldığı sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin yaşamlarının çoğunu geçirdikleri yer ve ailelerinin yaşadıkları coğrafi bölge açısından ise toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin algıların değişmediği; annesi üniversite mezunu olan öğrencilerin annesi ilkokul mezunu olanlara göre ve babası ortaokul, lise ya da üniversite mezunu olan öğrencilerin babası ilkokul mezunu olanlara göre rolleri daha eşitlikçi düzeyde algıladıkları görülmüştür.

Arıcı, Fatma, Üniversite Öğrencilerinde Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Algılar ve Psikolojik İyi Oluş, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011, Yüksek Lisans, pdf.