Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerde siber zorbalık ve mağduriyetin prevalans ve prediktörleri

TEZ

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerde siber zorbalık ve mağduriyetin prevalans ve prediktörleri

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
477983
Sayfa Sayısı
118
Tez Türü
Tıpta Uzmanlık
Kategori
Tez Özeti
ARKA PLAN ve AMAÇ: Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocuk ve ergenlerde sık görülen bir psikiyatrik bozukluktur. DEHB tanısı alan ergenlerin önemli bir kısmında psikiyatrik komorbidite ve ilişkili sorunlar mevcuttur. Teknoloji bağımlılığı ve özellikle sorunlu internet kullanımı ile internetle ilişkili sorunlar DEHB tanılı ergenlerde sık rastlanan durumlardır. Siber zorbalık, çocuk ve ergen ruh sağlığı alanında son on yıldır güncel ve önemli bir sorun niteliğindedir, sorunlu internet kullanımı ve çeşitli psikiyatrik bozukluklarla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu arka planda DEHB varlığında siber zorbalık ve mağduriyet, araştırılması gereken önemli bir konudur. Araştırmamızda üniversitemiz çocuk psikiyatrisi polikliniğinde takipli DEHB tanılı ergenlerin siber zorbalık ve mağduriyet sıklıklarının ortaya çıkarılması ve ilişkili faktörlerin araştırılması amaçlanmıştır. YÖNTEM: İstanbul Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Anabilim Dalı polikliniklerinde takip edilen, DSM-5'e göre DEHB tanısı alan 12-18 yaş aralığında bulunan 92 ergen çalışmaya alınmıştır. Araştırmacı tarafından Sosyodemografik Veri Formu, İnternet Kullanım Alışkanlıkları Formu doldurulmuştur. Boy ve ağırlık ölçümü yapılarak VKİ hesaplanmıştır. Psikiyatrik tanıların değerlendirilmesi amacıyla Okul Çağı Çocukları İçin Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi-Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli Türkçe uyarlaması (ÇDŞG-ŞY-T) görüşmesi uygulanmıştır. Gönüllüler ve aileleri tarafından Yenilenmiş Siber Zorbalık Envanteri-II, Turgay DSM-IV Kökenli Yıkıcı Davranış Bozuklukları Belirti Tarama Ölçeği ve Ailenin İnternet Kullanımının Kontrol ve Takip Formu doldurulmuştur. Örneklemde siber zorbalık var-yok ve siber mağduriyet var-yok şeklinde iki ayrı gruplandırma yapılmıştır. İstatistiksel analizde SPSS 21.0 kullanılarak kategorik verilerin karşılaştırılmasında Ki-kare testi, sürekli verilerin karşılaştırılmasında ise Bağımsız T testi, Mann-Whitney U ve Kruskal-Wallis testleri uygulanmıştır. Anlamlılık değeri olarak p<0,05 kabul edilmiştir. BULGULAR: Araştırma grubumuzda DEHB tanılı ergenlerde siber zorba, mağdur ve zorba/mağdur sıklıkları sırasıyla %35,9 ; %38,0 ve %23,9 olarak bulunmuştur. Siber zorbalık ve mağduriyet grupları arasında cinsiyet, yaş, VKİ, ailenin kontrolü ve sosyoekonomik düzey bakımından fark bulunmamıştır. Siber zorbalık ve mağduriyet varlığı-yokluğu arasında psikiyatrik komorbidite sayısı açısından fark bulunmamıştır (p=0,384 ; p=0,906). Siber mağdur olanlarda daha sık sosyal anksiyete bozukluğu saptanmıştır (p=0,036). Siber zorbaların DEHB belirti şiddetlerinin zorba olmayanlara göre anlamlı olarak daha fazla olduğu saptanmıştır (p=0,032). Siber zorbaların chat sırasında daha sık olarak kimliklerini gizledikleri saptanmıştır (p=0,009). SONUÇ: DEHB olan ergenlerde siber zorbalık ve mağduriyet oranları literatürde bildirilen toplum oranlarından fazla bulunmuştur. Bununla birlikte çalışmamızda incelenen sosyodemografik ve klinik verilerle siber zorbalık ve/ya mağduriyet arasında çoğunlukla anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Siber zorbalık ve/ya mağduriyetin yol açabileceği psikososyal zorluklar göz önüne alındığında, DEHB olan ergenlerde siber zorbalık ve/ya mağduriyeti öngören faktörlerle ilgili ileri araştırmalar yapmak faydalı olacaktır. Klinisyenlerin DEHB tanısı alan ergenlerde siber zorbalık ve/ya mağduriyeti doğrudan sorgulamaları faydalı olabilir.

Kök, Burcu Ece, Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerde siber zorbalık ve mağduriyetin prevalans ve prediktörleri , İstanbul Üniversitesi, Tıp Fakültesi, 2017, Tıpta Uzmanlık.