Bu araştırmada anadili eğitim dilinden farklı olan öğrenci ve velilerin dil farklılıklarından kaynaklı yaşadıkları sorunların çözümlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma ile anadili Kürtçe olan öğrenci ve velilerin dil edinimi ve günlük yaşamlarında dil kullanım durumları, okul içi ve okul dışı gündelik yaşamlarında dil farklılıklarından kaynaklı yaşadıkları sorunlar, bu sorunların eğitim ve öğretim hayatlarına etkisi, dil farklılığının sorun olmasına yol açan nedenlere ilişkin görüşleri ve yaşadıkları sorunların çözümüne ilişkin görüş ve beklentilerinin neler olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda Diyarbakır kent merkezinde yaşayan, ortaöğretime devam eden 20 öğrenci ile en az bir çocuğu ortaöğretime devam eden 20 velinin görüşlerine başvurulmuştur. Verilerin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler betimsel analiz ve içerik analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Araştırmaya katılan öğrenci ve velilerin dil edinimi ve kullanımı durumlarına ilişkin olarak; katılımcıların biri Türkçe diğeri Kürtçe olmak üzere en az ikidilli olduğu görülmüştür. Velilerin ve öğrencilerin öğrendikleri ilk dil diğer bir ifade ile birinci dilleri büyük oranda anadilidir. İkinci olarak öğrenilen dil ise ağırlıklı olarak Türkçedir. Kuşaklar arasında Kürtçenin birinci dil olarak öğrenilme oranında düşüş söz konusudur. Türkçenin aile ortamında öğrenilme oranı ise genç kuşaklarda yükselmektedir. Veliler arasında anadilini yeterli düzeyde anlayıp konuşabilme ancak okuyup yazamama durumu oldukça yaygındır. Anadilini okuma ve yazma yeterliliği öğrencilerde de düşüktür ancak bu yeterlilik velilere oranla daha yüksektir. Aile içerisinde eşler arasında ağırlıklı iletişim dili Kürtçe, çocuklar arasında ise Türkçedir. Kuşaklar arasında günlük yaşamda karşılaşılan kişiler ve bulunulan mekânlar açısından Kürtçeyi kullanma alanının giderek daraldığı ve yerini Türkçeye bıraktığı saptanmıştır. Öğrenci ve velilerin günlük yaşamlarında geçmişten günümüze anadili kullanım düzeylerinde değişim söz konusudur. Öğrencilerin günlük yaşamda anadili kullanımındaki değişime ilişkin algısı ağırlıklı olarak azalma, kötüleşme ve/veya gerileme şeklinde iken, velilerde algı bir dönem azalma, kötüleşme ve/veya gerileme olduğu daha sonra artış, iyileşme ve/veya gelişme olduğu yönündedir. Katılımcı öğrenci ve velilerin günlük yaşamlarında karşılaştıkları dil farklılıklarından dolayı yaşadıkları sorunların, iletişim kuramama, kendini tam olarak ifade edememe, yasaklarla karşılaşma, resmi kurum ve kuruluşlarda Kürtçe konuşamama, Batı illerinde olumsuz tepki ile karşılaşma, utanma, ayıplanma ve yadırganma olduğu görülmüştür. Katılımcıların günlük yaşamlarında dil farklılıklarından dolayı okulda yaşadıkları sorunların ise, öğretmeni anlayamama ve kendini ifade edememe; baskıya, şiddete maruz kalma, uyarılma, engellenme, alay konusu olma, hor görülme, ötekileştirilme, dışlanma Türkçeyi sağlıklı bir şekilde öğrenememe, okul programını geriden takip etme, anadilini unutma olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sorunların katılımcıların eğitim ve öğretim hayatlarında olumsuz etkilere neden olduğu görülmüştür. Katılımcı öğrenci ve veliler dil farklılıklarından kaynaklı olarak yaşanan sorunların ağırlıklı olarak siyasal, pedagojik ve kişisel/iletişimsel sorun ve yaklaşımlarla ilişkili olduğunu saptanmıştır. Katılımcıların büyük bir bölümünün dil farklılıklarından kaynaklanan sorunlarının çözümüne ilişkin temel beklentisi Kürtçenin eğitimde yer almasıdır. Bununla birlikte yaşanılan sorunların çözümü için siyaset kurumundan beklentiler olduğu görülmüştür.