Ergenlerin Sosyal Zeka, Sosyal Kaygı, Akran İlişkileri, İnternet Bağımlılığı ve Sosyal Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkiler

TEZ

Ergenlerin Sosyal Zeka, Sosyal Kaygı, Akran İlişkileri, İnternet Bağımlılığı ve Sosyal Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkiler

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
466365
Sayfa Sayısı
242
Tez Türü
Doktora
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bu araştırmanın amacı ergenlerin sosyal zekâ, sosyal kaygı, akran ilişkileri, internet bağımlılığı ve sosyal bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkileri incelemektir. Bu genel amaç doğrusltusunda literatürde yer alan kuramsal açıklamalar ve araştırma sonuçları dikkate alınarak geliştirilen hipotetik model test edilmiştir. Önerilen hipotetik modelde, sosyal zekânın sosyal kaygı; sosyal kaygının, akran ilişkileri ve internet bağımlılığı; akran ilişkileri ve internet bağımlılığının, sosyal bağlılık üzerindeki doğrudan etkisine ilişkin hipotezler öne sürülmüştür. Ayrıca sosyal zekânın akran ilişkileri, internet bağımlılığı ve sosyal bağlılık ve sosyal kaygının internet bağımlılığı üzerindeki dolaylı etkisine ilişkin hipotezler öne sürülmüştür. Bu araştırma 578'i kız ve 413'ü erkek olmak üzere internet kullanan 991 ergen üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama araçları olarak Tromso Sosyal Zekâ Ölçeği, Ergenler için Sosyal Kaygı Ölçeği, Akran İlişkileri Ölçeği, Young İnternet Bağımlılığı Testi Kısa Formu, Sosyal Bağlılık Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Önerilen hipotetik model, araştırma verilerinin yapısal modellerin ön şartlarından normallik, doğrusallık, çoklu bağlantı problemi, aykırı değerler ve örneklem büyüklüğü kriterlerini karşıladığı dikkate alınarak Maximum Likelihood yöntemi ile test edilmiştir. Önerilen hipotetik model test edilmeden önce her bir örtük değişkenin yapısal modellerde kullanılabilecek yeterlikte olup olmadığı, ölçüm modelleri ile test edilmiştir. Ölçüm modelleri Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. DFA sonucunda her bir örtük değişkene ait ölçüm modellerinin kabul edilebilir uyum değerlerine sahip olduğu saptanmıştır. Ardından önerilen hipoetik model genel örneklemde test edilmiştir. Analiz sonucunda hipotetik modele ait bütün yolların .001 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür. Hipotetik modele ait uyum indeksleri χ2= 1414.453, sd= 424, χ2/sd= 3.336, RMSEA= .049, GFI= .91, AGFI= .90, CFI= .93; IFI= .93, TLI (NNFI)= .92 olarak bulunmuştur. Bu bulgular önerilen hipotetik modelin genel örneklemde araştırma verileri ile iyi uyuma sahip olduğunu göstermektedir. Önerilen hipotetik modelin örtük değişkenleri ve örtük değişkenlere ait alt boyutların cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığı ilişkisiz örneklemler için t testi ile incelenmiştir. Analiz sonucunda sosyal zekâ, akran ilişkileri ve sosyal bağlılık değişkenlerinde kız ergenlerin lehine bir farklılaşma olduğu görülmüştür. Cinsiyete göre farklılaşan değişkenler dikkate alınarak, önerilen hipotetik modelin genel örneklemin yanısıra hem kız ergen örnekleminde hem de erkek ergen örnekleminde test edilmesine karar verilmiştir. Önerilen hipotetik model kız ergen ve erkek ergen örnekleminde test edilmeden önce her iki örneklemde örtük değişkenlerin ölçüm modelleri test edilmiştir. Ölçüm modelleri DFA aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. DFA sonucunda her bir örtük değişkene ait ölçüm modellerinin kabul edilebilir uyum değerlerine sahip olduğu saptanmıştır. Ardından önerilen hipoetik model kız ergen ve erkek ergen örnekleminde ayrı ayrı test edilmiştir. Analiz sonucunda hipotetik modele ait bütün yolların iki örneklemde de .001 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür. Hipotetik modele ait uyum indeksleri kız ergen örnekleminde χ2= 1055.944, sd= 424, χ2/sd= 2.490, RMSEA= .051, GFI= .90, AGFI= .88, CFI= .92; IFI= .92, TLI (NNFI)= .92 ve erkek ergen örnekleminde χ2= 807.955, sd= 424, χ2/sd= 1.906, RMSEA= .047, GFI= .89, AGFI= .88, CFI= .94; IFI= .94, TLI (NNFI)= .93 olarak saptanmıştır. Bu bulgular önerilen hipotetik modelin genel örneklemin yanı sıra kız ergen ve erkek ergen örnekleminde de doğrulandığını göstermektedir. Araştırmada elde sonuçlar bir bütün olarak değerlendirildiğinde, hem genel örneklemde hem kız ergen örnekleminde hem de erkek ergen örnekleminde sosyal zekânın sosyal kaygı, sosyal kaygının akran ilişkileri ve internet bağımlılığı, akran ilişkileri ve internet bağımlılığının sosyal bağlılığı anlamlı düzeyde ve doğrudan etkilediği, sosyal zekânın akran ilişkileri, internet bağımlılığı ve sosyal bağlılığı ve sosyal kaygının internet bağımlılığını anlamlı düzeyde ve dolaylı etkilediği saptanmıştır.

Savcı, Mustafa, Ergenlerin Sosyal Zeka, Sosyal Kaygı, Akran İlişkileri, İnternet Bağımlılığı ve Sosyal Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkiler , Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2017, Doktora, pdf.