Türk Örnekleminde Lise Öğrencilerinde Kendine Zarar Verme Davranışının Doğası, İşlevleri ve İlişkili Risk Faktörleri

MAKALE

Türk Örnekleminde Lise Öğrencilerinde Kendine Zarar Verme Davranışının Doğası, İşlevleri ve İlişkili Risk Faktörleri

Yazar/Hazırlayan
Makale Türü
Dergi Bölümü
Dergi Adı
Yıl
Yer
Tam Metin (PDF)
Kategori
Makale Özeti
Kendine zarar verme davranışı (KZVD), kişinin ölüm amacı olmaksızın kendine kasıtlı olarak zarar vermesi şeklinde tanımlanmıştır. Bu çalışmada, Türk toplumunda lise öğrencilerinde, KZVD’nın doğası, işlevleri ve ilişkili risk faktörlerinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmada İzmir ili genelinde toplamda 18 lisede 9., 10.,11. ve 12. sınıflardan 1656 öğrenciye ulaşıldı. Çalışmaya katılmayı kabul eden 1642 öğrencinin sınıflarda özbildirim şeklinde doldurdukları formları değerlendirmeye alındı. KZVD sayısı, yöntemleri, doğası ve işlevleri “Kendine Zarar Verme Davranışı Değerlendirme Envanteri” ile sorgulandı. Ergenlerin sosyodemografik verileri ve davranış için risk oluşturabilecek özellikler çalışma için yazarlar tarafından oluşturulan Sosyodemografik Veri Formu ile değerlendirildi. KZVD olan 519 ergen arasında kendine ilk zarar verme yaşı ortalaması 13,3 ± 2,6 olarak bulunmuştur. KZVD öyküsü olan ergenlerin çoğunluğu (%84,4, n=438) 5 ve daha fazla kez kendine zarar vermiştir. En sık kullanılan KZVD yöntemi kendini sert bir yere vurma/ çarpma olarak belirlenmiştir. KZVD ile ilişkili risk faktörleri arasında aile içi şiddet, ailede KZVD varlığı, ailede suç öyküsü, okulda disiplin cezası almış olma öyküsü, arkadaşlar arasında KZVD, olumsuz algılanan arkadaş ilişkileri, sigara kullanımı, eşyalara zarar verme ve fiziksel istismar öyküsü öne çıkan risk faktörleri olarak belirlenmiştir. Ergenlerin, KZVD işlevleri arasında en sık affekt regülasyonu işlevini kullandıkları; bu işlevi kendini cezalandırma ve sıkıntıyı etiketlemenin takip ettiği görülmüştür. Artan KZVD sayısı ile otonom işlevlerin daha çok öne çıktığı, sosyal işlevlerin görece daha az kullanıldığı saptanmıştır. Lise öğrencilerinde KZVD, aile, okul, arkadaş ve gencin kendisi ile ilişkili birçok risk faktörünün etkisi altında ortaya çıkmaktadır. Ergenler, daha çok olumsuz duygularla başa çıkabilmek ve duygularını düzenleyebilmek için kendilerine zarar vermektedirler. Daha yoğun sıklıkta KZVD bildiren ergenler, otonom işlevleri, daha az sıklıkta zarar verenlere göre daha fazla kullanmaktadırlar.

Başay, Bürge Kabukçu - Başay, Ömer - Bildik, Tezan - Özbaran, Burcu - Olcay, Rasiha Kandulu - Öztürk, Önder - Somer, Oya - Tamar, Müge - Aydın, Cahide, Türk Örnekleminde Lise Öğrencilerinde Kendine Zarar Verme Davranışının Doğası, İşlevleri ve İlişkili Risk Faktörleri, Nöropsikiyatri Arşivi, İstanbul, 2017, pdf.