Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Lise Öğrencileri Arasında Psikoaktif Madde Kullanım Yaygınlığı ve Risk Etkenleri, 1996-2015

MAKALE

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Lise Öğrencileri Arasında Psikoaktif Madde Kullanım Yaygınlığı ve Risk Etkenleri, 1996-2015

Yazar/Hazırlayan
Makale Türü
Dergi Bölümü
Dergi Adı
Sayı No
5
Yıl
Yer
Sayfa Aralığı
428-437
Tam Metin (PDF)
Kategori
Makale Özeti
Bu çalışma KKTC lise öğrencileri arasında madde kullanım yaygınlığını, 1996-2015 izleme döneminde madde tercihlerinin değişimini ve yasa dışı madde kullanımı ile ilgili risk etkenlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Araştırma Mayıs-Haziran 2015’te KKTC’deki 2079 10. sınıf lise öğrencileri arasında yapılmıştır. Araştırmanın anket formu ‘Alkol ve Diğer Maddelerle ilgili Avrupa Okulları Araştırma Projesi’ (ESPAD) soruları temel alınarak hazırlanmıştır. Çalışmada 1996, 1999, 2004 ve 2011 yıllarında yapılan diğer lise çalışmalarında uygulanan anket formunun benzeri kullanılmış ve veriler bu çalışmalar ile karşılaştırılarak verilmiştir. Çalışmada yaşam boyu en az bir kez sigara içme oranı 1996’da %45.7 iken 2015’te %33’e ve alkol kullanımının da 1996’da %80.8 iken 2015’te %70.7’ye düştüğü belirlenirken, yasa dışı madde kullanımının 1996’da %2’den 2015’te %5.2’ye yükseldiği görülmüştür. Uçucu madde ve sedatif-hipnotik hap kullanımı yıllara bağlı olarak düşme eğilimi gösterse de, sigara ve alkolden sonra en yaygın kullanılan maddelerdir. Esrar ve sentetik kannabinoidin en çok kullanılan yasa dışı madde olduğu belirlenmiştir. Ekstazi deneme oranının da geçmişe göre son yıllarda yine artma eğilimine geçtiği görülmüştür. Yasa dışı madde kullanımının oluşumunda erkek olmak, 17 ve üstünde yaşta bulunmak, okulda yıl kaybının olması, sigara ve alkol kullanımı bulunması ve sarhoş olmak risk etkenleri olarak saptanmıştır. Araştırma sonuçları KKTC lise gençleri arasında psikoaktif madde kullanım oranlarının Avrupa ülkelerine ve ABD’ye göre daha düşük olduğunu belirlemekle birlikte, yasa dışı madde kullanımında artış olduğunu göstermektedir. KKTC lise gençliğinde özellikle sigara ve alkol kullanımına yönelik önleme programları hazırlanması yanında, uçucu maddeler, esrar, sentetik kannabinoid ve ekstazi kullanımına yönelik önlemler alınması gerektiğini ortaya koymaktadır.

Çakıcı, Mehmet - Ergün, Deniz - Çakıcı, Ebru - Onur, Çise, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Lise Öğrencileri Arasında Psikoaktif Madde Kullanım Yaygınlığı ve Risk Etkenleri, 1996-2015, Anadolu Psikiyatri Dergisi, İstanbul, 5, 2017, 428-437, pdf.