Bir Mesleki Grup Rehberliği Programının Lise Öğrencilerinin Mesleki Kararsızlık Düzeylerine Etkisi

TEZ

Bir Mesleki Grup Rehberliği Programının Lise Öğrencilerinin Mesleki Kararsızlık Düzeylerine Etkisi

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
205187
Sayfa Sayısı
144
Tez Türü
Doktora
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bu araştırmada, öğrencilerin mesleki kararsızlık düzeylerini tespit etmek amacıyla Mesleki Karar Envanteri geliştirilerek, mesleki grup rehberliğinin genel lise I. sınıf öğrencilerinin mesleki kararsızlık düzeylerine etkisi incelenmiştir. Araştırma, deney ve kontrol gruplu ön test ve son test modeline dayalı deneysel bir çalışmadır. Araştırma 2001-2002 öğretim yılı bahar döneminde Burdur Cumhuriyet Lisesinde öğrenim gören genel lise I. sınıf öğrencileri üzerinde yapılmıştır. 14-16 yaşları arasını kapsayan araştırmanın deney grubunu 10 erkek, 9 kız , kontrol grubu da yine 10 erkek, 9 kız öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada öğrencilerin mesleki kararsızlık düzeylerini belirlemek amacıyla, araştırmacı tarafından 30 maddelik Mesleki Karar Envanteri geliştirilmiştir. Mesleki kararsızlık içinde bulunan bireyler Mesleki Karar Envanteri ile tespit edilerek, araştırmaya gönüllü olarak katılmak isteyen öğrencilerden, deney ve kontrol grupları oluşturulmuştur. Deney grubundaki öğrencilere 10 hafta süre ile haftada 1 saat mesleki grup rehberliği etkinlikleri uygulanmıştır. Genel lise I. sınıf öğrencileri, bu dönemde kendi ilgi, yetenek ve meslek değerlerine uygun olarak ilgili dersleri ve eğitim alanlarıyla birlikte ileride yönelecekleri meslek alanlarını da seçmek zorundadırlar. Gözlemler bu dönemde öğrencilerin bir çoğunun mesleki kararsızlık ile karşı karşıya kaldıklarını göstermektedir. Araştırmada uygulanan mesleki grup rehberliği, mesleki kararsızlık içinde bulunan öğrencilerin, sağlıklı karar vermelerine yardımcı olmak amacıyla geliştirilmiştir. Lise döneminde öğrencilerde görülen mesleki kararsızlık daha çok gelişimsel mesleki kararsızlıktır (Grites, 1983; Stewart, 1995). Yani bu dönemde öğrenciler kendilerinden beklenen mesleki gelişim görevlerini yerine getirmedikleri için mesleki kararsızlıkla boğuşmaktadır. Bu nedenle geliştirilmiş olan mesleki grup rehberliği programında Super ve Overstreet (akt. Bacanlı, 1995)' ın belirttiği bir mesleki tercihini billurlaştırma mesleki gelişim görevine ilişkin mesleki tutum ve davranışlar dikkate alınmıştır. Aynı zamanda programın geliştirilmesinde özellik-faktör yaklaşımının yanı sıra sosyal öğrenme ve bilişsel kuramcıların mesleki kararsızlığın azaltılmasına yönelik görüşlerinden yararlanılmıştır. Ayrıca Bacanlı (1996) tarafından geliştirilen Bir mesleki grup rehberliği programı ve uygulama klavuzundan yararlanılarak, Sampson ve ark.(1999)'nın geliştirmiş oldukları bilgi işleme kuramında problem çözme aşamaları bir grup oturumunda öğrencilerle tartışılmıştır. Bu uygulamada eklektik bir yaklaşımla rehberliğin bilgi verme fonksiyonu yanında, duygu ve düşüncelerin paylaşılmasına yer verilmiştir. Ayrıca, mesleki hipotetik vak'alar tartışılmış, ev ödevi verme gibi tekniklere yer verilmiştir. Planlanan bu mesleki grup rehberliğinin öğrencilerin mesleki karar düzeylerini arttıracağı ve alanda yeni çalışmalara öncülük edeceği umulmaktadır. Bu programda özellik-faktör yaklaşımına ağırlıklı olarak yer verilmekle birlikte, eklektik bir yaklaşım benimsenmiş, grup tartışmaları, mesleki hipotetik vak'alar, bilgi verme ve ev ödevi verme gibi teknikler yoğun bir biçimde kullanılmıştır. Uygulanan mesleki grup rehberliği sonrasında, deney ve kontrol gruplarına ilişkin elde edilen bulgular 2x2 split-plot analizi ile test edilmiştir. Deney ve kontrol gruplarının Mesleki Karar Envanteri ön test ve son test puanları arasında farklar bulunmuştur. Bu farkların uygulanan mesleki grup rehberliği programından mı, yoksa gruplardan mı kaynaklandığını belirlemek için Tukey'in Gerçek Önemli Farklar Yöntemi kullanılmıştır. Bulgular deney grubunun Mesleki Karar Envanteri ön test ve son test puan ortalamaları arasında .05 düzeyinde anlamlı bir farkın olduğunu göstermektedir. Buna karşılık, kontrol grubu Mesleki Karar Envanteri ön test ve son test puanlarının ortalamaları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Bu bulgular deney grubu ön test ve son test puanların ortalamaları arasındaki farkın uygulanan mesleki grup rehberliğinden ileri geldiğini kanıtlamaktadır.

Çakır, Mehmet Ali, Bir Mesleki Grup Rehberliği Programının Lise Öğrencilerinin Mesleki Kararsızlık Düzeylerine Etkisi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2003, Doktora, pdf.