Başa Çıkma Stratejilerinin Kişilik Özellikleriyle Ergen Öznel İyi Oluşu Arasındaki Aracı Rolü
Yazar/Hazırlayan
|
|
Üniversite
|
|
Enstitü/Fakülte
|
|
Anabilim Dalı
|
|
Bölüm
|
|
Tez Danışmanı
|
|
Tez Yılı
|
|
YÖK Tez No
|
309537
|
Sayfa Sayısı
|
145
|
Tez Türü
|
Doktora
|
Tam Metin (PDF)
|
|
Kategori
|
|
Tez Özeti
|
Bu çalışma, kişilik özelliklerinden duygusal dengesizliğin, sorumluluğun ve dışa dönüklüğün ve duygu ve problem odaklı başa çıkma stratejilerinin, ergenlerin öznel iyi oluşları üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkilerini bir Path Modeli ile belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma, kişilik özelliklerinin ve başa çıkma stratejilerinin ergenlerin öznel iyi oluşları üzerindeki yordama güçlerinin araştırıldığı nedensel karşılaştırmalı bir çalışmadır. Araştırmanın bağımlı değişkeni öznel iyi oluştur; bağımsız değişkenleri ise, kişilik özelliklerinden dışa dönüklük, duygusal dengesizlik ve sorumluluk kişilik özellikleri ile duygu ve problem odaklı başa çıkma stratejileridir. Araştırmada, ilgili değişkenlerin ergenlerin öznel iyi oluşlarına olan etkilerinin gösterildiği bir Path modeli geliştirilip, bu model test edilmiştir. Bu araştırmada çalışma grubunu, Ankara'nın Pursaklar bölgesindeki iki lisede öğrenim gören, 14-18 yaşlar arasındaki ergenler oluşturmaktadır. Araştırma grubunda 292 kız ve 249 erkek ergen olmak üzere toplam 541 kişi yer almıştır. Araştırmada, Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi, Başa Çıkma Yolları Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği ile Olumlu ve Olumsuz Duygu Ölçekleri kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, dışa dönüklük, sorumluluk ve duygusal dengesizlik kişilik özellikleri ile duygu ve problem odaklı başa çıkmanın ergenlerin öznel iyi oluşları üzerindeki doğrudan etkileri istatistikî olarak anlamlı bulunmuştur: Öznel iyi oluşun en önemli belirleyicilerinden biri olarak duygusal dengesizlik kişilik özelliği bulunmuştur. Ergenlerin duygusal dengesizlik özellikleri arttıkça, öznel iyi oluşları düşmektedir. Sorumluluk ve dışa dönüklük kişilik özellikleri, ergenlerin öznel iyi oluşlarını düşük düzeyde ve olumlu yönde etkilemektedir. Duygu odaklıbaşa çıkma, ergenlerin öznel iyi oluşlarını düşük düzeyde ve olumsuz yönde; problem odaklı başa çıkma ise, düşük düzeyde ve olumlu yönde etkilemektedir. Öte yandan, dışa dönüklük kişilik özelliği, ergenlerin öznel iyi oluşlarını hem doğrudan hem de problem odaklı başa çıkma aracılığı ile artırmaktadır. Lazarus ve Folkman'a (1987) göre kişilik özellikleri, başa çıkma stratejileri ve öznel iyi oluş etkileşimli bir sürecin öğeleridir. Bu süreçte özellikle başa çıkma stratejilerinin aracılık etkisi vardır. Araştırma bulguları, Lazarus ve Folkman'ın (1987) kuramsal olarak belirttikleri yapıyı kısmen doğrulamıştır. Bu sonuçlara ek olarak bulgular, literatür bilgileri ışığında tartışılmıştır.
|
Eryılmaz, Ali, Başa Çıkma Stratejilerinin Kişilik Özellikleriyle Ergen Öznel İyi Oluşu Arasındaki Aracı Rolü, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2009, Doktora, pdf.