Üniversite Öğrencilerinde Şizotipal Kişilik Özelliklerinin Doğrulayıcı Faktör Analiziyle İncelenmesi

MAKALE

Üniversite Öğrencilerinde Şizotipal Kişilik Özelliklerinin Doğrulayıcı Faktör Analiziyle İncelenmesi

Yazar/Hazırlayan
Makale Türü
Dergi Bölümü
Dergi Adı
Sayı No
4
Yıl
Yer
Sayfa Aralığı
339-345
Tam Metin (PDF)
Kategori
Makale Özeti
Amaç: Şizofreniye yatkınlıkla ilgili fenotipleri belirlemek icin normal toplumda gözlenen şizotipal özelliklerin faktör yapısını incelemek önemlidir. Şizotipal Kişilik Ölçeği (ŞKÖ), normal toplumda şizotipal özellikleri ölçmek için geliştirilmiş bir özbildirim aracıdır. ŞKÖ'nin faktör yapısını inceleyen çalışmaların birçoğu Raine'in üç faktörlü modelini desteklemektedir. Ancak, alternatif modelleri destekleyen çalışmalar da bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı üniversite öğrencilerinden oluşan büyük bir örneklemde, ŞKÖ ile ölçülen şizotipal özelliklerin, Raine ve diğer araştırmacılar tarafından öne sürülen modellerden hangisini desteklediğini incelemektir. Yöntem: Çalışma 1059 üniversite öğrencisiyle yürütülmüştür. Şizotipal kişilik özelliklerini açıkladığı öne sürülen çeşitli modeller doğrulayıcı faktör analiziyle sınanmıştır. Cinsiyetin, şizotipal özelliklerin şiddeti ve faktör yapısı üzerine etkisi ayrıca incelenmiştir. Bulgular: Bu örneklemde, şizotipal özellikleri en iyi açıklayan model, paranoid, bilişsel-algısal, kişilerarası ve dezorganizasyon faktörlerinden oluşmaktadır. Raine'in modeli zayıf bir uyum iyiliği göstermektedir. Ancak Raine'in modelinde yapılan bazı ufak değişiklikler, Raine'in modelinin de kabul edilebilir bir uyum iyiliği göstermesini sağlamaktadır. Cinsiyet, şizotipal özellikleri etkileyen önemli bir değişken olmasına karşın, ŞKÖ'nin faktör yapısına etki etmemektedir. Sonuç: Bu çalışmanın sonuçları, Stefanis'in 4 faktörlü modelinin ya da Raine'in modifiye edilmiş modelinin, şizotipal özelliklerin faktör yapısını açıkladığını göstermektedir. Şizotipal özellikler, normal toplumda da, şizofreni semptomlarının faktör yapısına benzer özellikler göstermektedir. Bu bulgular normal toplumda gözlenen şizotipal özelliklerin, şizofreni spektrumunun bir uzantısı olduğu görüşünü desteklemektedir.

Bora, Emre - Arabacı, Leyla Baysan, Üniversite Öğrencilerinde Şizotipal Kişilik Özelliklerinin Doğrulayıcı Faktör Analiziyle İncelenmesi, Türk Psikiyatri Dergisi, Ankara, 4, 2009, 339-345, pdf.