Araştırma, gençlerin gelecekte kuracakları aile hayatlarına ilişkin rol beklentilerinin neler olduğunu belirlemek, cinsiyet ve annenin çalışma durumunun rol beklentilerine olan etkisini incelemek, araştırma sonuçlarına göre gençlere, ailelere ve eğiticilere önerilerde bulunarak daha iyi bir aile hayatı kurmalarına yardımcı olmak amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Araştırma Ankara'da bulunan üç farklı üniversitenin lisans düzeyindeki fakülte ve yüksek okullarında okuyan basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen 300 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Araştırma verileri, daha önce yapılan araştırmalara dayanılarak geliştirilen anket formuna bağlı kalınarak, araştırmacı tarafından deneklerle yüz yüze yapılan mülakatlar sonucu toplanmıştır. Araştırma kapsamına alınan denekler sınıflardan eşit olarak alınmaya çalışılmıştır. 1. ve 2. sınıflardan 74'er, 3. ve 4. sınıflardan ise 76'şar öğrenci alınmıştır. Deneklerin %34.3'ü 5, %32.0'ı 4, %29.3'ü 6 ve daha fazla, %4.4'ü ise 3 kişilik aileye sahiptir. Araştırmaya alınan deneklerin %60.0'ı 3 ve daha fazla, %35.3'ü 2, %4.7'si ise 1 çocuklu aileye sahiptir. Deneklerin anneleri arasında ilk öğrenim görmüş olanlar (%26.7), babaları arasında ise yüksek öğrenim görmüş olanlar (%39.7) yüksek orandadır. Araştırma kapsamına giren deneklerin ailelerinde önemli konularda karar verirken en fazla (%40.0) tüm aile bireylerinin ortak karar verdiği saptanmıştır. Kızların ailelerinde en fazla anne ve baba birlikte karar vermekte (%41.3), erkeklerin ailelerinde ise en fazla tüm aile bireyleri ortak karar vermektedir (%40.7). Bu konuda kızlarla erkekler arasındaki fark anlamlıdır (P<0.05). Annesi çalışan (%44.1) ve çalışmayan (%38.8) deneklerin ailelerinde de tüm aile bireyleri ortak karar verenlerin oranı yüksektir. Araştırma kapsamına alınan denekler kendi ailelerinde ailenin geçimini sağlamak (%61. 3), ailenin güven ve korunma ihtiyacını karşılamak (%42.3) rollerinin erkeğin, aile bütçesine katkıda bulunmak (%40.0) (P<0.05), aile içi uyumu ve huzuru sağlamak (%53.0) (P<0.05), ailenin sosyal ilişkilerini düzenlemek (%50.0) (P>0.05), aileyi temsil etmek, toplumdaki yerini belirlemek (%45.7), ailenin önemli konularda kararını belirlemek (%37.6), ailedeki iş bölümünü belirlemek (%33.4) (P<0.05) rollerinin tüm aile bireylerinin, aile bütçesini yönetmek (%42.7) (P<0.05) rolünün kadın ve erkeğin, ev işlerini yapmak (%63.7), çocuklara bakmak (%58.7) rollerinin kadının rolü olduğunu belirtmişlerdir. Deneklerin %55.3'ü kadının çalışmasını gerektiren en önemli nedenin ekonomik bağımsızlık elde etmek olduğunu belirtmektedirler. Araştırma kapsamına giren deneklerin kadının çalışmasını gerektiren durumlara ilişkin görüşleri cinsiyete göre incelendiğinde; kızların (%71.3) ve erkeklerin (%39.3) çoğunluğu kadının ekonomik bağımsızlık elde etmek için çalışması gerektiğini belirtmektedirler. Bunu kızlarda kendini geliştirme ve çevre edinme için (%19.3), erkeklerde ise ekonomik olarak ihtiyacı olduğu için (%26.0) çalışması gerektiği izlemektedir. Araştırma kapsamına alınan gençler arasında ailede önemli konularda tüm aile bireylerinin ortak karar vermesi (%59.7) gerektiğini belirtenler en yüksek orandadır. Bu durum cinsiyete ve annenin çalışma durumuna göre de değişmemektedir. Kızların %60.7'si, erkeklerin95 %58.7'si, annesi çalışanların %54.4'ü ve çalışmayanların %61.2'si tüm aile bireylerinin ortak karar vermesi gerektiğini belirtmişlerdir. Deneklerin bu konudaki görüşlerinde cinsiyet ve annenin çalışma durumu etkili değildir. Araştırma kapsamına alınan deneklerin aile içi belirli rolleri üstlenmesi gereken kişiler konusundaki beklentileri incelendiğinde; %48.7'si ailenin geçimini sağlamak, %59.0'ı aile bütçesini yönetmek (P<0.05), %47.3'ü çocuklara bakmak rollerinin kadın ve erkeğin, %49.0'ı aile bütçesine katkıda bulunmak (P<0.05), %57.3'ü aile içi uyumu ve huzuru sağlamak (P<0.05), %53.3'ü ailenin sosyal ilişkilerini düzenlemek (P>0.05),%52.3'ü aileyi temsil etmek, toplumdaki yerini belirlemek, %53.3'ü ailenin önemli konularda kararını belirlemek, %42.7'si ailedeki iş bölümünü belirlemek (P<0.05), %41.0'ı ev işlerini yapmak rollerinin tüm aile bireylerinin, %40.7'si ailenin güven ve korunma ihtiyacını karşılamak rolünün erkeğin olması gerektiğini belirtmektedirler. Deneklerin kuracakları ailelerde belirli rolleri üstlenmesi gereken kişiler konusundaki beklentileri cinsiyete göre incelendiğinde; kızların %49.3'ü aile bütçesine katkıda bulunmak, % 70.7'si aile bütçesini yönetmek, %48.7'si ailenin güven ve korunma ihtiyacını karşılamak, %41.3'ü ailedeki iş bölümünü belirlemek, %55.3'ü çocuklara bakmak rollerinin kadın ve erkeğin, %61.3'ü aile içi uyumu ve huzuru sağlamak, %54.0'ı ailenin sosyal ilişkilerini düzenlemek, %56.0'ı aileyi temsil etmek, toplumdaki yerini belirlemek, %56.7'si ailenin önemli konularda kararını belirlemek, %46.0'ı evlerini yapmak rollerinin tüm aile bireylerinin olması gerektiği görüşündedirler. Erkeklerin ise %38.0'ı ailenin geçimini sağlamak, %58.0'ı aile bütçesine katkıda bulunmak, %50.7'si ailenin güven ve korunma ihtiyacını karşılamak rollerinin erkeğin, %70.7'si aile bütçesini yönetmek rolünün kadın ve erkeğin, %53.3'ü aile içi uyumu ve huzuru sağlamak,96 %52.7'si ailenin sosyal ilişkilerini düzenlemek, %48.7'si aileyi temsil etmek, toplumdaki yerini belirlemek, %50.0'ı ailenin önemli konularda kararını belirlemek, %44.7'si ailedeki iş bölümünü belirlemek rollerinin tüm aile bireylerinin, %41.3'ü ev işlerini yapmak, %46.0'j çocuklara bakmak rollerinin kadının olması gerektiği görüşündedirler. Araştırma kapsamına alınan deneklerin kuracakları ailelerde belirli rolleri üstlenmesi gereken kişiler konusundaki beklentileri annelerinin çalışma durumuna göre incelendiğinde; annesi çalışanların %67.7'si ailenin geçimini sağlamak, %51.4'ü aile bütçesine katkıda bulunmak (P<0.05), %55.9'u aile bütçesini yönetmek (P>0.05), %44.1'i çocuklara bakmak rollerinin kadın ve erkeğin, %39.8'i ailenin güven ve korunma ihtiyacını karşılamak rolünün erkeğin, %61.8'i aile içi uyumu ve huzuru sağlamak, %56.0'ı ailenin sosyal ilişkilerini düzenlemek, %53.0'ı aileyi temsil etmek, toplumdaki yerini belirlemek, %54.4'ü ailenin, önemli konularda kararını belirlemek, %51.4'ü ailedeki iş bölümünü belirlemek (P>0.05), %53.0'ı ev işlerini yapmak rollerinin tüm aile bireylerinin olması gerektiğini belirtmektedirler. Annesi çalışmayanların %43.1'i ailenin geçimini sağlamak, %60.0'ı aile bütçesini yönetmek,%40.5'i ailedeki iş bölümünü belirlemek, %48.2'si çocuklara bakmak rollerinin kadın ve erkeğin, %50.9'u aile bütçesine katkıda bulunmak, %56.0'ı aile içi uyumu ve huzuru sağlamak, %52.6'sı ailenin sosyal ilişkilerini düzenlemek, %52.1 'i aileyi temsil etmek, toplumdaki yerini belirlemek, %53.0'ı ailenin önemli konularda kararını belirlemek rollerinin tüm aile bireyleri için aynı,%37.5'i eşit oranlarda ev işlerini yapmak rolünün tüm aile bireylerinin ve kadının rolü olması gerektiğini belirtmektedirler. Araştırma kapsamına alınan gençlerin %47.7'si "eğer aramızda bir fikir ayrılığı olursa nerede yaşayacağımıza ben karar veririm/ kocam karar verecektir" ifadesiyle aynı fikirde olmadıklarını belirtmektedirler. İfadeyle aynı fikirde olmayan kızlar (%52.0) erkeklerden olmadıklarını belirtmektedirler. İfadeyle aynı fikirde olmayan kızlar (%52.0) erkeklerden (%43.3) daha yüksek orandadır (P<0.05). Gençlerin %48.0'ı "evde neyin yapılıp yapılmayacağına ben karar veririm / kocam karar verecektir" ifadesiyle aynı fikirde değildir. Kızların (%52.0) ve erkeklerin (%60.0) her ikisinde de aynı fikirde olmadıklarını belirtenler çoğunluktadır. Deneklerin %72.3'ü "ailenin bütününü etkileyen konularda karar alırken eşit haklara sahip olacağız" ifadesi ile kesinlikle aynı fikirdedir. Kızların (%78.7) ve erkeklerin (%66.0) her ikisi de kesinlikle aynı fikirde olduklarını belirtmektedirler. Deneklerin %47.3'ü "çocuklar hakkındaki kararların çoğunu ben vereceğim/ kocam verecek" ifadesiyle aynı fikirde değildir. Kızların %52.7'si ifadeye kesinlikle karşı olduklarını, erkeklerin ise %52.0'ı aynı fikirde olmadıklarını belirtmektedirler (P<0.05). Gençlerin %35.0'ı " eşimin çalışıp çalışmayacağına ikimiz birlikte karar vereceğiz/ çalışıp çalışmayacağıma birlikte karar vereceğiz" ifadesiyle aynı fikirdedir. Kızlarda (%34.0) aynı fikirde olmayanlar, erkeklerde ise (%43.3) aynı fikirde olanlar daha yüksek orandadır (P<0.05). Gençlerin %39.3'ü "eğer kadın meslek sahibi olmayı çocuk sahibi olmaya tercih ederse bu tür bir seçim hakkımız olacaktır" ifadesiyle aynı fikirdedir. İfadeyle aynı fikirde olduğunu belirten kızlar (%50.7) aynı görüşte olan erkeklerden (%28.0) daha fazladır (P<0.05). Deneklerin %52.7'si "ailenin finansal durumu ve iş meseleleri hakkında her ikimiz de eşit bilgiye sahip olacağız" ifadesiyle aynı fikirdedir. Kızların (%53.3) ve erkeklerin (%52-0) her98 ikisinde de aynı fikirde olduğunu belirtenler daha fazladır. Araştırmaya alınan deneklerin %52.3'ü "bahçe düzenlemesi, tamirat gibi görevler kimin vakti ve isteği varsa onun tarafından yapılacaktır" ifadesiyle aynı fikirdedir. İfadeyle aynı fikirde olan kızların (%64.7) erkeklerden (%40.0) daha fazla olduğu görülmektedir (P<0.05). Gençlerin %30.3'ü " geceleri dışarı çıkma gibi konularda karım ve ben/ kocam ve ben eşit haklara sahip olacağız" ifadesiyle aynı fikirdedir. Kızlarda (%39.3) aynı fikirde olduğunu belirtenler, erkeklerde (%30.7) ise aynı fikirde olmadığını belirtenler daha fazladır (P<0.05). Deneklerin %49.3'ü " toplumda ne olup bittiği hakkında karım ve ben/ kocam ve ben aktif şekilde ilgileneceğiz" ifadesiyle aynı fikirdedir. İfadeyle aynı fikirde olan kızların (%50.0) erkeklerden (%48.7) daha fazla olduğu görülmektedir (P<0.05). Gençlerin %40.7'si " evlilik benim/ kocamın sosyal ve eğlence hayatında herhangi bir değişikliğe sebep olmamalıdır" ifadesiyle aynı fikirde değildir. İfadeyle aynı fikirde olmayan kızların (%42.0) erkeklerden (%39.3) daha fazla olduğu görülmektedir (P<0.05). Araştırmaya alınan gençlerin % 45.0'ı "ailenin geçimi için bütün sorumluluk bana/ kocama ait olacaktır" ifadesiyle aynı fikirde değildir. Kızların %45.3'ü kesinlikle karşı olduğunu belirtirken, erkeklerin %46.0'ı ise aynı fikirde olmadıklarını belirtmektedirler (P<0.05). Gençlerin %56.3'ü "erkeğin kendisini işine tamamen adayabilmesi için çocukların bakımı ve yetiştirilmesinde türrî sorumluluk kadına ait olacaktır" ifadesiyle aynı fikirde değildir. Kızların (%56.0) ve erkeklerin (%56.7) her ikisinde de aynı fikirde olmadığını belirtenler daha fazladır (P<0.05). Deneklerin %42.3'ü "eğer ikimiz de dışarda çalışıyorsak ev işlerinde eşit derecede sorumluluğa sahip olacağız" ifadesiyle aynı fikirdedir. Kızların %47.3'ü kesinlikle aynı fikirde olduğunu belirtirken, erkeklerin ise %44.0'ı aynı fikirde olduğunu belirtmektedirler (P<0.05). Deneklerin %45.0'ı "çamaşır, temizlik.çocuk bakımı, yemek yapmak, evi düzenlemek gibi konularda tüm sorumluluk kadına ait olacaktır" ifadesiyle aynı fikirde değildir. İfadeyle aynı fikirde olmayan kızlar (%48.7) aynı görüşte olan erkeklerden (%41.3) daha fazladır (P<0.05). Araştırmaya alınan deneklerin %41.0'ı "erkek kadına ev işlerinde yardım ediyorsa kadın da bahçe ve onarım işlerinde erkeğe yardım etmelidir" ifadesiyle aynı fikirdedir. Kızlarda (%54.7) aynı fikirde olduğunu belirtenler ilk sırada iken, erkeklerde (%40.0) aynı fikirde olmadığını belirtenler ilk sırada yer almaktadır (P<0.05). Gençlerin %37.0'ı "kadın ev dışı faaliyetlere katılmaktansa evde kalıp çocuklarla ve eşiyle ilgilenmelidir" ifadesiyle aynı fikirde değildir. İfadeyle aynı fikirde olmayan kızlar (%44.7) erkeklerden (%29.3) daha fazladır (P<0.05). Gençlerin, %53.3'ü "evde misafir olması erkeğin ev işlerine yardımcı olmayacağı anlamına gelmeyecektir" ifadesiyle aynı fikirdedir. Her iki cinste de (kızlarda %55.3, erkeklerde %51.3) ifadeyle aynı fikirde olanlar en yüksek orandadır (P>0.05). Deneklerin %49.3'ü "eşim ve ben ev işlerini kişisel ilgi ve yeteneklere göre paylaşacağız" ifadesiyle aynı fikirdedir. Kızların (%52.0) ve erkeklerin (%46.7) her ikisinde de aynı fikirde olanlar daha fazladır (P>0.05). Gençlerin %33.7'si "kadın için en önemli rol, annelik rolüdür" ifadesiyle aynı fikirdedir. Her iki cinste de (kızlarda %37. 3 erkeklerde %30.0) aynı fikirde olduğunu belirtenler daha fazladır (P>0.05). Araştırma kapsamına alınan deneklerin %66.3'ü "erkek, erkek çocuğuyla olduğu kadar kız çocuğuyla da ilgilenecektir" ifadesiyle kesinlikle aynı fikirdedir. Her iki cinste de (kızlarda %66.7, erkeklerde %66.0) kesinlikle aynı fikirde olanlar daha fazladır (P>0.05). Gençlerin %40.0'ı "erkeğin çocuklara karşı en büyük sorumluluğu onlara iyi bir hayat ve güzel bir ev sağlamaktır" ifadesiyle kesinlikle aynı fikirdedir. Kızlarda (%36.0) ifadeyle aynı fikirde olduğunu belirtenler, erkeklerde (%59.3) ise kesinlikle aynı fikirde olduğunu belirtenler çoğunluktadır (P<0.05). Deneklerin %71.0'ı "çocuklarımızın sosyal ve duygusal gelişimleriyle eşim ve ben eşit olarak ilgileneceğiz" ifadesiyle kesinlikle aynı fikirdedir. Her iki cinste de (kızlarda %69.3, erkeklerde %72.7) kesinlikle aynı fikirde olduğunu belirtenler en yüksek orandadır. Gençlerin %51.3'ü "çocukların yaş ve yeteneklerine göre aile kararlarına katılmalarına izin vereceğiz" ifadesiyle kesinlikle aynı fikirdedir. Her iki cinste de (kızlarda ve erkeklerde %51.3) eşit oranda kesinlikle aynı fikirde olduğunu belirtenler çoğunluktadır. Deneklerin %55.0'ı "erkek çocuklarını yetiştirmek babanın, kız çocuklarını yetiştirmek ise annenin görevi olacaktır" ifadesine kesinlikle karşıdır. Her iki cinste de (kızlarda%59.3, erkeklerde %50.7) ifadeye kesinlikle karşı olanlar daha fazladır. Gençlerin %39.3'ü "kadın kocasından daha fazla eğitim görmüş olmamalıdır" ifadesiyle aynı fikirde değildir. Her iki cinste de (kızlarda %37.3, erkeklerde %41.3) aynı fikirde 101 olmadığını belirtenler çoğunluktadır (P>0.05). Araştırma kapsamına alınan deneklerin %46.0'ı "kadın evlendikten sonra öğrenim hayatını unutup evde oturmalıdır" ifadesine kesinlikle karşıdır. Kızlarda (%56.7) kesinlikle karşı olduğunu belirtenler erkeklerde ise (%48.0) aynı fikirde olmadığını belirtenler daha fazladır. Gençlerin %52.0'ı "eğer kadın yemek, dikiş, ev ve çocuk bakımı gibi işleri becerebiliyorsa başka bir eğitime ihtiyacı yoktur" ifadesine kesinlikle karşıdır. Kızlarda (%64.0) kesinlikle karşı olanlar fazla iken, erkeklerde (%48.0) aynı fikirde olmayanlar daha fazladır. Araştırma kapsamına alınan gençlerin, %47.7'si "eğer kadın çalışmayacaksa üniversite bitirmesine gerek yoktur" ifadesine kesinlikle karşıdır. Kızlarda (%58.0) kesinlikle karşı olanlar fazla iken, erkeklerde (%47.3) aynı fikirde olmayanlar daha fazladır (P<0.05). Deneklerin %59.7'si "kadın çalışsa da çalışmasa da eğitim-öğretim görmüş olması önemlidir" ifadesiyle kesinlikle aynı fikirdedir. Her iki cinste de (kızlarda %65.3 erkeklerde %54.0) kesinlikle aynı fikirde olanlar daha fazladır. Deneklerin %45.3'ü "ailede program, yani yemeğin ne zaman yenip televizyonun ne zaman açılacağı vb. erkeğin istek ve çalışma saatleri doğrultusunda olacaktır" ifadesiyle aynı fikirde değildir. Kızlarda (%51.3) ifadeye kesinlikle karşı olduğunu belirtenler fazla iken, erkeklerde (%54.0) aynı fikirde olmadığını belirtenler daha fazladır (P<0.05). Araştırma kapsamına alınan gençlerin %48.0'ı "bütün parasal konularda kararları erkek verecektir" ifadesine kesinlikle karşıdır. Kızlarda (%66.7) kesinlikle karşı olanlar çoğunlukta102 iken, erkeklerde (%54.0) aynı fikirde olmayanlar çoğunluktadır (P<0.05). Gençlerin %41.0'ı " erkeğin ailesini sevip mutlu etmesi en az iyi para kazanması kadar önemlidir" ifadesiyle kesinlikle aynı fikirdedir. Kızlarda (%46.0) aynı fikirde olanlar fazla iken, erkeklerde (%53.3) kesinlikle aynı fikirde olanlar daha fazladır (P<0.05). Gençlerin %54.7'si "dışarı çıkıldığında ne yapılacağı nereye gidileceği kararını erkek verecektir" ifadesiyle aynı fikirde değildir. Her iki cinste de (kızlarda %54.0, erkeklerde %55.3) aynı fikirde olmadığını belirtenler daha yüksek orandadır. Deneklerin %43.7'si "erkeğin başarılı olması ve ilerlemesi için zamanının büyük kısmını işinde geçirmesini kadın kabul etmelidir" ifadesiyle aynı fikirde değildir. Her iki cinste de (kızlarda %42.0 erkeklerde %45.3) aynı fikirde olmadığını belirtenler daha fazladır(P>0.05). Araştırma kapsamına alınan deneklerin %42.7'si "kadın hayatını kocasının hayatına uydurmalıdır" ifadesiyle aynı fikirde değildir, ifadeyle aynı fikirde olmayan kızlar (%44.0) erkeklerden (%41.3) daha fazladır (P<0.05).