Gençlerde Okula Dayalı Akran Eğitimi Girişimlerinin HIV/AIDS Risk Davranışlarını Azaltma Üzerine Etkisi

TEZ

Gençlerde Okula Dayalı Akran Eğitimi Girişimlerinin HIV/AIDS Risk Davranışlarını Azaltma Üzerine Etkisi

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
236239
Sayfa Sayısı
145
Tez Türü
Doktora
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Araştırmanın amacı, HIV/CYBE Akran Eğitimi (AE) Programı'nın gençlerin, Temel HIV bilgisine, AIDS'ten korunmada öz-yeterlik algısına ve riskli cinsel davranışlarına etkisini incelemektir. Çalışmada metodolojik ve ön-son test kontrollü araştırma tasarımı kullanılmış olup, iki aşamalı örneklem tasarımı izlenmiştir. İlk olarak, 507 üniversite öğrencisi ile (% 36.7 kız, % 63.3 erkek) HIV-Bilgi Ölçeği (HIV-BÖ-18) ve AIDS'ten Korunmada Öz-Yeterlik Ölçeği'nin (AÖY-27) geçerliği ve güvenirliği doğrulanmıştır. İkinci aşamada, AE'nin etkisi cinsel yönden aktif ve düzenli kondom kullanmayan 118 (59 girişim, 59 kontrol) genç üzerinde değerlendirilmiştir. Veriler, Sosyo-demografik Soru Formu, HIV-BÖ-18, AÖY-27, Cinsel Davranışlar Formu ve Cinsel Girişimcilik Senaryoları kullanılarak AE'den önce, AE'den eğitimden sonra ve AE'den 3 ve 6 ay sonra olmak üzere 4 kez değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemlerin yanısıra Student-t, Mann-Whitney-U, eşleştirilmiş gruplarda t testi, tekrarlayan ölçümlerde varyans analizi, ki-kare testi ve logistik regresyon kullanılmıştır. Bu ölçekler Türk üniversite öğrencilerinde kullanılmak üzere yeterli güvenirlik ve geçerliğinin olduğunu göstermiştir. Akran eğitimi katılımcılarının, yaş ortalaması 21,92±1,94 olup (en az-en çok=18-29 yaş), büyük çoğunluğu % 69,5'i (82 kişi) erkekti. Akran eğitiminden sonraki hem 3. hem de 6. ayda AE grubunun kontrol grubuna göre HIV bilgi düzeyi (p=,000, p=,000), kondom kullanma (p=,000, p=,000) ve cinsel ilişkiyi reddetme (p=,000, p=,000) öz-yeterliği, cinsel girişimciliği (p=,000, p=,000) ve vajinal (p=,000, p=,000), oral (p=,009, p=,000) ve anal (p=,095, p=,001) cinsel ilişkide kondom kullanma sıklığı anlamlı olarak artmıştır. Ancak potansiyel cinsel eşe soru-sorabilme öz-yeterliği (p=,923, p=,252) ve cinsel eş sayısı zaman içinde değişmemiştir (p=,114). Sonuç olarak Türk üniversite gençlerinde riskli cinsel davranışları azaltmada okula-dayalı AE çok etkili bir yöntemdir. Bununla birlikte, gençlerin güvenli cinsel davranışlarının artırılması için öz-yeterlik geliştirme stratejilerine AE kapsamında daha fazla yer verilmelidir.

Bulduk, Serap, Gençlerde Okula Dayalı Akran Eğitimi Girişimlerinin HIV/AIDS Risk Davranışlarını Azaltma Üzerine Etkisi, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2009, Doktora, pdf.