Umut ve umutsuzluk, bireyin geleceğe yönelik beklentilerinin gerçekleşme imkanını ifade eder. Umutsuzluk, bireylerin başarısızlıklarını hiçbir zaman yenemeyeceklerini, problemlerini hiçbir zaman çözemeyeceklerine inanması, gerçekçi bir nedeni olmadığı halde yaşantılarına yanlış anlamlar yüklemesi ve amacına ulaşmak için çabalamadığı halde bunlardan negatif sonuçlar beklemesi şeklinde tarif edilmektedir (Beck, 1963, nakl. Hamarta ve diğ, 2001). Depresyonun bir çeşidi olarak kabul edilen umutsuzluk, temelde olumsuz bir olaya dayanır. Bireyler, bir yandan meydana gelen olayın sebebi yada sebepleri, diğer taraftan olayın neticesinde ortaya çıkacak olumsuz sonuçlar ve bunların kendisine etkisi hakkında mütalaalarda bulunurlar ve neticede umutsuzluk ortaya çıkar ( Bell, 2001 s.2). Son yıllarda İlahiyat Fakültesi öğrencilerinde motivasyon kaybı, geleceğe yönelik kaygılar gibi bir takım psikolojik belirtiler gözlemlenmektedir. Bu belirtilere, öğrencilerin mezuniyet sonrasında iş bulma imkanlarını kısıtlanmasının etkili olabileceği düşünülmektedir. 2001-2002 öğretim dönemi bahar yarıyılı itibariyle, ilahiyat fakültelerinde eski lisans, yeni lisans, ikinci öğretim ve ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenliği olmak üzere dört ayrı öğretim programı uygulanmaktadır. Eski lisans, yeni lisans ve ilköğretim öğretmenliği programlarında, gerek öğrencilerin aldığı dersler ve gerekse mezuniyet sonrasında iş bulma imkanları farklılık göstermektedir. Şayet bundan sonra yeni bir gelişme olmazsa birinci ve ikinci öğrenim eski lisans programları bu yıl son mezunlarını verecekler ve bu öğrenciler M.E.B öğretmenlik imtihanlarına katılmaya hak kazanacaklar. Yeni lisans mezunu öğrenciler ise mevcut eğitimlerine ek olarak, belli merkezlerde bir buçuk yıl tezsiz yüksek lisans eğitimi gördükten sonra öğretmen olma hakkını elde edebileceklerdir. Diğerleri ise sadece Diyanet’te çok kısıtlı olan iş olanakları için yarışacaklardır. Bu araştırmanın amacı, mezuniyet sonrası iş bulma konusunda problemlerle karşılaşacak olan İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin umutsuzluk düzeylerini başta öğrenim görülen bölüm olmak üzere yaş, cinsiyet, medeni durum, sınıf ve ailenin ekonomik durumu değişenleri açısından incelemektir. Araştırmada ayrıca, iş bulma konusunda İlahiyat öğrencilerinden daha iyi durumda olan Eğitim fakültesi sınıf öğretmenliği ve daha problemli olan Fen Edebiyat Fakültesi sosyoloji bölümü öğrencilerinden de bir kontrol grubu oluşturulmuştur.Bu sayede İlahiyat öğrencilerinin umutsuzluk düzeyleri daha net bir şekilde ortaya konulacak, diğer fakülte öğrencileri ile karşılaştırma yapma imkanına kavuşulacaktır.