Sigara Kullanan ve Kullanmayan Üniversite Öğrencisi Genç Yetişkinlerin Sigara Paketlerinde Yer Alan Uyarı Yazılarıyla İlgili Değerlendirmeleri

MAKALE

Sigara Kullanan ve Kullanmayan Üniversite Öğrencisi Genç Yetişkinlerin Sigara Paketlerinde Yer Alan Uyarı Yazılarıyla İlgili Değerlendirmeleri

Yazar/Hazırlayan
Makale Türü
Dergi Bölümü
Dergi Adı
Sayı No
1
Yıl
Yer
Sayfa Aralığı
253-269
Tam Metin (PDF)
Kategori
Makale Özeti
Dünyada bir milyarı aşkın kişinin düzenli olarak sigara kullandığı tahmin edilmektedir (Jones ve Benowitz, 2002). Sigara kullanımı gerek kullanıcının gerekse onunla aynı ortamı paylaşan diğer kişilerin sağlığı açısından ciddi riskler oluşturmaktadır. Sigara da dahil olmak üzere tütün mamüllerinin kullanımını engellemek için geliştirilen yaklaşımlardan bir tanesi de, mevcut ve potansiyel kullanıcıların bilgilendirilmesi ve eğitilmesidir. Bu amaçla, sigara paketlerinin üzerine sigara kullanımıyla ilgili bilgilendirici uyarı yazıları konulmaktadır. Bu uyarı yazıları sigarayı bırakmaya ilgi uyandırmak, sigara kullanıcılarını sigaranın sağlığa zararları hakkında eğitmek ve sigarayı bırakmak istemeleri halinde bunun için gerekli yardımın erişilebilir olduğu bilgisini aktarmak amacıyla kullanılmaktadır (Kess, Burton, Andrews ve Kozup, 2006; O'Hegarty, Pederson, Nelson, Nowery, Gable, Wortley, 2006). Hammond ve arkadaşlarına göre (2006), sigara paketleri üzerinde yer alan uyarı yazıları, sigara kullanıcılarını eğitmek için kullanılan yollardan en yaygın olanıdır. Uyarı yazılarının mevcut ve potansiyel sigara kullanıcıları üzerinde etkili olması beklenmekle birlikte, bu etkinin varlığı, türü, miktarı ve belirleyicileri tartışma ve araştırma konusudur. Sigara karşıtı kampanyaların hedef kitlesini genellikle genç yetişkinler oluşturmaktadır. Bu bağlamda, uyarı yazılarının genç yetişkinler üzerindeki etkileri de merak konusu olmuştur. Ancak konuyla ilgili araştırmaların bulguları çelişkilidir. Bu araştırmanın amacı, sigara kullanan ve kullanmayan üniversite öğrencisi genç yetişkinlerin, Türkiye'de sigara paketlerinde yer alan uyarı yazılarıyla ilgili değerlendirmelerinin incelenmesidir. Araştırmada uyarı yazılarının uyandırdığı duygular, uyarı yazılarının bilgilendirici bulunup bulunmadığı ve uyarı yazılarının sigara kullanmayanları sigaraya başlamamaya teşvik edip etmediği, söz konusu yazıların etkililiğinin göstergeleri olarak ele alınmıştır. Araştırmanın örneklemi yarısı sigara kullanıcısı olan 124 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Katılımcılara demografik bilgi formu, Fagerström Nikotin Bağımlılığı Testi (FNBT) ve Türkiye'de kullanılan 16 farklı uyarı yazısının her biri için Sigara Uyarı Yazılarıyla İlgili Ölçek uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, sigara kullanan katılımcıların düşük bağımlılık düzeyine sahip oldukları ve sigarayı bırakmayı deneyen katılımcıların bunu genellikle içsel gerekçelere dayandırdıkları bulunmuştur. Araştırmanın bağımlı değişkenleri olan duygu, bilgi ve teşvik puanlarının sigara kullanıp kullanmamaya göre farklılık gösterip göstermediğini saptayabilmek amacıyla gerçekleştirilen analizler sonucunda, katılımcıların duygu ve bilgi puanlarının, sigara kullanıp kullanmamaya bağlı olarak farklılık göstermediği, ancak, sigara kullanmayan grubun teşvik puanlarının sigara kullanan gruba göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulunmuştur. Bulgular sigara kullanıcısı üniversite öğrencilerinin, sigarayı bıraktırmak için uygulanacak programlardan yarar sağlamaya yatkın olduklarını, dolayısıyla da bu tür programların yaygınlaştırılmasının uygun olacağına işaret etmektedir. Ayrıca, sigara paketlerinde yer alan uyarı yazılarının sigara içmeyen üniversite öğrencilerini sigaraya başlamalarını engelleyici bir işleve sahip olabileceği görülmektedir. Bu bağlamda, sigara paketlerinde yer alan uyarı yazıları aracılığıyla aktarılmaya çalışılan mesajların, sigara kullanmayanlara yönelik eğitim programları yoluyla aktarılması için uygulamalar geliştirilmesinde yarar bulunmaktadır.

Şenyüz, Levent - Coştur, Recai, Sigara Kullanan ve Kullanmayan Üniversite Öğrencisi Genç Yetişkinlerin Sigara Paketlerinde Yer Alan Uyarı Yazılarıyla İlgili Değerlendirmeleri, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Ankara, 1, 2010, 253-269, pdf.