Bu çalışma Türkiye ve Almanya'daki Türk üniversite öğrencilerinin katılımını incelemeyi, katılımı etkileyen psikolojik, demografik ve ailesel etkenleri belirlemeyi hedeflemektedir. Araştırmada: 1. Türkiye ve Almanya'da yaşayan üniversiteli Türk gençlerinin; siyasal ve toplumsal katılım düzeyleri nedir? 2. Türkiye ve Almanya'da yaşayan üniversiteli Türk gençlerin; siyasal ve toplumsal katılıma etki ettiği kabul edilen; güven, siyasal yönelim, ailede kararlara katılım, vatandaşlık davranışları, seçilmiş yetkililer ve hükümete karşı tutum, siyasal etkinlik, vatandaşlık türleri, anababaların toplumsal katılımı, başkaları ile siyasal iletişim, değer, kişisel inançlar, medya etkililiği algısı ve medya kullanımı, okul iklimi değerlendirmeleri, genel özyeterlik, siyasal bilgi, okulda katılım deneyimi, siyasal düşünceyi ifade etme yolları değişkenleri açılarından aralarında fark var mıdır? 3. Türkiye ve Almanya'da yaşayan Türk gençlerinin siyasal ve toplumsal katılımını, yukarıda sözü edilen değişkenler ne derecede yordamaktadır? 4. Almanya'da bir azınlık olan ancak siyasal ve toplumsal katılım düzeyi yüksek olan Türklerin, katılım düzeylerine etki eden etkenler nelerdir? sorularına cevap aranmıştır. Bu araştırma, tarama modeli biçimindeki betimsel nitelikli bir araştırmadır. Çalışmada nicel ve nitel veri toplama yöntemlerinin ve veri analizinin bir arada olduğu karışık yöntemler deseni kullanılmıştır. Araştırmanın nicel verileri için Türkiye'den bir (Ankara) ve Almanya'dan bir üniversite öğrencisi araştırma grubu, nitel veriler için de Almanya'dan bir araştırma grubu üzerinde çalışılmıştır. Türkiye araştırma grubu, Ankara'daki üniversitelerde öğrenim gören öğrencilerden tesadüfi örnekleme yoluyla belirlenmiştir. Katılımcıların yüzde 51.5'i (170) kadın, yüzde 48.5'i (160) ise erkektir. Almanya araştırma grubunu ise Almanya genelindeki üniversitelerde öğrenimlerini sürdüren Türk kökenli öğrenciler oluşturmaktadır. Almanya'da üniversiteli Türk öğrencilere ulaşmakta zorlanılması nedeniyle Almanya'da üniversite öğrenimlerini sürdüren 125 kişiye ulaşılabilmiştir. Katılımcıların yüzde 48'i (60) kadın, yüzde 52'si (65) ise erkektir. Ayrıca Almanya'da siyasal ve toplumsal katılım açılarından öne çıkmış Türk kökenli milletvekili, belediye meclis üyesi, dernek başkanı vb. özelliklere sahip olan toplam 11 kişi ile görüşme gerçekleştirilmiş ve bu kişilerden nitel veriler elde edilmiştir.Araştırmada veri toplama aracı olarak, ABD'deki Pennsylvania Devlet Üniversitesi'nden Flanagan, Syvertsen ve Stout (2007) tarafından geliştirilen ölçek esas alınarak 223 maddelik Türkçe ve Almanca form olmak üzere yeni bir ölçek oluşturulmuştur. Ölçeğin yapı geçerliliğini incelemek için gerçekleştirilen açımlayıcı faktör analizine ek olarak, gözlenen verinin modele ne oranda uyum sağladığını belirlemek amacıyla LISREL kullanılarak doğrulayıcı (confirmatory) faktör analizi (DFA) yapılmıştır. Veri toplama aracı kullanılarak Türkiye'den elde edilen verilerin çözümlenmesinde yapısal eşitlik modelinde (YEM) yer alan yol analizi (path analysis) kullanılarak ölçme modelleri ve yapısal modeller test edilmiştir. Almanya'dan elde edilen verilerin sayısının az olması nedeniyle verilere tanımlayıcı istatistik, homojenlik ve lineerlik sınamaları, t testi, tek yönlü varyans analizi, korelasyon, hiyerarşik çok yönlü regresyon analizi ile faktör analizi uygulanmıştır. Ayrıca Almanya'da siyasal ve toplumsal katılım açısından öne çıkmış Türklerle yapılan görüşmelerden elde edilen nitel veriler de analiz edilmiştir. Bu çalışmanın sonunda; Türkiye'de yaşayan üniversiteli Türk gençlerinin katılımına etki eden etmenlere ilişkin bir model geliştirilmiştir. Bu modele göre; Aile, Okul İklimi Değerlendirmeleri ve Vatandaşlık Tutumları Bireysel özellikleri olumlu yönde; Bireysel Özellikler de Katılımı olumlu yönde etkilemektedir. Örtük değişkenler arasındaki ilişkilerde elde edilen t değerlerinin, manidar olduğu gözlenmiştir. Almanya'da yaşayan üniversiteli Türk gençlerinin siyasal ve toplumsal katılımına seçilmişleri güvenilir bulmaları, siyasal etkinlik algısı, genel özyeterlik algısı, insanlara güven düzeyi, gelecek kaygısı ve okuldaki yaşantılarının etki ettiği belirlenmiştir. Almanya'da yaşayan ve siyasal toplumsal katılım açılardan öne çıkmış bireylerden elde edilen verilere göre, bu kişilerin katılımlarında, ailede kararlara katılım, öğretmenleri ile siyasal iletişim düzeyleri, öğrenim gördükleri okullardaki katılım yaşantıları gibi etkenlerin etkili olduğu bulunmuştur. Almanya'da yaşayan üniversiteli Türk gençlerinin katılım düzeyleri, Türkiye'de yaşayan üniversiteli Türk gençlerine oranla daha yüksek olduğu bulunmuştur.