Ergenlerin Yetkinlik İnançları ile Depresyon, Benlik Saygısı, İç-Dış Kontrol Odağı, Sürekli Öfke ve Öfke İfade Biçimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

TEZ

Ergenlerin Yetkinlik İnançları ile Depresyon, Benlik Saygısı, İç-Dış Kontrol Odağı, Sürekli Öfke ve Öfke İfade Biçimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Bölüm
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
253305
Sayfa Sayısı
258
Tez Türü
Doktora
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bu araştırmanın amacı, ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile depresyon, okul-akademik benlik saygısı, sosyal benlik saygısı, kontrol odağı, sürekli öfke, yıkıcı öfke ifade biçimi ve öfkeyle olumlu baş etme biçimleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaçla Mersin İl Merkezi'nde bulunan Anadolu Lisesi, normal lise ve meslek liselerinde okumakta olan 1767 ergenden veri toplanmıştır ( yaş= 15.90, ss= 1.16; 942 kız, 852 erkek). Ergenlerin yetkinlik inançlarını belirleyebilmek için Muris (2001) tarafından geliştirilen ve Çelikkaleli ve diğ., (2006) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Ergenlerde Yetkinlik Beklentisi Ölçeği; depresyon düzeylerini belirleyebilmek için Kovaks (1981) tarafından geliştirilen ve Öy (1991) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Çocuklar için Depresyon Ölçeği; sosyal ve okul-akademik benlik saygılarını belirleyebilmek için Coopersmith (1967) tarafından geliştirilen ve Özoğul (1988) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Coopersmith Benlik Saygısı Envanter ; kontrol odaklarını belirleyebilmek için Rotter (1966) tarafından geliştirilen ve Dağ (1991) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Rotter İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği; sürekli öfke düzeylerini belirleyebilmek için Spielberger ve ark. (1985) tarafından geliştirilen ve Türkçe'ye uyarlaması Özer (1994b) tarafından yapılan Sürekli Öfke-Öfke İfade Biçimleri Ölçeği'nin Sürekli Öfke alt ölçeği ve yıkıcı öfke ifade biçimi ve öfkeyle olumlu baş etme biçimini belirleyebilmek için ise Smith, Furlong, Bates ve Laughlin (1998) tarafından geliştirilen ve Canbuldu (2006) tarafından Türkçe'ye uyarlaması yapılan Çok Boyutlu Okul Öfke Envanteri'nin Yıkıcı İfade Biçimi ve Öfke ile Olumlu Baş Etme alt ölçekleri kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS paket programının 11,5 versiyonu kullanılmıştır. Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile depresyon, okul-akademik benlik saygısı, sosyal benlik saygısı, kontrol odağı, sürekli öfke, yıkıcı öfke ifade biçimi ve öfke ile olumlu baş etme puanları arasındaki ilişkiyi belirleyebilmek için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı; yetkinlik inançlarının depresyon, okul-akademik benlik saygısı, sosyal benlik saygısı, kontrol odağı, sürekli öfke, yıkıcı öfke ifade biçimi ve öfke ile olumlu baş etme puanlarını yordayıp yordamadığını incelemek için Çoklu Regresyon Analizi ve yetkinlik inanç düzeylerine (düşük-orta-yüksek) göre depresyon, okul-akademik benlik saygısı, sosyal benlik saygısı, kontrol odağı, sürekli öfke, yıkıcı öfke ifade biçimi ve öfke ile olumlu baş etme puanlarının farklılaşıp farklılaşmadığını incelemek için ise Tek Yönlü Varyans Analizi kullanılmıştır. Ayrıca, varyans analizi soncunda ortaya çıkan farkın kaynağını tespit edebilmek için Post-Hoc testlerden Tukey HSD testi kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde hata payı 0.05 olarak kabul edilmiştir. Yapılan analizler sonucu elde edilen bulgular aşağıda verilmiştir: 1- Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile depresyon arasındaki ilişkiye yönelik bulgular: Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile depresyon puanları arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki gözlenmiştir. Sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları depresyon üzerinde anlamlı birer yordayıcıdır. Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inanç düzeylerine göre depresyon puanları anlamlı bir biçimde farklılaşmaktadır. 2- Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile okul-akademik ve sosyal benlik saygısı arasındaki ilişkiye yönelik bulgular: 2. 1. Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile okul-akademik benlik saygısı arasındaki ilişkiye yönelik bulgular: Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile okul-akademik benlik saygısı puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki gözlenmiştir. Ergenlerin akademik yetkinlik inancı okul-akademik benlik saygısı üzerinde anlamlı bir yordayıcıdır. Ancak, duygusal ve sosyal yetkinlik inançları ergenlerin okul-akademik benlik saygısı puanlarını yordamamaktadır. Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inanç düzeylerine göre okul-akademik benlik saygısı puanları anlamlı bir biçimde farklılaşmaktadır. 2. 2. Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile sosyal benlik saygısı arasındaki ilişkiye yönelik bulgular: Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları sosyal benlik saygısı puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki gözlenmiştir. Sosyal ve akademik yetkinlik inançları anlamlı birer yordayıcıdır. Ancak, duygusal yetkinlik inancı ergenlerin sosyal benlik saygısı puanlarını anlamlı bir yordamamaktadır. Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inanç düzeylerine göre sosyal benlik saygısı puanları anlamlı bir biçimde farklılaşmaktadır. 3- Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile kontrol odağı arasındaki ilişkiye yönelik bulgular: Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile kontrol odağı puanları arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki gözlenmiştir. Ergenlerin akademik ve duygusal yetkinlik inancı kontrol odağı üzerinde anlamlı bir yordayıcıdır. Ancak, sosyal yetkinlik inancı kontrol odağını anlamlı bir biçimde yordamamaktadır. Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inanç düzeylerine göre kontrol odağı puanları anlamlı bir biçimde farklılaşmaktadır. 4- Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile sürekli öfke, yıkıcı öfke ifade biçimi ve öfkeyle olumlu başetme arasındaki ilişkiye yönelik bulgular: 4. 1. Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile sürekli öfke puanları arasındaki ilişkiye yönelik bulgular: Ergenlerin akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile sürekli öfke puanları arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki gözlenmiştir. Ergenlerin akademik ve duygusal yetkinlik inançları sürekli öfke puanları üzerinde anlamlı birer yordayıcıdır. Ergenlerin sosyal yetkinlik inanç düzeylerine göre sürekli öfke puanları farklılaşmazken; akademik ve duygusal yetkinlik inanç düzeylerine göre sürekli öfke puanları anlamlı bir biçimde farklılaşmaktadır. 4. 2. Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile yıkıcı öfke ifade biçimi arasındaki ilişkiye yönelik bulgular: Ergenlerin akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile yıkıcı öfke ifade biçimi puanları arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki gözlenmiştir. Ergenlerin akademik ve duygusal yetkinlik inançları sürekli öfke üzerinde anlamlı birer yordayıcıdır. Ergenlerin sosyal yetkinlik inanç düzeylerine göre yıkıcı öfke ifade biçimi puanları farklılaşmazken; akademik ve duygusal yetkinlik inanç düzeylerine göre yıkıcı öfke ifade biçimi puanları anlamlı bir biçimde farklılaşmaktadır. 4. 3. Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile öfkeyle olumlu baş etme arasındaki ilişkiye yönelik bulgular: Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları ile öfke ile olumlu baş etme puanları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki gözlenmiştir. Ergenlerin sosyal, akademik ve duygusal yetkinlik inançları sürekli öfke üzerinde anlamlı birer yordayıcıdır. Ergenlerin sosyal yetkinlik inanç düzeylerine göre öfkeyle olumlu baş etme puanları farklılaşmazken; akademik ve duygusal yetkinlik inanç düzeylerine göre öfke ile olumlu baş etme puanları anlamlı bir biçimde farklılaşmaktadır. Araştırma bulguları literatür ışığında tartışılmış, yorumlanmış ve bu doğrultuda önerilerde bulunulmuştur.

Çelikkaleli, Öner, Ergenlerin Yetkinlik İnançları ile Depresyon, Benlik Saygısı, İç-Dış Kontrol Odağı, Sürekli Öfke ve Öfke İfade Biçimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010, Doktora, pdf.