Üniversite Öğrencilerinde Özgecilik Davranışının Transaksiyonel Analiz Ego Durumları ve Yaşam Doyumu Bağlamında İncelenmesi

TEZ

Üniversite Öğrencilerinde Özgecilik Davranışının Transaksiyonel Analiz Ego Durumları ve Yaşam Doyumu Bağlamında İncelenmesi

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Bölüm
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
319501
Sayfa Sayısı
324
Tez Türü
Doktora
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
İnsanların birbirlerini önemsemeleri, birbirlerinin acılarına, üzüntülerine, sevinçlerine kısacası yaşamlarına duyarlı olmaları ve birbirlerinden maddi ve manevi desteklerini esirgememeleri, bunu manevi bir haz dışında başka bir karşılık beklemeden yapmaları özgecilik olarak isimlendirilmektedir. Bireyin özgecilik davranışında bulunmasını olumlu ya da olumsuz yönde belirleyen bazı psikolojik, sosyolojik, ekonomik vb. etken söz konusudur. Bu araştırmada, üniversite öğrencilerinin özgecilik davranışlarını, onların Transaksiyonel Analiz Ego durumları ve yaşam doyumları bağlamında incelemek amaç edinilmiştir. Ayrıca öğrencilerin özgecilik davranışlarının çeşitli demografik özelliklerine (Fakülte, cinsiyet, yaş, kardeş sayısı, doğum sırası, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, ailenin algılanan çocuk yetiştirme tutumu ve yaşamın çoğunu geçirdiği yer) göre değişip değişmediği de araştırmada alt amaçları oluşturmuştur. Bu amaçlar doğrultusunda öncelikle Türk kültürüne uygun bir Özgecilik Davranışı Ölçeği geliştirilmiş ve daha sonra geliştirilen ölçekle beraber örneklemi oluşturan öğrencilere Kişisel Bilgi Formu, Transaksiyonel Analiz Ego Durumları Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmanın verileri, Marmara Üniversitesi'nin farklı yerleşkelerinde; Eğitim Fakülteleri (Atatürk Eğitim Fakültesi ve Teknik Eğitim Fakültesi), İlahiyat Fakültesi, Mühendislik Fakültesi ve Sağlık Alanları Fakültelerinde (Tıp Fakültesi, Diş Hekimliği Tıp Fakültesi, Eczacılık Tıp Fakültesi ve Hemşirelik Yüksekokulu) öğrenimine devam eden ve araştırmaya seçkisiz olarak dahil edilen 299'u bayan, 237'si erkek toplam 536 öğrenci üzerinden toplanmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde; Öğrencilerin toplam özgecilik davranışında ve gönüllü faaliyetlere katıltma, maddi yardım, fiziksel güce dayalı yardım, eğitim sürecinde yardım ve yakınlık duygusundan kaynaklanan yardım alt boyut davranışlarında sadece TA (Transaksiyonel Analiz) Koruyucu Ebeveyn Ego Durumun pozitif yönde ve anlamlı düzeyde yordayıcı etkisinin olduğu; yaşam doyumu puanlarının pozitif yönde ve anlamlı düzeyde yordayıcı etkisinin olduğu; Koruyucu Ebeveyn Ego Durumunun, yaşam doyumuyla ile beraber toplam özgecilik davranışını ve tüm alt boyut davranışlarını anlamlı düzeyde yordadığı; Öğrencilerin bağımsız değişkenlerine göre; özgecilik toplam ve tüm alt boyut davranışlarına anlamlı düzeyde en fazla İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin sahip olduğu; kız öğrencilerin erkek öğrencilerden daha fazla özgeci olduğu, 5 ve daha fazla kardeşe sahip olanların özgecilik davranışı ölçeğindeki ifadelerle ilgili en fazla olumlu görüş beyan ettikleri, ortanca çocuk olanların daha fazla özgecilik davranışına sahip oldukları, ebeveynin eğitim durumu düştükçe çocuklarının özgecilik davranışı düzeyinin arttığı, küçük yerleşim birimlerinde büyümüş olanların özgecilik davranışı ölçeğindeki ifadelere daha fazla olumlu görüş ifade ettikleri ve yaş ve ailenin algılanan çocuk yetiştirme tutumu değişkenlerinin özgecilik davranışında ayırt edici değişkenler olmadıkları bulgularına ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular literatür bilgisi ve konuyla ilgili yapılan diğer araştırmalar bağlamında incelenmiş ve tutarlı olan ve bazı tutarlı olmayan bulgulara ulaşılmıştır. Koruyucu Ebeveyn Ego durumunun değerlerin kaynağı olduğu ve bu ego durumu baskın bireylerin yardımseverlik gibi davranışları daha fazla sergiledikleri, yaşamdan alınan doyum arttıkça bireyin yardım edici çeşitli davranışlarında da artış olduğu araştırmalarca desteklenmektedir. İlahiyat fakültesi öğrencilerinin dinin etkisi bağlamında düşünüldüğünde, bayanların cinsiyet rolleri bağlamında tartışıldığında, çok kardeşe sahip olanların sosyalleşme bağlamında ele alındığında ve küçük yerleşim birimlerinde büyümüş olmanın toplumsal destek bağlamında incelendiğinde daha özgeci olmalarının beklenir bulgular olduğu ileri sürülmüştür. Son olarak araştırmada, elde edilen sonuçlar ışığında çeşitli öneriler getirilmiştir.

Ümmet, Durmuş, Üniversite Öğrencilerinde Özgecilik Davranışının Transaksiyonel Analiz Ego Durumları ve Yaşam Doyumu Bağlamında İncelenmesi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2012, Doktora, pdf.