Ergenlik Çağındaki Gençlere Yönelik Olarak Yapılan Sigara Karşıtı Reklamlarda Korku Çekiciliğinin Kullanımı

TEZ

Ergenlik Çağındaki Gençlere Yönelik Olarak Yapılan Sigara Karşıtı Reklamlarda Korku Çekiciliğinin Kullanımı

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
289845
Sayfa Sayısı
88
Tez Türü
Yüksek Lisans
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bilginin tek başına sunulmasının tutumları değiştirmede ya da davranışı etkilemede yeterli olmadığı genel olarak kabul görmektedir. Değişimin yaşanması için bir tür güdülenmeye ya da uyarılmaya ihtiyaç vardır. Korku çekiciliği, iletilen mesajın tavsiye ettiğini yapmazlarsa başlarına gelecek korkunç şeyleri betimleyerek kişileri korkutmak için tasarlanmış ikna edici bir mesajdır. Korku çekiciliğinin tipik sonuçları mesaj kabulü olarak tanımlanan tutum, niyet veya davranış değişikliğidir. Sigara karşıtı kampanyalarda tütün kaynaklı sağlık sorunları en yaygın olarak kullanılan etkili reklam içeriğidir. İkna ediciliği ve caydırılıcılığı açısından korku çekiciliğinin bu alanda yaygın ve etkili bir şekilde kullanıldığı söylenebilir. En çok güdüleyen mesajlar sağlıkla ilgili bir konuyu ciddi ve olması muhtemel gösterir. Koruma motivasyonu kuramına göre kişiler mevcut davranışlarını yani sigara içmeyi sağlıklarına karşı ciddi bir tehdit olarak algılarlarsa ve belli bir tepkinin yani sigarayı bırakmanın, bu tehdidi azaltacağını bilirlerse, davranışlarını değiştirmeye motive olurlar. Yine bu kurama göre reklamlarda kullanılan imgeler tehdit algısını arttırmaktadır. Dolayısıyla, reklamın uyandırdığı olumsuz duyguların sigara içen kişilerde bırakmaya yönelik davranış değişikliğine neden olması beklenir. Korku çekiciliğine yönelik araştırmaların meta analiz sonuçları düşük tehdit içeren korku çekiciliğinin ikna etkisinin ya hiç olmadığını ya da çok az olduğunu göstermiştir. Dolayısıyla, hangi kuramsal model savunulursa savunulsun, bireyleri tutum, niyet ve davranış değişikliği yaratacak şekilde ikna etmek söz konusuysa yüksek düzey korku ve yüksek düzey yeterlilik kullanılmalıdır. Tutum, niyet ve davranışlar üzerindeyse korkunun görece zayıf ama güvenilir bir etkisi olduğu saptanmıştır. Bu araştırmada geçmişte yapılan çalışmaların paralelinde deney yöntemi uygulanmıştır. Sigara karşıtı reklamların 13-19 yaş arası gençler üzerindeki etkisi ölçülmüştür. Bahçeşehir Üniversitesi Hazırlık sınıfı öğrencileri ve Uğur Dershaneleri öğrencileri arasından iki sigara içen ve iki içmeyen öğrenci grubu oluşturulmuş ve kendilerine anket formatında bir ön-test uygulanmıştır. Daha sonra sigara içen ve içmeyen deneklerden oluşan birer gruba düşük ve yüksek düzeyde korku çekiciliği içeren iki reklam seyrettirilmiştir. Reklamların ikişer kez seyredilmesinden sonra deneklere son-test uygulanmıştır. Araştırma 11-20 Ocak 2011 tarihleri arasında 180 kişiyle yürütülmüştür. Araştırma sonuçları koruma motivasyonu kuramını desteklemektedir. Düşük tehdit çekiciliği içeren reklamın tutum ve niyet üzerindeki etkisi düşük olurken, yüksek tehdit çekiciliği içeren reklamın tutum ve niyet üzerindeki etkisi yüksek çıkmıştır. Sigara karşıtı kampanyalarda kullanılması düşünüldüğünde her bir reklamın ne derece etkili olacağı da yine deneklerin cevapları sonucunda analiz edilmiştir. Yüksek korku çekiciliği içeren reklamın etkililik yönünden de en yüksek skoru elde ettiği görülmüştür.

Çubukçu, Feryal, Ergenlik Çağındaki Gençlere Yönelik Olarak Yapılan Sigara Karşıtı Reklamlarda Korku Çekiciliğinin Kullanımı, Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011, Yüksek Lisans, pdf.