Yükseköğretim öğrencileriyle yapılan bir anket çalışması üniversiteye yeni giren öğrencilerin okuma alışkanlıklarının çok düşük düzeyde olduğunu ortaya koymuştur. Bunun ötesinde öğrencilerin yazınsal deneyimleri lisede öğrendikleri birkaç yazar ve kitap ismi ezberlemiş olmaktan öte gidememektedir. Anket sonuçları okuma alışkanlığı, yazınsal duyarlık gibi konuların ortaöğretimde hiç ele alınmadığını ortaya koymuştur. Bu eksikliğin başlıca nedeni olarak, ortaöğretim sırasında yapılan yazın derslerinde öğrencilere yalnızca, belli dönemlerin yazarları ve kitaplarının tanıtılması ve ezberletilmesi gösterilebilir. Çünkü yazın derslerinin amacı, yazınsal metinleri okutmayı öğretmek yerine, yazın tarihini öğretmeye yöneliktir. Çocuk okuma ile ailede tanışır. Bu etkinlik okulda devam eder ya da etmelidir. Buna göre okuma alışkanlığının temelinin küçük yaşlarda atılması gerekir. Bu bağlamda çocuk ve gençlik yazını çocuğun yazınsal duyarlık ve okuma alışkanlığı kazanmasına, okuduklarına eleştirel bir uzaklıktan bakmasına yardımcı olur. Günümüzde çocuk ve gençlik yazını konusunda belli tartışmalar yaşanmaktadır. Bir kesim, çocuk yazınının varlığını savunurken, başka bir kesim de çocuk yazını ayrımını gereksiz buluyor. Oysa anlama ve al imlama koşullarıyla yetişkinlerden farklı olan çocuk için oluşturulmuş bir yazın vardır. Bu yönüyle çocuk yazını, yazın bütününün özel bir kolu olarak değerlendirilmelidir. Yazın eğitiminde çocuk ve gençlik yazınından büyük ölçüde yararlanmak mümkündür. Çünkü bu yazın doğrudan çocukların gerçekliğinden yola çıkarak, onlara özgü bir gerçek yarattığından okurun ilgisi ve motivasyonu oldukça yüksektir. Bu nedenle böylesi kitaplar çocuğun okuma davranışını olumlu yönde etkilemektedir. Ancak kullanılacak metinlerin belli ölçütlere ve niteliklere göre seçilmesi zorunludur. Çünkü çocuk kitapları arasında niteliği çok düşük, çocuğu belli bir dünya görüşüne hazırlama amacını güden ya da çocuğu küçümseyecek derecede çocukça ürünlere çok sık rastlanıyor. Yalnızca belli değerleri öğretmeye çalışan, estetik ve yazınsal niteliği çok düşük olan, anlamı basit bir dersin içine sıkıştırılmış kitaplar niteliksiz olarak değerlendirilmektedir. Bunların tersine nitelikli çocuk kitaplarının göndergesi çok açık vurgulanmadığından anlamsal zenginliği korunur. Böylece alımlayan kişinin kitapla ilişkisi de sınırlandırılmamış olur. Nitelikli çocuk kitapları çocuk gerçekliğini antiotoriter bir biçemle yansıtırlar. Bu çalışmada masalların, fantastik ve gerçekçi çocuk kitaplarının eğitsel özellikleri incelenirken sözü edilen ölçütler dikkate alınmıştır. Masallar çocukların severek dinledikleri ve okudukları bir türdür. Aynı zamanda yetişkinler de masalları büyük bir ilgiyle okumaktadırlar. Bazı eğitimcilerin masala karşı olmaları, masalların çocuğu gerçeklerden uzaklaştırdığı ve bazı öğelerin çocuğu korkuttuğu gerekçelerine dayanıyor. Belli dersleri otoriter bir biçimde verme kaygısı güden bazı masallar korku öğelerini bir baskı aracı olarak kullanırlar. Masalın çocuğu gerçeklerden uzaklaştırdığı korkusu da haklı görülemez, çünkü masalın us dışı dünyası, çocuğun mantığıyla koşut bir özelliktedir. Çocukların düş ile gerçeği birbirine karıştırdıklarını düşünürsek çocuğun dünyasıyla masalın kurduğu dünya arasındaki benzerliği rahatça görebiliriz. Bu nedenle eğitici tarafından yapılacak iyi ve bilinçli bir seçini) bütün bu olumsuzlukları ortadan kaldırabilecektir. Masalların eğitsel amaçlar için kullanımı zengin olanaklar sunar. Alımlama farklarını ortaya çıkartan çalışmalar, masal parodileri vs. bu çalışmaların bir bölümüdür. Fantastik çocuk kitapları Türk çocuk yazınında henüz çok yeni. Bu tür Türkiye'de daha çok bazı çeviri yapıtlarla tanınıyor. Fantastik çocuk kitaplarında fantastik öğelerin gerçek yaşam bağlamında kullanılması, bu türün en önemli özelliğini gösterir. Başka deyişle fantastik çocuk kitaplarında masallarda olduğu gibi yalnızca us dışı bir dünya sergilenmez. Amaç çocuğun gerçek yaşamda algılayamadığı sorunları, gerçekleri ona fantazi yoluyla göstermektir. Bu nedenle bu tür kitaplarda sık sık 'mekansal' ve 'içsel' kaçışlara tanık olunur. Bu kaçışlar çoğunlukla bir sorunun doruğa ulaşmasıyla başlar, çözümlenmesiyle sonuçlanır. Düşgücünün sınırsızlıklarından yararlanan fantastik çocuk kitapları da geniş eğitsel olanaklar içermektedir. Fantastik öğelere hiç yer vermeyen gerçekçi çocuk kitapları ise, çocuğun yaşamından seçtiği konulara yer verir. Çocuk yazınınında 'gerçekçilik' anlayışı bir gelişim süreci geçirmiş, sonuç olarak 'çocuk gerçekliğinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Alman çocuk kitabı yazarı Peter Hârtling ile yapılan röportajda çocuk gerçekliğine ilişkin önemli ip uçlarını görüyoruz. Gerçekçi çocuk kitaplarının serüven kitapları, kız kitapları. sorun odaklı çocuk kitapları gibi bazı alt türleri vardır. Bu çalışmada sorun odaklı çocuk kitaplarından seçilen bazı kitaplar tanıtılarak, bu kitapların bu tür içindeki yeri vurgulanmaya çalışılmıştır. Çocuk ve gençlik yazını, yazın eğitimi için geniş olanaklar sunmaktadır. Okuma alışkanlığı kazandıran bu kitapların, belli nitelik ve ölçütler doğrultusunda yapılacak seçimle, okuru olan çocuklara, gençlere ve yetişkinlere yazınsal duyarlık, eleştirel yaklaşım ve önyargısız düşünceler kazandıracağına inanıyorum.