Kentleşme, Kuşaklar ve Müzik-Üsküdar İlçesinde 1980 Doğumlu Lise Öğrencilerinin Müzik Beğenilerinin Ailelerinden Farklılaşması

TEZ

Kentleşme, Kuşaklar ve Müzik-Üsküdar İlçesinde 1980 Doğumlu Lise Öğrencilerinin Müzik Beğenilerinin Ailelerinden Farklılaşması

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
98845
Sayfa Sayısı
213
Tez Türü
Yüksek Lisans
Kategori
Tez Özeti
Günümüzde, nüfusun büyük çoğunluğunun yaşadığı kentler, sadece nüfus yoğunluğuyla değil, ayırt edici sosyal-kültürel yaşam karakteristikleriyle de ifade edilirler. Kentler, heterojen ve dinamik yapılarıyla, her zaman toplumdaki değişimin odak noktası olmuşlardır. Tarihsel bir kent olduğu halde, nüfusunun çoğunluğu göçmenlerden oluşan İstanbul, doğu ile batının, geleneksel ile modernin buluştuğu-bazen çatışıp, bazen örtüştüğü- bir dünya kentidir. Yoğun bir yatay ve dikey sosyal hareketliliğe sahne olan İstanbul, bütün büyük kentler gibi, heterojen yapıya sahiptir. Kentteki çeşitli alt kültür grupları, kültürel biçimlenmelerle kendilerini ifade ederler ve kimliklerini oluştururlar. Göçmenler için, kültürel kimlik edinme süreci kentlileşme süreci ile eşdeğerlidir. Farklı kentlileşme süreçlerindeki insanların farklı kültürel değerleri olması da, doğal bir sonuçtur. Bu araştırmada, "kentlileşme sürecindeki konumlan farklı olduğu için, lise öğrencilerinin müzik beğenileri ile anne-babalarının müzik beğenilerinin farklı olacağı" yolundaki bir hipotez kullanılmıştır. Tezin evreni olarak seçilen Üsküdar ilçesinde, 25.383 lise öğrencisi vardır; kız ve erkek öğrenciler hemen hemen eşit orandadırlar. Okulların çoğunda, erkekler yarıdan biraz fazla iken, dinsel liselerde kızların çoğunlukta olduğu gözlenmektedir. Alan çalışmasında, a) anket tekniği, b) röportaj tekniği' nden yararlanılmıştır. Ömeklemin oluşturulmasında tabakalı yöntem kullanılmıştır; anketi yanıtlayan grup Üsküdar'daki 4 farklı türdeki lisenin, ilçe çapında temsil ettikleri oranlara uygun olarak, a) raslantısal olarak seçilmiş 103 öğrencisini ve b) onların anne-babalan olan 203 kişiyi, yani, toplam 306 kişiyi içermektedir. Anket verilerinin sınıflandırılmasında kullanılan bir parametrede, hem erkek, hem de kız öğrenciler en fazla pop müziğine değer verirken, anne-babalarının halk müziğini tercih ettikleri ortaya çıkmıştır. Başka bir parametrede ise, anne-babalarının % 78,2'lik bir çoğunluğu İstanbul'da birinci kuşak iken, öğrencilerin % 78,6'lık bir çoğunluğunun istanbul'da doğmuş oldukları saptanmıştır. îki parametre arasındaki süreklilik hipotezi doğrulamaktadır. Yani, kentsel köken ile kırsal kökenin müzik beğenisinde belirleyici rol oynadığı, yapılan araştırmada, kanıtlanmaktadır. İki cinsiyet grubunun da, müzik beğenisini koşullayan öğeler oldukları görülmektedir; erkek öğrencilerin % 25 'sinin ikinci tercihi arabesk müziği iken, kız öğrencilerin % 14'ünün ikinci tercihi rock müziğidir. Aslında, kız öğrencilerin ikinci tercihi bir tek tür üzerine fazla yoğunlaşmamakta, çeşitlilik göstermektedir. Örneklemde öğrenci sayılarına orantılı olarak temsil edilen dört lise türünün, her birinin kendine göre müzik beğenisi profilleri vardır: 1) dinsel liselerde ve yüksek yetenek liselerinde, pop müziğine eğilim, öteki iki lise türünde olduğundan, dikkat çekecek derecede daha azdır. Bu lise türlerinden, ikincisinde pop müziğini beğenen kimse çıkmamıştır. Birincisinde ise, pop müziği % 50'ye ulaşamazken, arabesk müziğinin, tüm liseler arasında en yüksek oranda, dinlendiği gözlemlenmektedir. 2) Kitle liseleri ve özel liselerde, pop müziği çok revaçtadır; Kitle liselerini ayırt eden bir özellikte, 13 değişik müzik türünü daha sevenlerin varlığı ile ortaya çıkan, "çeşitlilik"tir. Anne-babalarda, kitle liseleri grubunda Türk halk müziği en yüksek oranda benimsenmekte, dinsel liselerde ise, en yüksek ilgiyi arabesk müziğinin gördüğü anlaşılmaktadır (bu açıdan, dinsel liselerde öğrenci/ana-baba farklılaşmasının biraz daha az olduğu düşünülebilir). Yüksek yetenek liselerinin anne-babalan en fazla Türk halk müziği dinlerken, ikinci tercihte, dini müzik ve pop müziği eşit oranlarla ortaya çıkmaktadırlar. Türk sanat müziği ise, üç lise türünde ikinci tercih iken, yüksek yetenek liselerinde hiç yer almamaktadır. Araştırmada, bir de, "örnek olay" incelemesi yer almıştır. Anket sonuçlarında beliren tabloyu bireysel profiller düzeyinde gözlemleyebilmek için, çoğunluk gruplarını temsilen, bir erkek, bir de kız öğrenci seçilmiş ve, bu ikisiyle, bireysel yönden derinleşen sorular içeren röportajlar yapılmıştır.

Ocakçı, Nilgün, Kentleşme, Kuşaklar ve Müzik-Üsküdar İlçesinde 1980 Doğumlu Lise Öğrencilerinin Müzik Beğenilerinin Ailelerinden Farklılaşması, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2000, Yüksek Lisans.