Gençlerin Kendileri ve Aileleri ile İlgili Yapıtaşlarının Repertuvar Grid Tekniği ile Tespiti

TEZ

Gençlerin Kendileri ve Aileleri ile İlgili Yapıtaşlarının Repertuvar Grid Tekniği ile Tespiti

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
94308
Sayfa Sayısı
168
Tez Türü
Doktora
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Aile, sosyalleşme sürecinde bireyin kişilik özelliklerini, tutum ve davranışlarını şekillendirerek onu gelecekteki toplumsal rolüne hazırlayan en önemli sosyal kurumdur (Dönmezer, 1999; Navaro, 1996; Karadayı, 1994). Bireyin psiko-sosyal gelişimi ile başlayan, özellikle anne-baba ile ilişkiler ergenlik döneminde daha da karmaşık bir hal alır. Ergenlik dönemi, ortalama 12 yaşları civarında başlar. Bu dönemi, ilk ergenlik olarak tanımlıyoruz. İlk ergenlik dönemi, bedensel, cinsel ve ruhsal olarak belirgin değişikliklerin yaşandığı bir dönemdir. Son ergenlik dönemi ise, yaklaşık 18-22 yaşlan arasında yaşanır. Eğitim yaşının uzamasına bağlı olarak bu yaş sınırı 25 ve daha ileri yaşlara kadar da uzayabilir (Newman ve Newman, 1991). Üniversite eğitimi, gençlerin nispeten daha uzun bir süre öğrenci rolünde kalmasını gerektirir. Bu dönemde, birçok kişi için kişisel kimlik krizi hem çevresel beklentilerin hem de kişisel seçimlerin sonucunda çözülür (eğitim, evlilik, iş, aile kurma ve askerlik görevleri gibi.). Bireyler kendilerinden ne beklendiğini ve hangi dönemlerde bu beklentilerin belirgin olduğunu öğrenirler. Son ergenlik aşamasına gelindiğinde bir çok kişi, yetişkinliğin beklentilerini kabul etmeye, yeni rol ve ilişki oluşumları için seçim yapmaya hazırdır (Newman ve Newman, 1991). Bu anlamda, üniversiteye gitme deneyimi, ergenin bağımsızlık kazanma sürecindeki ilk adım kabul edilebilir. Çünkü bireysel bağımsızlığını kazanabilmek için öncelikle ekonomik bağımsızlığını kazanabilmesi gerekmektedir, eğitim de bu anlamda önemli bir basamaktır. Fakat özellikle ülkemizde, gencin kendi hayatını kazanabildiğinde bile anne-baba etkisi her alanda sürer. Gencin çalışacağı iş ve yer, seçeceği eş konularında anne-baba onayını alması gerekmektedir (Kağıtçıbaşı, 1991; Yörükoğlu,1988). Sonuçta, tüm bu süreç ile ilgili değişimler kaçınılmaz olarak aile içindeki dinamiklere; ilişki, rol ve beklentilere de yansır. Bu nedenle ergenlik dönemine ve bu dönem ile ilgili genel özelliklere daha ayrıntılı bakmak yerinde olacaktır. Bu anlamda hızla gelişen ve değişen Türkiye'de ailenin bir üyesi olarak gencin, kendine ve anne-babalarına ait sahip oldukları kavramlara ulaşmanın, toplumumuzdaki genci ve onların gözündeki anne-babayı tanımamıza imkan vereceğini düşünmekteyiz. Türk toplumu çok fazla çeşitlilik gösteren karmaşık ve dinamik bir toplumdur. Sosyo- kültürel ve psikolojik hareketliliğin arttığı son yıllarda özellikle genç kimliğinin artık şuradan bir kuşak çatışmasının çok ötesinde, bu değişimlerin getirdiği bir bilgi farklılaşmasını da içerdiği düşünülebilir. Ama bu bilgi değişiminin tek taraflı olmayıp, anne-babalan da kapsayacağını unutmamak gerekir. Dolayısıyla bir bütünü işaret eden değişim anlayışı sayesinde bu araştırma, gencin kendi dünyasını temel alarak, değişen Türk aile yapısı içinde, gencin kendisi ve ailesi ile ilgili sahip olduğu yapı taşlarının incelemeyi amaçlamaktadır. Bu araştırmada; grubun tamamlayıcı bilgilerinin kaybolduğu çeşitli özelliklerin bir ölçüm altında toplandığı yapılanmış ölçek veya testleri kullanmak yerine George Kelly tarafından geliştirilmiş bir ölçüm tekniği olan Repertuvar Test' inin (Role Construct Repertory Test) Grid formu kullanılmıştır. Bu teknik, bireyin özel evreninin incelenmesine olanak veren bir tekniktir. Kelly'nin bireylerin kişisel ve sosyal dünyasını algılamakta ve oluşturmakta kullandığı yolu incelemek için geliştirdiği Repertuvar Grid metodu hem fenomenolojik hem de kişiye özel (idiografik) ve niteliksel bir yaklaşımı içerir. Fenomenolojik olması, katılımcıların kendi algı ve yapılarını ortaya koymalarıyla, kişiye özel (idiografik) olması ise, istatistiksel ortalamalarla kişisel puanların kaybolmamasından kaynaklanır (Smith, 1995; Adams-Webber, 1970). Bu araştırmada, bir geçiş dönemi olarak son ergenlik dönemini yaşayan üniversite öğrencilerinin, toplumun bir parçası olacak kendi ailelerini kurmadan önce, kendi aile bireylerini (anne, baba ve kardeşler) nasıl algıladıklarını, onlarla ilgili hangi yapı taşlarının kullandıklarım, bu yapı taşlarının neler olduğunu incelemeyi amaçlamaktadır. Böylece, bu dönemi yaşayan gençlerin aile ile ilgili kavramsal haritalarına ulaşmak mümkün olabilir.

Önk, Ayşegül, Gençlerin Kendileri ve Aileleri ile İlgili Yapıtaşlarının Repertuvar Grid Tekniği ile Tespiti, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2000, Doktora, pdf.