Ceza sorumluluğu, kişinin bir suç işlediğinde tam bir bilinç ve iradeye sahip olması temeline dayanır. 15 yaşını bitirmiş kişi suç işlediğinde herhangi bir akıl hastalığı ya da zeka geriliği yoksa ceza sorumluluğunun tam olduğu kararına varılır. 15-18 yaş arasında suç işleyen kişinin cezasında yaşına göre indirim uygulanır. 18 yaşını bitirmiş kişi tam ceza sorumluluğuna sahiptir. Akıl hastalığı ya da akıl zayıflığı olmayan bir çocuk, eyleminin anlam ve sonuçlarının farkında değilse, ceza sorumluluğunun olmadığı kararına varılabilir. 15 yaşının bitiminden sonra akıl hastalığı ya da zayıflığı saptanmaması, ceza sorumluluğunun tam olması için yeterli iken, 11-15 yaş arasında (Yeni Türk Ceza Kanunu’na göre 1 Nisan 2005'ten itibaren 12- 15 yaş arasında) suçun anlam ve sonuçlarını kavrayıp kavramadığına göre ceza sorumluluğu konusunda karar verilmektedir. Bu çocuklar farik ve mümeyyizlik (anlama ve kavrama) kapsamında değerlendirilmek zorundadır. Akıl hastalığı ya da akıl zayıflığı olan çocuklar doğru ve yanlışı ayırt edemezler. Akıl hastalığı ya da zeka geriliği olmayan çocuklar, mental sağlık ve gelişim derecesi, suç tipi ve koşulları ile çocuğun sosyokültürel özellikleri açısından değerlendirilmek zorundadır.