Problem Durumu: Ortaöğretim düzeyinde, öğrenci başarısını doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen birçok faktör vardır. Bu nedenle ortaöğretimin niteliğini ve öğrencilerin akademik başarısını artırmak için öğretim yaklaşımları, öğrenme stilleri, öğretim programları, öğretmen yetiştirme gibi pek çok alanda çalışmalar yapılmakta, yeni yaklaşımlar ve bunlara dayalı uygulamalar geliştirilmeye çalışılmaktadır. Öğrenci başarısında önemli etkiye sahip değişkenlerden biri de öğrencinin okula devamıdır. Devamsızlığın bireye, okula, ailelere ve topluma doğrudan ve dolaylı maliyeti son derece yüksektir. Devamsızlık öğrencinin öğrenmesi ve akademik başarısının yanı sıra, geleceğine ilişkin birçok risk faktörünün yordayıcısı olarak görülmektedir. Önlem alınmadığında akademik başarısızlıktan okulu bırakmaya kadar uzanan bir sürecin başlangıcı olabilir. Diğer yandan özellikle ortaöğretim kademesinde devamsızlık oranlarının diğer kademelere göre çok daha yüksek olduğu görülmektedir. Araştırmanın Amacı: Bu çalışmada, Burdur il merkezinde birey, aile ve okul değişkenlerinin, liselerde öğrencilerin devamsızlık yapmasına yol açan nedenlere etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın Yöntemi: Araştırmanın çalışma grubu, Burdur il merkezindeki 10 lisede öğrenim görmekte olan 581 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmanın katılımcıları, küme örnekleme yöntemiyle her sınıftan birer şube çalışma grubuna dahil edilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin 203'ü dokuzuncu sınıf (%34.9), 180'i onuncu sınıf (%31) ve 198'i onbirinci sınıf (%34.1) öğrencisidir. Dördüncü sınıf öğrencilerinin devamsızlık nedenleri üniversiteye hazırlık nedeniyle bu yıla özgü farklılıklar içerdiğinden bu sınıflar çalışma grubuna dahil edilmemişlerdir. Öğrencilerin 324'ü (%56) kız, 255'i (%44) erkektir. Araştırmada veri toplama araçları kişisel bilgiler, devamsızlık nedenleri, okula bağlılık, okul yaşam kalitesi ve anne-baba kontrolü olmak üzere beş bölümden oluşmaktadır. Devamsızlık Nedenleri Ölçeği, araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir. Toplam 24 maddeden oluşan ölçeğin birey, okul ve aile kaynaklı nedenler olmak üzere üç boyuttan oluşmaktadır. Ebeveynin Davranış Kontrolü Ölçeği, ebeveynlerin çocuklarının davranış ve eylemlerini izleme düzeylerini ölçmek amacıyla geliştirilmiştir. Ölçek ebeveyn bilgi ve izleme olmak üzere iki boyuttan oluşmakta, anne ve baba için ayrı ayrı uygulanmaktadır. Çocuk ve Ergenler İçin Okula Bağlanma Ölçeği, çocuk ve ergenlerin okula bağlanma düzeylerini belirlemek amacıyla geliştirilmiştir ve öğretmen, arkadaş ve okula bağlanma olmak üzere üç boyuttan oluşmaktadır. Okul ortamının niteliğini ölçmek için Kapsamlı Okul İklimi Değerlendirme Ölçeği'nin öğretmen- öğrenci ilişkisi ve öğrenci etkinleri boyutları ve Lise Yaşam Kalitesi Ölçeği'nin öğrenci-öğrenci iletişimi ve okul yönetimi boyutlar�� kullanılmıştır. Araştırmada yapısal eşitlik modellemesi teknikleri kullanılarak, geliştirilen model LISREL 8.3 programı ile test edilmiştir. Tahmin prosedüründe Maksimum Olabilirlik Yaklaşımı kullanılmıştır. Araştırmanın Bulguları: Geliştirilen modelde Burdur ilindeki resmi lise öğrencilerinin okula bağlılıkları, okul ortamı ve ailelerinin kontrolü, devamsızlıklarının öncülü olarak yer almaktadırlar. Sözkonusu dört gizil değişken okul kaynaklı devamsızlık, aile kaynaklı devamsızlık ve birey kaynaklı devamsızlık değişkenleri devamsızlık; okula, öğretmene ve arkadaşlara bağlanma değişkenleri okula bağlanma; okul yönetimi, öğretmen-öğrenci ilişkisi, öğrenci-öğrenci iletişimi ve öğrenci etkinleri okul ortamı ve anne bilgi, anne izleme, baba bilgi ve baba izleme ebeveynin davranış kontrolü olmak üzere 14 gözlenen değişkenle tanımlanmıştır. Liselerde öğrenci devamsızlığı modelinin uygunluğu iki düzeyli hiyerarşik yapısal eşitlik modellemesi ile test edilmiştir. Öncelikle devamsızlık, okula bağlılıkları, okul ortamı ve ebeveyn kontrolü değişkenlerinin birbirleriyle ve gözlenen değişkenlerle ilişkileri ölçme modeli ile incelenmiştir. İkinci düzeyde ise bu değişkenlerin birlikte öğrenci devamsızlığı değişkenini açıklaması üzerine oluşturulan yapılanmış olarak test edilmiştir. Ayrıca modelin uygunluğunu değerlendirmek için bir dizi testin sonuçları da incelenmiştir. Birinci düzeydeki modellemeden elde edilen sonuçlar doğrultusunda, ölçme modelinin veriler ile uyumlu bir model olduğu söylenebilir (2=136.70, sd=60, p=0.00, CFI=0.98, NFI=0.96, SRMR=0.045, RMSEA=0.047, GFI=0.97, AGFI=0.94). Modelin 2/sd oranı 2.28'dir ve önerilen oran olan 3 ile karşılaştırıldığında oldukça iyi bir uyumun söz konusu olduğu söylenebilir. Ikinci düzeydeki yapısal eşitlik modellemesi sonucunda da yap.land.r.m.. modelin de iyi uyuma sahip bir oldu.u gorulmektedir (ƒÔ2=141.20, sd=61, p=0.00, CFA=0.98, NFI= 0.96, SRMR=0.044, RMSEA=0.048, GFI=0.97, AGFI=0.94). Modelin ƒÔ2/sd oran. 2.31 fdir. Modelde Burdur ilinde bulunan liselerde öğrencilerin okullarına bağlılıkları (β==- 0.81; p<0.01) ve ebeveylerinin konrolünün (β=-0.34; p>0.01) devamsızlıklarına negatif ve anlamlı etkisinin olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin okul ortamına ilişkin algılarının devamsızlığa etkisi pozitif ve anlamlı değil iken (β=0.43; p<0.05), okula bağlılığa etkisi pozitif ve anlamlıdır (β=0.87; p<0.01). Lise öğrencilerinin okul ortamına ilişkin değerlendirmeleri okullarına bağlılık düzeylerindeki varyansın %83'ünü açıklamaktadır. Öğrencilerin okullarına bağlılıkları ve ebeveylerinin konrolünün doğrudan, okul ortamının dolaylı etkisi birlikte devamsızlıklarındaki varyansın %22'sini açıklamaktadır. Araştırmanın Sonuç ve Önerileri: Birey, aile ve okul değişkenlerinin liselerde öğrencilerin devamsızlık yapmasına yol açan nedenlere etkisinin incelenmesi amaçlanan bu çalışmada, test edilen modelde Burdur ilinde bulunan liselerde öğrencilerin okullarına bağlılıkları ve ebeveylerinin konrolünün devamsızlıklarına negatif ve anlamlı etkisinin olduğu saptanmıştır. Öğrencilerin okul ortamına ilişkin algılarının devamsızlığa etkisi pozitif ve anlamlı değil iken, okula bağlılığa etkisi pozitif ve anlamlıdır. Bu doğrultuda araştırmanın sonuçlarına dayalı olarak liselerde öğrenci devamsızlığını azalmak için öğrencilerin okula bağlılıkları artırma yönünde çalışmalar yapmaları önerilmektedir. Bu uygulamalar öğrencilere okulda hem bir birey hem de bir öğrenci olarak önemsendiklerini mesajını verecek yönde olmalıdır. Böylece okula devamları artıp, istenmeyen davranışları azaldığından, akademik başarıları da yükselecektir. Okul yöneticisi ve öğretmenlerin, öğrencilere empatik bir yaklaşım içinde olmaları, öğrenciye yönelik olumlu tutumları, öğrencilerin okula bağlanmalarını kolaylaştıracaktır. Dolayısıyla öğrencinin öğretmenleriyle kurduğu olumlu ilişkiler, okula bağlılığı arttırarak, devamsızlığın azalmasında rol oynayacaktır. Devamsızlığı azaltmada etkili olabilecek yollardan biri de öğrencileri etkinliklere katılmaya özendirmektir. Böylece hem etkinliklerde aldığı sorumluluk hemde etkinlikler aracılığıyla okul arkadaşları ile kuracağı olumlu arkadaşlık ilişkisi okuluna bağlılığını artırarak, istekle devam etmesini sağlayacaktır. Okul yönetimi, öğrencilerin okula devamını sağlamak için, ailenin katılımını sağlanmaya çalışılmalıdır. Veliler, okula devamın çocuklarının sadece okul yaşamında değil, gelecekteki başarısı ve risk faktörlerden korunmadaki önemi konusunda bilgilendirilerek, devamsızlık sorununun çözümünde işbirliği yapılmalıdır. Gelecekteki araştırmalarda bu çalışmanın bulguları ışığında, okullardaki devamsızlığı önleme uygulamalarının incelenmesi önerilir.