Sigara Kullanan ve Kullanmayan Genç Yetişkin Erkeklerde Olumsuz Duygu Durumun Dikkat Yanlılığına Etkileri

TEZ

Sigara Kullanan ve Kullanmayan Genç Yetişkin Erkeklerde Olumsuz Duygu Durumun Dikkat Yanlılığına Etkileri

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
456867
Sayfa Sayısı
126
Tez Türü
Yüksek Lisans
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bu çalışmanın amacı, deneysel olarak oluşturulmuş olumsuz duygudurumun sigara kullanıcılarında sigara kullanma isteği ve sigara kullanımıyla ilişkilendirilmiş görsel uyarıcılara yönelik dikkat yanlılığı üzerindeki etkilerinin Görsel Nokta Yeri Belirleme Görevi (GNYBG) kullanılarak incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, 18-30 yaş aralığında 80 genç yetişkin erkek katılımcı deneysel olarak oluşturulan olumsuz ve nötr duygusal içerikli manipülasyonlara maruz bırakılmışlar ve ardından GNYBG'ne tabi tutulmuşlardır. Uygulama üç aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, Duygu Durum Sıfat Çiftleri Listesi (DDSÇL) ile katılımcıların duygudurum manipülasyonu öncesindeki duygusal durumları saptanmış, manipülasyondan sonra yapılacak değerlendirme için ön ölçüm oluşturulmuştur. Sonrasında, duygudurum manipülasyonu uygulanmıştır. Deney grubundaki katılımcılara Olumsuz Duygudurum manipülasyonu sunulurken, kontrol grubundaki katılımcılarda duygudurum değişimlemesi yapılmamıştır. Uyaranların sunumunun ardından sigara kullanan katılımcıların Sigara İçme İstekliliği Ölçeği (SİİÖ) ile sigara kullanma isteklerinde bir değişim olup olmadığı, Fagerström Nikotin Bağımlılığı Testi (FNBT) ile de bağımlılık düzeyleri ölçülmüştür. Akabinde, DDSÇL tekrar uygulanmış ve manipülasyon için son ölçüm oluşturulmuştur. Deneyin ikinci aşamasında, tüm katılımcılar GNYBG'ne tabi tutulmuşlardır. Deneyin üçüncü ve son aşamasında, Olumsuz Duygudurum manipülasyonuna maruz bırakılan katılımcılara, Olumlu Duygudurum manipülasyonu uygulanmıştır. Doğru tepki sayısı ve bu tepkilere ilişkin süre ölçümleri, 2(Grup: Sigara Kullanan ve Sigara Kullanmayan) x 2(Duygudurum: Olumsuz ve Nötr) x 2(Uzaysal Konum: Sağda ve Solda) x 2(İlişki Durumu: Sigara İlişkili ve Sigara İlişkisiz) son iki faktörde tekrar ölçümlü karma ANOVA deseni ile analiz edilmiştir. Bulgular, Sigara Kullanan katılımcıların sigara ilişkili resimlere karşı daha doğru ve hızlı tepkide bulunduğunu, dolayısıyla sigara kullananların, sigarayla ilişkili uyarıcıları daha hızlı işlemlemekte olduğunu ve dikkat yanlılığı ortaya koyduğunu göstermiştir. SİİÖ bulgularına göre, maruz kalınan işlemler sonrası sigara kullanma isteğinin arttığı; DDSÇL bulgularına göre, uygulanan olumsuz duygudurum manipülasyonunun işe yaradığı gösterilmiştir. GNYBG'ye ilişkin bulgulara göre, Sigara Kullanan grup, hem Nötr hem de Olumsuz Duygudurum koşullarında sigara ilişkili resimden sonra gelen nokta işaretine daha hızlı tepkide bulunmakta ve bu grupta sigara kullanma isteği artmaktadır. Tüm bu bulgular sigara ilişkili uyarıcılara maruz kalmanın, sigara kullanma istekliliği üzerinde, olumsuz duygudurumdan daha etkili olduğunu ortaya koymaktadır.

Kalınkılıç, Emel, Sigara Kullanan ve Kullanmayan Genç Yetişkin Erkeklerde Olumsuz Duygu Durumun Dikkat Yanlılığına Etkileri , Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017, Yüksek Lisans, pdf.