Üniversite Öğrencilerinde Ben ve Öteki Algısı

MAKALE

Üniversite Öğrencilerinde Ben ve Öteki Algısı

Yazar/Hazırlayan
Makale Türü
Dergi Bölümü
Dergi Adı
Sayı No
4
Yıl
Sayfa Aralığı
3580-3590
Tam Metin (PDF)
Kategori
Makale Özeti
Benlik kavramı kişinin kendine dair inançların toplamına denir. Yaşamın ilk birkaç ayında bebek, etrafında var olan insan ve nesnelerden ayrı bir varlık olduğunu öğrenir. Kendini bilme ve anlama yetisi olarak da tanımlanan Benlik farkındalığı dünyada varolan her objeden ayrı bir varoluşu taşıdığımızı düşünmeye başladığımızda oluşur. Fiziksel görünüm, yetenek ya da ahlak gibi birçok alanda toplumun oluşturduğu standartlar doğrultusunda insanlar kendilerini ötekilerle karşılaştırır ve bu standartları yakalamaya çalışır. Ben ve öteki arasındaki ilişki bir diğerini var kılan, diyalektik bir ilişkidir. Öteki olarak algıladığımız her şeyi ve herkesi kategorilere ayırırız. Fakat bu kategoriler olumlu sonuç verebileceği gibi olumsuz sonuçlar da verebilmektedir. Zaman zaman olumsuz olarak değerlendirilen farklılıklar, sahip olduğumuz algılarımızı ve yorumlarımızı etkilemekte, öteki olarak değerlendirilen kişilerin, her türlü ayrım, dışlama veya ön yargıyı beraberinde getirmektedir. Bu nedenle bireylerde (18-24 yaş arası) öteki ve algısının nasıl vücut bulduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu araştırmada amaç, 18-24 yaş grubunun ben ve öteki algısını cinsiyet ve yaşadığı bölgeye göre incelemektir. Bireyin kişilik oluşumunda büyük öneme sahip olan bu dönemdeki “ben” ve “öteki” algısı millet, ırk, siyasi görüş, din, cinsiyet, bedensel farklılıklar ya da çalışma sırasında ortaya çıkacak diğer kategoriler şeklinde sınıflandırılmıştır. Araştırma nitel yönteme göre desenlemiştir ve verilerin analizinde, içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evreni Kafkas Üniversitesinde eğitim gören 177 öğrencilerinden oluşturulmuştur. Çalışmada “öteki ya da diğeri kavramını tanımlayınız” şeklinde açık uçlu tek bir soru sorulmuş, ardından katılımcılardan otobiyografi yazmaları istenmiştir. Araştırmanın verileri göz önünde bulundurulduğunda her iki cinsiyetin de (daha fazla kadın katılımcıların) benlik algısını oluşturan en belirgin faktörün “kişisel özellikler” olduğu ifade edilebilir. Bunu takip eden ve dikkate değer bir yaygınlıkta ifade edilen özelliklerin ise “eğitim”, “memleket” ve “aile” olduğu gözlenmiştir. Elde edilen nitel verilerde kadın katılımcıların kendilerini anlatırken kişisel özelliklerinden, erkeklerden daha fazla bahsetmeleri en dikkat çekici bulgudur. Erkek katılımcılar kadın katılımcılara göre kendileri hakkında daha az bilgi vermiş kişisel başarıları ve tuttukları takım konusunda açıklamalar yapmayı tercih etmişlerdir. Çalışmanın diğer boyutunda katılıcıların öteki kavramından ne anladığı, ötekini hangi özelliklerine göre algıladığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen bulgular kadın katlımcılar kişisel özelliklere, erkek katılımcılardan daha fazla önem verdiğini göstermiştir. Daha sonra farklı ırk, millet ve siyasal görüşe sahip olan grupları öteki olarak tanımlamışlardır. Öteki tanımlanırken din/mezhep farklılıklarının son sıralarda gelmesi şaşırtıcı bir bulgudur. Öteki tanımlanırken cinsiyet faktörünün son sıralarda olması da bulgular arasındadır.

Osmanoğlu, Devrim Erginsoy - Aksakal, İbrahim - Dağaşan, Adem, Üniversite Öğrencilerinde Ben ve Öteki Algısı, Journal of Human Sciences, 4, 2017, 3580-3590, pdf.