SİLİNMELİ/KONU DIŞI Çocuk ve Ergenlerde Psikotrop İlaçların Endokrin ve Metabolik Yan Etkileri

MAKALE

SİLİNMELİ/KONU DIŞI Çocuk ve Ergenlerde Psikotrop İlaçların Endokrin ve Metabolik Yan Etkileri

Yazar/Hazırlayan
Makale Türü
Dergi Bölümü
Dergi Adı
Sayı No
6
Yıl
Yer
Sayfa Aralığı
741-750
Tam Metin (PDF)
Kategori
Makale Özeti
Son on yılda çocuk ve ergenlerde psikotrop ilaçların kullanımında artış görülmekte olup endokrin ve metabolik yan etkileri ise kullanımlarını sınırlandırabilmektedir. Atipik antipsikotikler çocuk ve ergenlerde gelişimsel dönemlerine uygun olmayan tiroid, kan şekeri, cinsiyet hormonları düzeyi, büyüme hızı ve kemik metabolizmasını içeren pek çok yan etkiye neden olabilmektedir. Atipik antipsikotiklerin kilo aldırıcı etkileri açısından çocuklar daha fazla risk altında olup, yaşla uyumlu olmayan kilo artışı glukoz ve lipid anormallikleri ve kardiyovaskuler mortalite birlikteliği nedeni ile özellikle önemlidir. Aripiprazol ve ziprasidon metabolik yan etkiler açısından en az riske sahip antipsikotik ilaçlardır. Çocuk ve ergenlerde ağırlık artışı ve diyabet ile en fazla ilişkili olan antipsikotik ilaç ise olanzapindir. Çocuklarda karşılaştırmalı uzun süreli veriler olmamasına rağmen var olan bilgiler antipsikotiklerle uzun süreli tedavide dislipidemi ve bozulmuş glukoz toleransını içeren metabolik yan etkilerin alarm seviyesinde olduğunu öne sürmektedir. Hiperglisemi ve glukozüri gelişimi açısından en yüksek riskli ajanlar olanzapin ve klozapindir. Risperidon ve haloperidol kullanımında hiperprolaktinemi açısından dikkatli olunmalıdır. İştah supresyonu ve kilo kaybı ile birlikte olan antidepresanlar arasında selektif serotonin geri alım inhibitörleri, bupropion ve venlafaksin bulunmaktadır. Lityum, karbamazepin ve valproat tedavisiyle tiroid fonksiyonları etkilenebilmektedir. Valproatla birlikte en sık görülen yan etkinin kilo artışı olduğu rapor edilmiştir. Genç kızlarda valproat tedavisiyle hiperandrojenizm ve polikistik over sendromu gelişimi akılda tutulmalıdır.

Aktepe, Evrim, SİLİNMELİ/KONU DIŞI Çocuk ve Ergenlerde Psikotrop İlaçların Endokrin ve Metabolik Yan Etkileri, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, Ankara, 6, 2011, 741-750, pdf.