Öfke ile Başa Çıkma Eğitiminin ve Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Öfke ile Başa Çıkabilmeleri Üzerindeki Etkileri

TEZ

Öfke ile Başa Çıkma Eğitiminin ve Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Öfke ile Başa Çıkabilmeleri Üzerindeki Etkileri

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
144321
Sayfa Sayısı
207
Tez Türü
Doktora
Kategori
Tez Özeti
Bu deneysel araştırmada, ergenlerin öfke ile başa çıkma becerileri üzerinde, öfke ile başa çıkma eğitiminin ve grupla psikolojik danışmanın kısa süreli ve kalıcı etkileri incelenmiştir. Araştırma örneklemini 2001-2002 eğitim öğretim II. yarıyılı ve 2002-2003 eğitim öğretim I. Yarıyılında, Balıkesir ili, Muharrem Hasbi Koray Lisesi'ne devam eden 9. ve 10. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın bağımlı değişkenleri olan sürekli öfke, içe yönelik öfke, dışa yönelik öfke ve öfke denetimi düzeylerini ölçmek için Spielberger (1988) tarafından geliştirilen ve Özer (1994b) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçeği kullanılmıştır. 586 öğrenciden oluşan örnekleme uygulanan ölçeğin sürekli öfke alt ölçeğinden alınan puan ortalamalarının 1 standart sapma üzerinde puan alan öğrencilerle iki deney ve bir kontrol grubu, 14'er kişiden oluşturulmuştur. Araştırmanın bağımsız değişkenleri öfke ile başa çıkma eğitimi ve grupla psikolojik danışmadır. Deney gruplarından birine, araştırmacı tarafından geliştirilen, 12 hafta süren öfke ile başa çıkma eğitimi verilmiştir. Diğer deney grubuna ise 12 haftalık grupla psikolojik danışma uygulanmıştır. Kontrol grubundaki denekler herhangi bir uygulamaya dahil edilmemişlerdir. Üç gruba da grup uygulamalarının bitiminde kısa süreli etkileri, dört ay sonra ise kalıcı etkileri belirlemek için Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Ölçeği tekrar uygulanmıştır. Araştırmanın birinci alt problemini oluşturan öfke ile başa çıkma eğitimi, grupla psikolojik danışma ve kontrol grubunun birbirleri ile ön test - son test, ön test - kalıcılık testi ve son test - kalıcılık testi fark puanları açısından karşılaştırılmalarında Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. Farkların anlamlı olduğu durumlarda, bağımsız örneklem grupları için kullanılan Mann- Whitney U testi ile, farkın hangi gruptan kaynaklandığı belirlenmiştir. İkinci ve üçüncü alt problemleri oluşturan, öfke ile başa çıkma eğitiminin ve grupla psikolojik danışmanın ayrı ayrı, kendi içerisinde ön test - son test, ön test - kalıcılık testi ve son test - kalıcılık testi fark puanlarının karşılaştırılmasında, bağımlı örneklem durumunda kullanılan Wilcoxon Eşleştirilmiş iki örnek testi kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde SPSS paket programı kullanılmıştır ve hata payı p<.05 olarak alınmıştır. Araştırma sonucunda, ergenlerin öfke ile başa çıkma becerileri üzerinde, öfke ile başa çıkma eğitiminin ve grupla psikolojik danışmanın, hiçbir müdahale yapılmayan grupla karşılaştırıldıklarında etkili oldukları görülmüştür. Sürekli öfke düzeyinin düşmesinde, öfke ile başa çıkma eğitiminin ve grupla psikolojik danışmanın kısa süreli etkileri birbirinden anlamlı olarak farklı bulunmamıştır. Uygulanan grup deneyimlerinin sürekli öfkenin azalması üzerindeki kalıcı etkileri bakımından, öfke ile başa çıkma eğitiminin önemli ölçüde etkili olduğu anlaşılırken, grupla psikolojik danışma kalıcı etki göstermemiştir. îçe yönelik öfke puanları üzerinde öfke ile başa çıkma eğitimi ve grupla psikolojik danışmanın, kısa süreli ve kalıcı anlamlı etkileri görülmemiştir. Dışa yönelik öfke üzerinde grupla psikolojik danışmanın kısa süreli etkisi daha fazla bulunurken, iki tür uygulamanın kalıcı etkileri birbirinden anlamlı ölçüde farklı olmamıştır. Öfke denetimi puanları iki tür uygulamada da benzer biçimde kısa süreli yükselirken, öfke ile başa çıkma eğitiminin öfke denetimi düzeyinin artışı üzerinde kalıcı etkiye sahip olduğu, grupla psikolojik danışmanın ise, bu etkiyi göstermediği anlaşılmıştır. Araştırma bulguları tartışılmış ve bulgular ışığında, ergenlerin öfke ile başa çıkma becerilerinin geliştirilmesi ile ilgili konulardaki uygulamalarda sorumluluk alan psikolojik danışmanlarla, alanda çalışan uzmanların ve araştırmacıların etkinliklerini planlamalarına ve uygulamalarının etkililiğine katkı sağlayacak öneriler sunulmuştur.

Yılmaz, Nalan, Öfke ile Başa Çıkma Eğitiminin ve Grupla Psikolojik Danışmanın Ergenlerin Öfke ile Başa Çıkabilmeleri Üzerindeki Etkileri, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2004, Doktora.