Açık, Örtük ve Otobiyografik Bellek: Ergen, Erken Yetişkin ve Yaşlı Gruplar Açısından Karşılaştırılması

TEZ

Açık, Örtük ve Otobiyografik Bellek: Ergen, Erken Yetişkin ve Yaşlı Gruplar Açısından Karşılaştırılması

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Bölüm
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
308350
Sayfa Sayısı
249
Tez Türü
Doktora
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bu araştırmanın amacı ergen, erken yetişkin ve yaşlılarda kelimelerin duygusal yükünün açık, örtük ve otobiyografik bellek üzerindeki etkisini anlık ve gecikmeli olarak test edilme koşullarında karşılaştırmaktır. Bu amaçla iki deney düzenlenmiştir. Deney I'de tüm gruplara duygusal yüke sahip kelimeler (olumlu, olumsuz ve nötr) sunularak, anlık ve gecikmeli test edilme koşullarında kelime kökü tamamlama ve serbest hatırlama performansları ölçülmüştür. Deney II'de ise, aynı katılımcılara duygusal yüke sahip kelimelerden (4 olumlu ve 4 olumsuz) oluşan bir Otobiyografik Bellek Testi uygulanmıştır. Son bir yıl içinde ve son bir yıldan önceki zamanlara ait anılar, anının algılanan değeri (AAD), anının imgelenme düzeyi (AİD) ve anının paylaşılma düzeyi (APD) ölçütlerine göre değerlendirilmiştir. Veriler, İstanbul Akşemsettin İlköğretim Okulu'nda okuyan 11-14 yaşları arasındaki öğrenciler, kamu ve/veya özel kurumlarda çalışan 25-35 yaşları arasındaki erken yetişkinler ile İstanbul'daki Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu'na bağlı resmi ve/veya özel huzurevi sakinlerinden "sağlıklı yaşlı" ölçütlerini karşılayan 65 yaş ve üzeri bireylerden elde edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, yaş, test edilme süresi ve kelimelerin duygusal yükünün açık ve örtük bellek üzerindeki temel etkisi anlamlıdır. Örtük bellekte yaş ile test edilme süresinin kelimelerin duygusal yüküyle olan ortak etkisi anlamlıyken; açık bellekte test edilme süresinin, yaş ve kelimelerin duygusal yüküyle olan ortak etkisi anlamlıdır. Örtük bellekten farklı olarak, bu üç değişkenin açık bellek performansı üzerindeki üçlü ortak etkisi de anlamlıdır. Bu araştırmada, yaşın örtük ve açık bellek performansını etkilediği; test edilme süresi ve kelimelerin duygusal yükünün de her iki bellek performansı ile de ilişkili olduğu görülmüştür. Otobiyografik bellek ile ilgili analizlerde, yaş ve anı zamanının olumlu ve olumsuz kelimelerde AAD üzerindeki temel etkisi anlamlıyken; AİD üzerinde sadece yaş temel etkisi anlamlıdır. Anı zamanının olumlu kelimelerde APD üzerindeki temel etkisi anlamlıdır. Olumsuz kelimelerde ise yaş ve anı zamanının APD üzerindeki temel etkisi anlamlıdır. Yaş ve anı zamanının olumlu ve olumsuz kelimelerde AAD, olumlu kelimelerde AİD ve APD üzerindeki ortak etkisi anlamlıdır. Mevcut araştırmada, yaşın otobiyografik bellek ile ilişkisi ve anının yaşandığı zaman ile anıların duygusal yükünün otobiyografik belleğin özellikleri üzerinde farklı etkilerde bulunduğu gözlenmiştir.

Sayar, Filiz, Açık, Örtük ve Otobiyografik Bellek: Ergen, Erken Yetişkin ve Yaşlı Gruplar Açısından Karşılaştırılması, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2011, Doktora, pdf.