Ergenin Anne-Babadan Algıladığı Psikolojik Kontrol: Psikolojik Kontrol Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği

MAKALE

Ergenin Anne-Babadan Algıladığı Psikolojik Kontrol: Psikolojik Kontrol Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği

Yazar/Hazırlayan
Makale Türü
Dergi Bölümü
Dergi Adı
Sayı No
25
Yıl
Yer
Sayfa Aralığı
62-75
Tam Metin (PDF)
Kategori
Makale Özeti
Bu araştırmanın amacı, ergenlerin anne ve babalarından algıladıkları psikolojik kontrolü ölçmek amacıyla Barber (1996; Barber ve ark., 2007) tarafından oluşturulan ve daha sonra kültürlerarası maddeler eklenerek geliştirilen ölçeğin Türkçeye uyarlanması ve ergen örnekleminde psikometrik özelliklerinin sınanmasıdır. Psikolojik kontrol ölçeği daha geniş bir projenin parçası olarak 11-18 yaş grubundaki 885 ilköğretim ve lise öğrencisi ergene (483 kız, 402 erkek) hem anne hem de babası için uygulanmıştır. Faktör analizi sonuçları ölçeğin faktör yapısının orijinal çalışmada olduğu gibi hem anne hem de baba için iki boyutlu olduğunu göstermiştir. İlk geliştirilen klasik maddelerin oluşturduğu boyut “psikolojik kontrol (PK)” ve kültürlerarası olarak geliştirilen maddelerin oluşturduğu boyut ise “ebeveyn saymazlığı (ES)” olarak adlandırılmıştır (Barber ve ark., 2008). Ölçeğin, iç tutarlık katsayıları ES boyutunda anne ve baba için .85 ve .89; PK boyutunda ise yine sırasıyla .77 ve .79’dur. Ölçeğin geçerliğine ilişkin olarak ise beklendiği gibi algılanan psikolojik kontrol ve ebeveyn saymazlığı, demokratik ebeveyn stiliyle negatif, otoriter stille pozitif yönde ilişkilidir. Ayrıca her iki boyut, ölçeğin geçerliği için ölçüt alınan diğer ebeveyn özellikleriyle ve ergenin yalnızlık ve zorbalık gibi sorun davranışlarıyla beklendik yönde ilişkiler göstermiştir. “Ebeveyn saymazlığı” ergen beyanına dayanan ve kültürlerarası geçerlikte bir kontrol algısını ölçtüğü için hem bu çalışmada hem de diğer kültürlerde, klasik PK maddelerine göre daha yüksek güvenirlik değeri göstermekte ve PK’nın açıkladığının üzerinde özgün bir varyansı açıklayabilmektedir. Bu kültürlerarası bulgu, psikolojik kontrolün irdelenmesi gereken evrensel bir özü olduğu görüşünü (Barber ve ark., 2008) desteklemektedir. Sonuç olarak bulgular, ölçeğin her iki boyutunun da özellikle ergenlerde ebeveynden algılanan psikolojik kontrolün ölçülmesinde güvenilir bir araç olarak kullanılabileceğine işaret etmektedir.

Sayıl, Melike - Kındap, Yeliz, Ergenin Anne-Babadan Algıladığı Psikolojik Kontrol: Psikolojik Kontrol Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği, Türk Psikoloji Yazıları, Ankara, 25, 2010, 62-75, pdf.