Üniversite Öğrencilerinde Erken Dönem Uyumsuz Şemalar, Başa Çıkma Stilleri ve Öznel İyi Oluş Arasındaki İlişkilere Yönelik Bir Model Sınaması

TEZ

Üniversite Öğrencilerinde Erken Dönem Uyumsuz Şemalar, Başa Çıkma Stilleri ve Öznel İyi Oluş Arasındaki İlişkilere Yönelik Bir Model Sınaması

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Bölüm
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
311790
Sayfa Sayısı
318
Tez Türü
Doktora
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bilişsel kuramın klinik gruplardaki uygulamalarının yanı sıra sağlıklı bireylerdeki psikolojik danışma müdahaleleri ve gelişimsel programlarda uygulamaları gün geçtikçe artmaktadır. Duygusal ve davranışsal tepkiler üzerinde benlik şemalarının önemini vurgulayan bilişsel modeller içinde şema odaklı yaklaşım temel inanışlara ilişkin ayrıntılı tanımlamalarıyla uygulamayıcılara ve araştırmacılara önemli bir zemin sunmaktadır. Bu çalışmada bilişsel davranışçı terapi geleneğinden gelen şema odaklı yaklaşım özelinde tanımlanmış olan erken dönem uyumsuz şemaların başa çıkma stilleri ve öznel iyi oluşla ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmanın amaçları doğrultusunda 645 üniversite öğrencisine araştırmacı tarafından hazırlanmış bir demografik soru formu, Young Şema Ölçeği-Kısa Form, Stresli Durumlarla Başa Çıkma Envanteri, Yaşam Doyumu Ölçeği, Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği uygulanmıştır. Söz konusu değişkenlerin demografik özelliklerle ilişkine bakılmıştır. Psikolojik değişkenler arasındaki ilişkililer yapısal eşitlik analizi yardımıyla modellenmiştir. Analizler sonucunda yaşam doyumunun cinsiyete, gelir düzeyine ve babanın eğitim düzeyine göre farklılaştığı bulunmuştur. Yaşam doyumu kız öğrencilerde, yüksek gelir grubunda olan ailelerin çocuklarında ve babanın eğitim düzeyi arttıkça yükselmektedir. Erkekler kızlara göre daha yüksek pozitif duygulanım puanları aldıkları halde, negatif duygulanımda cinsiyet farkı bulunamamıştır. Babasının eğitim düzeyi ilkokul olan öğrenciler daha yüksek negatif duygulanım puanı bildirmiştir. Kız öğrencilerin erkeklere göre daha fazla duygusal başa çıkma stratejilerini kullandığı görülmüştür. Erkeklerin kızlara göre daha fazla Sosyal Kopukluk ve Reddedilmişlik şemalarına sahip olduğu belirlenmiştir. Yüksek gelir grubunda olan öğrencilerin orta ve düşük gelir grubunda yer alan öğrencilere göre Gelişmemiş Kişisel Sınırlar şema alanından daha yüksek puanlar aldıkları gözlenmiştir. Erken dönem uyumsuz şemalar, öznel iyi oluş ve başa çıkma stilleri arasındaki ilişkilerin ele alındığı modelin geçerliği yapısal eşitlik algoritması kullanılarak test edilmiştir. Yapılan analizde önerilen hipotetik modelin geçerli olduğu bulunmuştur. Hipotetik modelin geçerliği gösterildikten sonra hipotetik modelde ele alınan gizil değişkenler arasındaki ilişkilerin manidarlığı test edilmiştir. Yapısal modelde öznel iyi oluş gizil değişkeninin bilişsel şema alanları gizil değişkenine yordayıcı etkisinin istatistik olarak manidar olmadığı görülmüştür. Yine erken dönem uyumu bozucu şemaların başa çıkma stilleri gizil değişkenine etkisi manidar bulunmamıştır. Modelde başa çıkma stillerinin öznel iyi oluştaki artışta temel belirleyici olduğu görülmüştür.

Boysan, Murat, Üniversite Öğrencilerinde Erken Dönem Uyumsuz Şemalar, Başa Çıkma Stilleri ve Öznel İyi Oluş Arasındaki İlişkilere Yönelik Bir Model Sınaması, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2012, Doktora, pdf.