Çocuklarda Suçun Hukuki Anlam Ve Sonuçlarını Algılayabilme Ve Algılamalarına Etki Eden Sosyo Kültürel Faktörlerin Ceza Sorumluluğu Bakımından İncelenmesi

MAKALE

Çocuklarda Suçun Hukuki Anlam Ve Sonuçlarını Algılayabilme Ve Algılamalarına Etki Eden Sosyo Kültürel Faktörlerin Ceza Sorumluluğu Bakımından İncelenmesi

Yazar/Hazırlayan
Makale Türü
Dergi Bölümü
Dergi Adı
Sayı No
2
Yıl
Yer
Sayfa Aralığı
92-111
Tam Metin (PDF)
Kategori
Makale Özeti
Bu makalenin amacı, Türkiye’de çocukların ceza sorumluluğunun başladığı ilk yaş aralığı olan 12 yaşını doldurmuş 15 yaşını doldurmamış çocuklarda suçun anlam ve sonuçlarını algılayabilme ile bunlara etki eden sosyal kültürel faktörlerin etkisini incelemektir. Çalışma grubu, 13-14 yaş arası suç işlememiş 814 çocuktan oluşmuş; çocuklar, düşük, orta ve yüksek sosyoekonomik seviyeyi (SES) temsil eden altı okul- dan seçilmiştir. Suçun Anlam ve Sonuçlarını Algılayabilme Anketi, verilere göre çocukların en çok işlediği suçlardan seçilerek çalışmacı tarafından oluşturul- muştur. Çalışma sonucunda, 13-14 yaş çocuklarının suçun “anlamını” kısmen algılasalar da, suçun “sonuçlarını” hiç algılayamadıkları görülmüştür. Çocukların hukuki muhakemeleri, bulundukları kültürün ahlaki değerlerini öznel algılayışlarıyla şekillenmiştir. Bu yaş çocukları, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılıktan kaynaklı “taksir” içeren suçlar ile suçların hukuki bakımdan daha ağır cezayı gerektiren “nitelikli hallerini” algılayamamıştır. Sos- yal kültürel faktörler ise suçun anlam ve sonuçlarını algılayabilmelerine önemli derecede etki etmiştir. Alt SES’e mensup olan çocuklar, hangi durumların suç olduğunu daha çok bilmiş, suçlara Türk Ceza Kanunu’ nda yazılandan çok daha ağır cezalar vermişlerdir. Alt SES’e mensup ve suç çevresinde büyüyen çocuklar daha fazla suça şahit ol- makta ve etiketlenmeye maruz kalmakta olduklarından; katı ve cezalandırıcı olarak algıladıkları adalet sistemindeki boşlukları kendileri doldurmuşlardır. SES yükseldikçe ise, kişileri suça iten motivasyonların çocuklar tarafından anlaşılması zorlaşmıştır.Sonuç olarak, 13 ve 14 yaşın, özellikle suçun sonuçlarını algılayabilme için oldukça küçük bir yaş olduğu ve ceza sorumluluğu yaşının bu denli küçük tutulmasının, çocuk korunmasının hedefleriyle çelişki içinde olduğu söylenebilir. Çocuklarda ceza sorumluluğunun değerlendirilmesi bu paradigma ile devam ettikçe, özellikle suç çevresinde büyüyerek dezavantajlı konumda olan çocukların, adalet eliyle yeniden adaletsizliğe uğramasına yol açacaktır.

Erdener, Eda, Çocuklarda Suçun Hukuki Anlam Ve Sonuçlarını Algılayabilme Ve Algılamalarına Etki Eden Sosyo Kültürel Faktörlerin Ceza Sorumluluğu Bakımından İncelenmesi, ADLİ TIP DERGİSİ, İstanbul, 2, 2015, 92-111, pdf.