Sigara, alkol, madde kullanımı özellikle gençleri etkileyen dünya çapında bir tehlikedir ve bu önlenebilir bir halk sağlığı sorunudur. 12- 18 yaş (tüm dünyada) alkol, sigara ve diğer maddelerin ilk kullanıldıkları dönemdir.Ülkemizde ve Diyarbakır'da da yapılan çalışmalar gençler arasında madde kullanımının yaygın ve önemli bir sorun olduğunu göstermiştir. Bu çalışmanın amacı Diyarbakır il merkezindeki ilköğretim okulları 6, 7, 8. sınıf ile lise öğrencileri arasında madde kullanımı yaygınlığını ve etkileyen faktörleri incelemektir. Araştırma kesitseldir. Tüm öğrencileri temsil eden 3000 öğrenci araştırma kapsamına alınmıştır. Veriler anket yöntemiyle toplanmıştır. Bilgisayar ortamında SPSS 10.0, Epiinfo 2000 paket programlarında değerlendirilmiştir. İstatistiksel olarak yüzde, ortalama, standart sapma, minimum, maksimum değerler, odss oranı ve düzeltilmiş odss oram ve güven aralıkları kullanılmıştır. Khi kare ve çoklu lojistik regresyon analizleri uygulanmıştır. Öğrencilerin %62'si erkek, %38'i kadındı. 1500'ü ilköğretimde, 1500'ü lisede öğrenim görmekteydi. Yaş aralığı 11-20 olup yaş ortalaması 15,2+ 2,0 idi. Sigara içme prevalansı toplam olarak % 14,8 (kadınlarda %6.0, erkeklerde% 20,2), ilköğretimde % 5.8, lise Öğrencilerinde % 23.7, lisedeki erkeklerde ise % 31.9 idi. Ortalama ilk sigaraya içme yaşı 12,6+ 2,3 bulundu. Alkol içme prevalansı toplamda % 6.0 (erkeklerde % 8.1, kadınlarda % 2.5), ilköğretimde %1.6, liselerde %10.4, lisedeki erkek öğrencilerde % 13.9 olarak saptandı, öğrencilerin alkolü ilk deneme yaşı 13,3+ 3.0 bulundu. Uyuşturucu maddeleri birini en az bir kez deneyen öğrencilerin oram % 2.5 (erkeklerde % 3.5, kızlarda % 0.8) saptandı. Erkek cinsiyet, yaş, sosyoekonomik durum, aile veya yakın arkadaşların madde kullanması, öğrencinin çalışma durumu madde kullanımını etkileyen en önemli risk faktörleriydi. Diyarbakır'da öğrenim görmekte olan gençlerde madde kullanımının önemli boyutlardır ve önleyici müdahaleler acilen uygulanmalıdır.Bu konuda yapılacak müdahaleler sadece gençleri değil toplumun tümünü kapsamalıdır.Aileler, öğretmenler ve ilkokul öğretim çağındaki öğrenciler müdahale için öncelikli gruplardır. 4207 sayılı yasa tam olarak uygulanmalıdır.