Suçlu ve Normal Ergenlerde Algılanan Anne-Baba Kabul ve Reddi

TEZ

Suçlu ve Normal Ergenlerde Algılanan Anne-Baba Kabul ve Reddi

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
162374
Sayfa Sayısı
174
Tez Türü
Yüksek Lisans
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Ebeveyn Kabul-Red Kuramı (EKAR Kuramı) üzerine temellendirilmiş olan bu çalışmada İzmir Çocuk Islaheviʼnde bulunan suçlu ergenler ile normal ergenler anne ve baba kabul-reddi ve genel psikolojik uyumları açısından karşılaştırılmışlardır. Suçlu ergen örneklemi yaşları 15 ile 20 arasında değişen 84 ergenden, araştırmanın kontrol grubunu oluşturan normal ergen grubu ise yaşları yine 15 ile 20 arasında değişen 46 normal ergenden oluşmuştur. Suçlu ve normal ergen grupları olası ara değişkenlerin kontrolü amacıyla, yaş, cinsiyet, sosyo ekonomik düzey, anne ve babanın sağ veya vefat etmiş olması ve doğum sırası açısından grup ortalamaları bazında eşleştirilmiştir. Araştırmada Rohner (1999) tarafından geliştirilmiş olan EKAR Kuramı değerlendirme araçları kullanılmış; ebeveyn kabul-reddi Ebeveyn Kabul-Red Ölçeği (EKRÖ), genel psikolojik uyum ise Kişilik Değerlendirme Ölçeği (KİDÖ) ile değerlendirilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular suçlu ergenlerin hem anne hem de babalarıyla ilişkide normal ergenlere göre daha yüksek düzeyde ayrışmamış red ve kontrol algıladıkları, babalarını ise normal ergenlere göre daha saldırgan olarak değerlendirdikleri bulunmuştur. Bu bulguların açıklanmasında özellikle döngüsel nedensellik üzerinde durulmuş ve ebeveyn reddinin çocukta isyankar davranışları, isyankar davranışların ise daha fazla ebeveyn reddi ve kontrolünü getirdiği düşünülmüştür. Araştırmada suçlu ve normal ergenler genel psikolojik uyumları açısından anlamlı düzeyde farklılaşmışlardır. Suçlu ergenlerin genel psikolojik uyumlarının normal ergenlere göre daha sağlıksız olduğu bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen verilere göre, normal ergenlerle karşılaştırıldıklarında suçlu ergenlerin (muhtemelen savunucu bir şekilde) daha “bağımsız”, duygusal açıdan daha duyarsız oldukları, benlik saygılarının daha zedelenmiş olduğu, yaşamın getirdiği zorluklarla başa çıkmakta daha yetersiz kaldıkları ve dünyaya ve yaşama normal ergenlere göre daha olumsuz baktıkları görülmüştür. Kişilik uyumunun “saldırganlık” boyutunda suçlu ve normal ergenler arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Bu beklenmeyen yöndeki bulgu, araştırmanın kontrol grubunda yer alan deneklerin dışa yönelik davranış sorunlarının sıklıkla görüldüğü, düşük sosyo ekonomik düzeye sahip çocukların gittiği okullardan gelmiş olmaları ile suçlu çocukların kendilerini sosyal açıdan istenen şekilde saldırgan olmayan kişiler olarak sunma isteklerinden kaynaklanmış olabileceği düşünülmüştür. Ebeveyn kabul-reddi ile psikolojik uyum arasında hesaplanan korelasyon katsayıları, hem suçlu hem de normal grupta ebeveyn kabul-reddi ile genel psikolojik uyum arasında EKAR Kuramıʼnın görüşleri doğrultusunda olumlu bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Suçlu ve normal ergenlerin genel psikolojik uyumunun yordanmasında anne ve baba ile ilişkide algılanan kabul-reddin göreceli katkıları incelendiğinde, hem suçlu hem de normal ergenlerde anne kabul-reddi ile baba saldırganlığı en önemli faktörler olarak ortaya çıkmış; ancak, suçlu ergenlerde anne kabul-reddi daha belirleyici bir rol oynarken, normal ergenlerde baba saldırganlığı daha belirleyici faktör olarak belirmiştir. Bu araştırmadan elde edilen veriler babaların ergenlerin yaşamında anneler kadar önemli bir rol oynadığına işaret etmiştir. Araştırmada uygulanan anket aracılığıyla toplanmış, deneklerin çocukluk ve bugünkü uyumlarına ilişkin değerlendirmeleri de EKAR Kuramıʼnın görüşlerini desteklemiştir. Bu veriler, suçlu ergenlerin normal ergenlere göre daha olumsuz bir çocukluk yaşadıklarını ve bugün diğer insanlara güvenmekte ve onlarla olumlu ve yakın ilişkiler kurmakta daha fazla zorlandıklarını ortaya koymuştur.

Çetin, Özgül, Suçlu ve Normal Ergenlerde Algılanan Anne-Baba Kabul ve Reddi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2005, Yüksek Lisans, pdf.