Bu araştırmada, lise ikinci sınıfa devam eden öğrencilerin Matematik dersinde basan ve başarısızlıklarını açıklamak için kullandıkları nedenler saptanmaya çalışılmıştır. Araştırmada Weiner'ın basan ve başarısızlıklar için belirlemiş olduğu çaba, yetenek, konu güçlüğü ve şans değişkenleri ele alınmıştır. Araştırma, Uşak ili merkez liselerinden Uşak lisesinde, ikinci sınıflarda, 208 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Bu araştırmada çözüm aranan problem "Lise ikinci sınıfa devam eden öğrencilerin Matematik dersinde basan ve başarısızlıklarına buldukları nedenler ile okul başarısı cinsiyet ve bölümler arasında anlamlı bir fark var mıdır?" şeklinde ifade edilmiştir. Araştırmada ele alman alt problemlere ilişkin veriler, Neden Bulma Kuramı doğrultusunda araştırmacı tarafından hazırlanan "Neden Bulma Anketi" yardımıyla elde edilmiştir. Toplanan veriler doğrultusunda yapılan istatistiksel analizler sonucunda elde edilen bulgular şu biçimde özetlenebilir: 1. Karne notlarına göre başarılı ve başarısız olan öğrenciler Matematik dersinde başarısız olmalarını çaba eksikliğine ve şanssız olmalarına yüklemektedirler. Başarılı öğrenciler yeteneklerinin başarılı olmada yeterli olmadığına inanırken, başarısız öğrenciler bu görüşte değiller. Konunun zor olması başarılı öğrencilerin başarısız olmalarında etkili değildir. 2. Karne notlarına göre başarılı ve başarısız olan öğrencilerin Matematik dersindeki başarılarını şanslı olmalarına yüklemektedirler. Başarısız öğrenciler başarılarını yeteri kadar çaba harcamalarına bağlarlarken başarılı öğrenciler konunun kolay olmasına yükleme yapmaktadırlar. Başarılı olan öğrencilerin yeteneklerine olan güvenleri, başarısız olan öğrencilerinkinden düşüktür. Başarılı öğrenciler için başarılı olmada şanstan sonra konunun kolay olması daha etkili olarak görülmektedir. 3. Matematik dersindeki başarısızlığı açıklamada kız ve erkek öğrenciler arasında fark bulunmaktadır. Kızlar Matematik dersinde başarısız olmalarını şanssızlığa er kekler ise yeterli çabayı göstermemelerine yüklemektedirler. Ayrıca kız öğrenciler başarısızlığın nedeni olarak yeteneği, erkeklere oranla daha fazla önemli olarak algılamaktadırlar. Erkek öğrenciler için konunun zor olması başarısız olmalarına neden olmaktadır. 4. Matematik dersinde, kız ve erkek öğrenciler başarılı olmalarını şans ile açıkla maktadırlar. Kız öğrenciler başarılı olmalarını yeterli çaba harcamaya yüklemektedirler. Başarı durumunda kızların yetenek algılan, erkeklere oranla daha düşük tür. Matematik dersi kızlar tarafından daha kolay bir ders olarak algılanmaktadır. 5. Matematik dersindeki başarısızlığa bulunan nedenler bölümlere göre değişmektedir. Edebiyat bölümü öğrencileri Matematik dersindeki başarısızlıklarını yetersiz çabaya, Fen bölümü öğrencileri ise şansa yüklemektedirler. Konunun güçlüğüne Edebiyat öğrencileri, yetenek eksikliğine Fen bölümü öğrencileri daha fazla yükleme yapmaktadırlar. 6. Bölümlere göre başarı şansa yüklenmektedir, bu her iki bölüm içinde anlamlı bulunmuştur. Fen bölümü öğrencileri Matematik dersindeki başarılarını çabaya yüklerken Edebiyat bölümü öğrencileri konunun kolay olmasına yükleme yapmaktadırlar. Eğer Matematik dersinde kolay konulardan sorular gelirse Edebiyat öğrencileri başarılı olacaklarını ifade etmektedirler. Bu durum Fen bölümü içinde geçerlidir, fakat konunun kolay olması Edebiyat bölümü kadar önemli görülmemektedir. Edebiyat bölümü öğrencileri yeteneği basanda daha az önemli olarak algılarken, Fen bölümü öğrencilerinde bu daha fazladır.