Genç ve İntihar: Diğer Yaş Gruplarıyla Farklılaşan Özellikler

TEZ

Genç ve İntihar: Diğer Yaş Gruplarıyla Farklılaşan Özellikler

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
122395
Sayfa Sayısı
203
Tez Türü
Doktora
Kategori
Tez Özeti
İntihar oranları son yıllarda, özellikle gençler arasında dramatik bir artış göstermektedir. Bu durum da doğal olarak konuya olan ilgiyi arttırmakta ve üzerinde çok sayıda araştırmanın yapılmasına neden olmaktadır. Konu ile ilgili literatür incelendiğinde, özellikle problem çözme becerilerinde yetersizlik, öfke/saldırganlık ve dürtüşel davranışlar ile intihar arasındaki ilişkilerin araştırıldığı çalışmaların yoğunluğu dikkati çekmektedir. İntihar ile ilgili olarak ülkemizde yapılan çalışmalar gözden geçirildiğinde ise Şahin ve ark. (1994)'nın yapmış olduğu bir çalışmada elde edilen bulgular ilginçtir. Bu çalışmanın sonuçlarına göre gençler, hangi yaş grubunda olursa olsun, insanların intihar için daha fazla nedeni olabileceğine inanmaktadırlar. Orta yaş ve yaşlı grupta ise böyle bir eğilim gözlenmemektedir. Bu sonuç, "acaba gençler intiharı akıllarına ilk gelen bir problem çözme yolu olarak mı görüyorlar?", "problem çözme becerilerinde bir yetersizlik mi var?", "bir problem ile karşılaştıklarında dürtüsel mi davranıyorlar?", "öfkelerin denetleme, bilişsel başaçıkma stratejilerinde bir yetersizlik mi var?" gibi soruları akla getirmektedir. Bu çalışmanın amacı da 13-62 yaş arasındaki insanların çeşitli durumlar ve problemler karşısında intiharı akıllarına ilk çözüm yolu olarak getirmede farklılaşıp farklılaşmadıklarını belirlemek ve bu eğilimin, intihar olasılığı, problem çözme becerileri, öfke/saldırganlık gibi değişkenler ile ilişkisini saptamaktır. Bu amaçla, 13-62 yaş arası 619 kişiye (351 kadın, 267 erkek) daha önce geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış olan "Problem Çözme Envanteri", "Kısa Semptom Envanteri", "İntihar Olasılığı Ölçeği", "MMPİ Dürtüsel Davranışlar Alt Ölçeği", "Çok Boyutlu Öfke Envanteri" ve bu çalışma için geliştirilmiş olan "Çözüm Yolları Envanteri" uygulanmıştır. Yapılan analizler bize; bir model taslağına ulaşabileceğimizi göstermiştir. Buna göre, eğer bireylerin problem çözme becerilerinde bir yetersizlik varsa; öfke/saldırgan davranışlar ve dürtüsellik özelliklerine de sahip iseler intihar olasılıklarının artmaktadır. Burada "yaş", önemli bir değişken olarak karşımıza çıkmaktadır. 13-24 yaş grubunun tüm ölçeklerden aldıkları puanların, diğer yaş gruplarının aldıkları puanlardan daha yüksek olduğu dikkatleri çekmektedir. Yani; gençler problem çözme becerileri konusunda daha yetersiz görünmekte, daha dürtüsel davranmakta ve daha fazla miktarda öfke ile ilişkili görünmektedirler. Ayrıca, kendilerine sunulan stresli bir durum ya da olay karşısında, bir çözüm yolu olarak "intihar"!, ileri yaşlardaki bireylere oranla daha sık akıllarına getirmektedirler. Başka bir deyişle; "yaş" temel değişken olarak ele alındığında, 13-24 yaş grubunun problem çözme becerileri düşük, öfke/saldırganlık ve dürtüsellik düzeyleri ise yüksektir. Bu durumda intihar olasılığı da yüksek olarak karşımıza çıkmaktadir. Yirmidört yaş ve üzeri grupta ise bunun tam tersi bir durum söz konusudur. Bu yaş grubunda; problem çözme becerileri yüksek, öfke/ saldırganlık ve dürtüsellik düzeyleri ise düşüktür. Bu durumda, doğal olarak intihar olasılığı da düşük görünmektedir.

Batıgün, Ayşegül Durak, Genç ve İntihar: Diğer Yaş Gruplarıyla Farklılaşan Özellikler, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ensititüsü, 2002, Doktora.