Ergenlik Döneminde Benlik Kurgusu Gelişiminin Kültür ve Aile Bağlamında İncelenmesi

TEZ

Ergenlik Döneminde Benlik Kurgusu Gelişiminin Kültür ve Aile Bağlamında İncelenmesi

Yazar/Hazırlayan
Üniversite
Enstitü/Fakülte
Anabilim Dalı
Tez Danışmanı
Tez Yılı
YÖK Tez No
235707
Sayfa Sayısı
171
Tez Türü
Doktora
Tam Metin (PDF)
Kategori
Tez Özeti
Bu araştırmada anababa kabul/ilgisi ve sıkı denetim/kontrolü, bu boyutların çaprazlamasından elde edilen çocuk yetiştirme stilleri (otoriter, açıklayıcı otoriter, izin verici şımartan, izin verici ihmalkar), anababanın eğitim ve ailenin gelir düzeyi ile ergenlik döneminde özerk-ayrık, bağımlı-ilişkisel ve özerk-ilişkisel benlik kurgusu gelişimi arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Çalışmada nicel ve nitel veri toplama yöntemlerinin ve veri analizinin bir arada olduğu karışık yöntem araştırma deseni kullanılmıştır.Ankara'da bulunan özel lise ve devlet liselerine devam eden, yaşları 15-19 arasında değişen ve alt, orta ve üst sosyo-ekonomik düzeyden 1133 öğrenci bu çalışmanın araştırma grubunu oluşturmuştur. Bu öğrenciler demografik bilgi formunu, aile bağlamında benlik ölçeği ve çocuk yetiştirme stilleri ölçeğini doldurmuşlardır. Ayrıca, bu öğrencilerin ana babalarından oluşan 17 kişi araştırmanın odak grup katılımcılarını oluşturmuştur. Araştırmanın nicel verilerinin analizinde ANOVA, t testi, ve regresyon analizi; nitel verilerinin analizinde ise betimsel analiz kullanılmıştır. Sonuçlar anababaların kabul/ilgi düzeyinin sıkı denetim/kontrol düzeyinden, annelerin de kabul/ilgi ve sıkı denetim/kontrol düzeyinin babalarınkinden yüksek olduğunu ortaya koymuştur. En yaygın çocuk yetiştirme stilinin anneler için otoriter stil, babalar için ise açıklayıcı otoriter stil olduğu belirlenmiştir. Annenin kabul/ilgisi eğitim düzeyine göre bir farklılık göstermezken, eğitim düzeyi yüksek annelerin çocukları daha fazla kontrol algılamaktadır. Babanın sıkı denetim/kontrolü eğitim düzeyine göre farklılık göstermezken, babaların eğitim düzeyi yükseldikçe çocuklarına gösterdikleri kabul/ilgide azalma olmaktadır. Ergenlerin bağımlı-ilişkisel benlik kurgusu puanlarının özerk-ayrık ve özerk-ilişkisel benlik kurgusu puanlarından daha yüksek olduğu bulunmuştur. Özerk-ayrık benlik kurgusunda cinsiyet açısından herhangi bir fark bulunmazken, kızların bağımlı-ilişkisel ve özerk-ilişkisel benlik kurgusu puanları daha yüksek bulunmuştur. Özerk-ayrık, bağımlı-ilişkisel ve özerk-ilişkisel benlik kurgusu ergenlerin yaşına göre farklılık göstermemektedir. Ergenlerin bağımlı-ilişkisel benlik kurguları ailelerinin sosyo-ekonomik düzeyine göre farklılık göstermezken, alt SED'den ailelerin çocuklarının özerk-ayrık benlik kurgusu puanları, üst SED'den ailelerin çocuklarının özerk ilişkisel benlik kurgusu puanları diğerlerinden yüksek bulunmuştur. Ana babaları otoriter olan ergenlerin bağımlı-ilişkisel benlik kurgusu puanları; ana babaları otoriter ve açıklayıcı otoriter olan ergenlerin özerk-ilişkisel benlik kurgusu puanları ana babaları izin verici şımartan ve izin verici ihmalkar olan ergenlere göre daha yüksek bulunmuştur. Ana babadan algılanan hem kabul/ilgi hem de sıkı denetim/kontrol özerk-ayrık, bağımlı-ilişkisel ve özerk-ilişkisel benlik kurgusu ile olumlu ilişkili ve bu bağımsız değişkenler üç benlik kurgusunun anlamlı yordayıcıları olarak bulunmuştur. Sonuçlara göre, sosyo-ekonomik etmenlerin ve ana babanın kullandığı çocuk yetiştirme stillerinin ergenlerin benlik kurgularının gelişiminde önemli olduğu söylenebilir.

Özdemir, Yalçın, Ergenlik Döneminde Benlik Kurgusu Gelişiminin Kültür ve Aile Bağlamında İncelenmesi , Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2009, Doktora, pdf.